วิทยาศาสตร์ ดาราศาสตร์ ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา >>

ฝนดาวตก

          แม้ผู้คนทั่วไปจะตื่นเต้นอยากดูฝนดาวตก เพียงเพราะเป็นปรากฏการณ์ที่หาดูได้ยาก แต่สำหรับนักดาราศาสตร์ ฝนดาวตกมีความหมายถึงปริศนาแห่งชีวิตบนโลกทีเดียว ผู้สังเกตบนโลกเห็นทิศทางของฝนดาวตกต่างกันแล้วแต่มุมที่โลกปะทะกับสายธารอุกกาบาตฝนดาวตกเป็นปรากฏการณ์ที่หาดูได้ยาก เป็นโอกาสหนึ่ง ให้เราได้รู้จักความเป็นไปของวัตถุในฟากฟ้าเสมือนเป็น ห้องเรียนธรรมชาติ จึงควรเตรียมพร้อมทั้งด้านข้อมูล และอุปกรณ์เพื่อการศึกษาอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ เราจำเป็นต้องรู้จักกลุ่มดาวที่มาของฝนดาวตกชุดที่จะสังเกต เพราะเป็นจุดศูนย์กลางของฝนดาวตก ที่เรียกว่า เรเดียนท์ (Radiant) ซึ่งเป็นจุดที่โลกปะทะกับกระแสธารอุกกาบาต และต้องรู้เวลา ที่กลุ่มดาวนั้นจะปรากฏให้เห็นในท้องฟ้าด้วย

แหล่งสังเกตควรเป็นลานโล่ง ไม่มีต้นไม้สูงและอาคารบดบังสายตา ใช้เก้าอี้ผ้าใบเอนนอนหันหน้า ไปทางกลุ่มดาวที่ต้องการ การบันทึกข้อมูลและผลการสังเกตอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ทำให้สนุกมากขึ้น โดยทั่วไป ผู้คนมักสังเกตฝนดาวตกช่วงหลังเที่ยงคืนไปจนถึงเช้ามืด เนื่องจากโลกหมุนรอบตัวเอง หันส่วนมืดปะทะกับกระแสธารอุกกาบาตโดยตรง เราจึงเห็นดาวตกสว่างและเคลื่อนที่เร็วกว่า เมื่อสังเกตช่วงหัวค่ำ

ดูฝนดาวตกที่ไหนดี ?
เราสามารถวางแผนดูฝนดาวตกได้ทั่วประเทศตามสะดวก โดยหาที่มืดสนิท ท้องฟ้าเปิดโล่ง ไม่มีต้นไม้หรือสิ่งก่อสร้างบดบังสายตา อาจเป็นอุทยาน บนยอดเขา หรือที่พักห่างไกลชุมชน เพียงแต่หนีจากแสงไฟและมลภาวะเรื่องหมอกควัน บริเวณที่สูงมักมีสภาพท้องฟ้าปลอดโปร่งกว่า แต่ต้องศึกษาสภาพอุตุนิยมวิทยา ประกอบในระยะใกล้วันที่สังเกตด้วย

ดูฝนดาวตกอย่างไร ?
วิธีดีที่สุดคือนอนเก้าอี้ผ้าใบสังเกตดูฝนดาวตก ด้วยความอดทน ใช้เวลาปรับตัวอย่างน้อย 15 นาที เพื่อให้สายตาคุ้นเคยกับความมืด ดูตาเปล่าไม่ต้องใช้อุปกรณ์ใด ๆ ช่วย เพราะตามองได้กว้างตาม ธรรมชาติ หามุมดีที่สุด ควรมองไปทางขอบฟ้าด้านตะวันออก ซึ่งกลุ่มดาวสิงโตขึ้นมาเวลาประมาณ เที่ยงคืน แต่ดาวตกอาจลุกเป็นลูกไฟเมื่อเข้ามาในเขตบรรยากาศโลกซึ่งมองเห็นในตำแหน่งใด ๆ ได้ทั่วท้องฟ้า

 

ฝนดาวตกเป็นปรากฏการณ์ที่ดูสบาย ๆ ไม่มีอันตรายแต่อย่างใด หากเตรียมเก้าอี้ผ้าใบไปเอนนอน ดูด้วยจะสะดวกขึ้น และถ้ามีการบันทึกข้อมูลการสังเกตอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ก็จะสนุกมากขึ้น ควรนับว่าใน 1 ชั่วโมงมีดาวตกกี่ดวงที่มาจากกลุ่มดาวสิงโต หากวิ่งมาจากบริเวณรูปเคียวเกี่ยวข้าว หรือหัวสิงโต ก็แสดงว่าเป็นฝนดาวตกลีโอนิดส์ หากดาวตกนั้นไม่ได้มีทิศทางมาจากหัวสิงโต ก็เป็นดาวตกจากแหล่งอื่น ให้บันทึกสรุปจำนวนดาวตกในแต่ละชั่วโมงที่สังเกต ส่วนช่วงที่ฝนดาวตก หนาแน่นมากก็ใช้เพียงการประมาณรวม ๆ ปกติแล้วพายุฝนดาวตกมักเกิดเป็นช่วงสั้น ๆ เท่านั้น

แม้ผู้คนทั่วไปจะตื่นเต้นอยากดูฝนดาวตก เพียงเพราะเป็นปรากฏการณ์ที่หาดูได้ยาก แต่สำหรับนักดาราศาสตร์ ฝนดาวตกมีความหมายถึงปริศนาแห่งชีวิตบนโลกทีเดียว สงสัยกันว่า ดาวหางอาจเป็นพาหะนำความพร้อมของชีวิตจากธุลีดาวหางที่อยู่เขตนอกของ ระบบสุริยะอันเย็นยะเยือก ผ่านเข้าสู่เขตบรรยากาศโลกได้ดังเช่นฝนดาวตก อาศัยกระบวนการ ความร้อนเมื่อลุกไหม้ในบรรยากาศโลกสมัยแรกเริ่ม อุบัติเป็นโมเลกุลแห่งชีวิตเกิดและเติบโตขึ้น ในสภาพแวดล้อมบนโลกในสมัยดึกดำบรรพ์

แม้ฝนดาวตกจะเป็นปรากฏการณ์ที่น่าสนใจ แต่ธรรมชาติของซากธารอุกกาบาตที่ดาวหาง สลัดทิ้งไว้ในอวกาศเป็นเพียงกลุ่มเศษซากวัตถุที่กระจายตัวหลายกระจุก ไร้ทิศทาง ไร้ระเบียบ ยากที่จะคำนวณ พยากรณ์ทั้งเวลาและปริมาณฝนดาวตกให้ถูกต้องแม่นยำ ได้ อย่างไรก็ตาม ฝนดาวตกชุดใหญ่ก็เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่มนุษย์ได้เห็นครั้งใด ก็ตื่นเต้น มหัศจรรย์ใจไม่รู้ลืม

แชร์ไปที่ไหนดี แชร์ให้เพื่อนสิ แชร์ให้เพื่อนได้ แชร์ให้เพื่อนเลย