วิทยาศาสตร์ ดาราศาสตร์ ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา >>
13
การสร้างน้ำปัสสาวะ
การสร้างน้ำปัสสาวะ ประกอบด้วย 3 กระบวนการ ดังนี้
- กระบวนการกรอง เกิดขึ้นที่โกลเมอรูลัส
ทำให้สารที่มีโมเลกุลเล็กซึมผ่านมาพร้อมกับน้ำ เช่น แร่ธาตุ กลูโคส ยูเรีย กรดยูริก
ปกติไตจะกรองเลือดได้ประมาณ 180 ลิตร/วันและถูกดูดกลับ เหลือออกเป็นปัสสาวะประมาณ 1
cc/นาที หรือประมาณ 1,440 cc/วัน
- กระบวนการดูดกลับเกิดขึ้นที่ท่อไตส่วนต้น และมากที่สุดที่ Loop of Henle
สารที่ดูดกลับหมดได้แก่ กลูโคส วิตามิน C แร่ธาตุบางชนิด สารที่ดูดกลับหมดได้แก่
น้ำ เกลือ สารที่ไม่ดูดกลับเลยคือ โปรตีนอินนูลิน(Innulin)
สารที่มีการดูดกลับเป็นส่วนน้อย ได้แก่ ยูเรีย ฟอสเฟต ซัลเฟต
ศูนย์ควบคุมการดูดกลับมาจากฮอร์โมน จากต่อมใต้สมองส่วนท้ายมากับกระแสเลือดชื่อ
แอนติไดยูเรติกฮอร์โมน (Antidiuretic Hormone; ADH) โดย ADH
จะกระตุ้นให้รูระหว่างเซลล์ของท่อไตขยายขึ้นให้สารที่มีโมเลกุลเล็กกลับนำไปใช้ในร่างกายใหม่
ถ้าขาด ADH จะไม่เกิดกระบวนการดูดกลับคือจะปัสสาวะบ่อย จะเกิดโรค เบาจืด
- กระบวนการหลั่งสารเพื่อให้เกิดการดูดกลับสมบูรณ์ เกิดขึ้นที่รอบๆ หน่วยไต สร้างสารต่าง ๆ เติมเข้าไปในพลาสมาที่กรองได้ เพื่อปรับ pH และความเข้มข้นของปัสสาวะ สารเหล่านี้ได้แก่ K+ (โปแตสเซียมอิออน), H+ (ไฮโดรเจนอิออน), กรดยูริก ทำหน้าที่ปรับความสมดุลในน้ำปัสสาวะ
ลักษณะเนื้อเยื่อบางส่วนในไต
ท่อไตประกอบด้วยกล้ามเนื้อเรียบเคลื่อนตัวแบบเพอริสตัลซิส
เพื่อบีบตัวส่งน้ำปัสสาวะตกลงสู่ท่อปัสสาวะ
กระเพาะปัสสาวะ ประกอบด้วยกล้ามเนื้อเรียบอยู่หลังกระดูกหัวเหน่า
อยู่ด้านหลังมดลูกมีหน้าที่สะสมน้ำปัสสาวะ ความจุประมาณ 150-500 cc
เมื่อกระเพาะปัสสาวะตึง ก็จะบีบตัวให้ปวดปัสสาวะ
โดยตรงโคลนของท่อปัสสาวะจะมีหูรูดโดยขึ้นอยู่กับอำนาจของาจิตใจ
ปัสสาวะจะถูกขับออกทางท่อปัสสาวะ ในหญิงยาวประมาณ 1.5 นิ้ว ชายประมาณ 8 นิ้ว 1
วันจะขับถ่ายประมาณ 500-1,500 cc
การกำจัดของเสียที่ผิวหนัง ผิวหนังประกอบด้วย cell 2 ชั้นคือ- cell
ผนังกำพร้า cell หนังแท้และแต่ถ้าเกิดจากขบวนการกำจัดของเสียจะมีชั้นพื้นฐานคือ
ชั้นของไขมัน ดังนี้
- หนังกำพร้า ประกอบด้วยเยื่อบุผิวที่ตามแล้วเรียงเป็นชั้น ประกอบด้วยสาร เมลานิน
ซึ่งเป็นองค์ประกอบของเม็ดสี หรือรงควัตถุ(Pigment) ทำหน้าที่ห่อหุ้มร่างกาย
- หนังแท้ประกอบด้วยเนื้อเยื่อ cell ร่างกาย ยืดหยุ่นได้ดี ประกอบด้วยต่อมเหงื่อ
เซลล์ประสาทรับความรู้สึก เส้นเลือดฝอย
- ชั้นเนื้อเยื่อพื้นฐาน (ชั้นไขมัน) เป็นชั้นที่ประกอบด้วย cell ไขมัน หรือเรียกว่า Adipose cell ทำหน้าที่เป็นฉนวนกันความร้อน ทำให้ร่างกายเกิดความอบอุ่น
การกำจัดของเสียเกิดขึ้นที่ชั้นหนังแท้ และชั้นไขมัน โดยปล่อยมาตามท่อเล็ก ๆ
เรียกว่า รูขุมขน ของเหลวที่ขับออกมาเรียกว่า เหงื่อ ประกอบด้วยน้ำ แร่ธาตุ
ยูเรีย กลิ่นตัว เหงื่อจะระเหยออกจากร่างกายโดยพาเอาความร้อนออกไปด้วย
ทำให้ร่างกายรู้สึกเย็น ชนิดของต่อมเหงื่อ
ต่อมเหงื่อถูกควบคุมการทำงานโดยการทำงานของศูนย์ควบาคุมอุณหภูมิในสมอง แบ่งเป็น 2
ชนิด
- ต่อมเหงื่อเล็ก ๆ อยู่บริเวณผิวหนังทั่วร่างกาย ยกเว้นริมฝีปาก
อวัยวะสืบพันธุ์บางส่วน
- ต่อมเหงื่อใหญ่ เช่นรักแร้ รอบๆ สะดือ รอบๆ หัวนม จมูก แผ่นหลัง
อวัยวะสืบพันธุ์บางส่วน
ส่วนประกอบของเหงื่อ
1. น้ำ 99 %
2. แร่ธาตุอื่นๆ ได้แก่ เกลือ ยูเรีย น้ำตาล กรดอะมิโนบางชนิด
สารทำให้เกิดกลิ่น ประมาณอีก 1%
การกำจัดของเสียที่ลำไส้ใหญ่
จะมีการบีบตัวเพื่อให้อาหารที่ไม่มีประโยชน์แล้ว ซึ่งเรียกว่า อุจจาระ
ออกสู่ภายนอกร่างกายทางทวารหนัก
เมื่ออุจจาระตกอยู่ในลำไส้ใหญ่นานวัน น้ำในอุจจาระจะถูกดูดซึมกลับไป
ทำให้อุจจาระแข็ง เกิดความลำบากในการถ่าย อาการนี้เรียกว่า ท้องผูก
ระบบประสาท
ทำหน้าควบคุมระบบการทำงานของร่างกาย เช่น การหายใจ
การตอบสนอง การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเจริญ ฯลฯ ประกอบ ด้วย สมอง ไขสันหลัง และ
เส้นประสาท