ประวัติศาสตร์-ความเป็นมา จังหวัดสระบุรี (3)

เจ้าเมืองคนใหม่ที่ทางมณฑลแต่งตั้งมาปกครองเมืองสระบุรี ระหว่างที่ศาลากลางเมืองอยู่บ้านไผ่ล้อมน้อยนั้น คือ พระยาพิชัยรณรงค์สงคราม (ดิศ) มาเป็นเจ้าเมืองตั้งแต่ พ.ศ. 2441 ถึง 2452

ท่านเจ้าคุณพิชัยฯ เป็นเจ้าเมืองสระบุรีไม่นานนัก ก็พอดีในปี พ.ศ. 2439 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ รัชกาลที่ 5 ได้โปรดให้สร้างทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือขึ้นมาถึงเมืองสระบุรี ท่านเจ้าคุณพิชัยเห็นว่าตัวเมืองเดิมที่เสาไห้นั้น อยู่ห่างไกลจากทางรถไฟ ภูมิประเทศไม่เหมาะสมกับสภาพการณ์ปัจจุบันสมัยนั้น ยากแก่การขยายเมืองในอนาคต จึงได้ดำเนินการสร้างศาลากลางขึ้นใหม่ ณ บริเวณตำบลปากเพรียว การก่อสร้างได้ดำเนินการเรื่อยมาและสำเร็จสามารถโยกย้ายข้าราชการขึ้นทำงานบนศาลากลางได้ ก็เข้าถึงเจ้าเมืองสระบุรีคนที่ 3 คือ พระยาบุรีสราธิการ (เป้า จารุเสถียร) บิดาของ จอมพลประภาส จารุเสถียร (ปี พ.ศ. 2456-2457)

ศาลากลางหลังเก่าได้รับใช้ประชาชนเมืองสระบุรีมาจวบกระทั่งปี พ.ศ. 2509 ทางการจึงใช้งบประมาณมาสร้างศาลากลางหลังใหม่ (ปัจจุบันนี้) ในสมัยของนายประพจน์ เรขะรุจิ ดำรงตำแหน่ง ผู้ว่าราชการจังหวัดสระบุรี (พ.ศ. 2509-2513)

พ.ศ.2470 ทัพไทยไปตีนครเวียงจันทน์ ได้นำครอบครัวลาวเวียงจันทน์ ลาวพวน (เมืองเชียงขวาง) ลงมาตั้งบ้านเรือนอยู่ที่ลพบุรี และสระบุรี จากเหตุการณ์สงครามทั้งสี่ครั้งดังกล่าว ทำให้เมืองสระบุรีมีคนลาว และชาวเชียงแสนมาตั้งถิ่นฐานอยู่ทำให้สระบุรีมีประชาการเพิ่มมากขึ้น ชาวลาวที่มาตั้งถิ่นฐานเรียกชื่อตามสำเนียงภาษาพูดต่างกันเป็น 4 กลุ่มคือ

ลาวเวียง คือชาวลาวจากเวียงจันทน์ ปัจจุบันมีอยู่มากที่อำเภอแก่งคอย อำเภอหนองแค อำเภอหนองแซง อำเภอวิหารแดง อำเภอเสาไห้ และอำเภอบ้านหมอ
ลาวพวน คือชาวลาวที่มาจากเมืองพวนในแขวงเชียงขวาง มาตั้งถิ่นฐานอยู่ในเขตอำเภอหนองโดน และอำเภอดอนพุด
ลาวแง้ว คือชาวลาวที่มาจากชนบทชานเมืองเวียงจันทน์ ปัจจุบันอยู่ที่บ้านตาลเสี้ยน บ้านหนองระกำ อำเภอพระพุทธบาท และบางหมู่บ้านในอำเภอหนองโดน
ลาวญ้อ คือชาวลาวที่มาจากเมืองคำเกิด มีอยู่บางหมู่บ้านในอำเภอแก่งคอย

ส่วนชาวเชียงแสนที่มาตั้งถิ่นฐานอยู่ที่เมืองสระบุรี เมื่อปี พ.ศ.2347 คือ ในเขตอำเภอเสาไห้ เรียกตนเองว่า คนยวน (มาจากโยนก) ปัจจุบันมีอยู่ทุกอำเภอในจังหวัดสระบุรี ยกเว้นอำเภอหนองโดน และอำเภอดอนพุด ได้นำภาษาและวัฒนธรรมประเพณี ของชาวล้านนาไทยมาใช้สืบทอดกันมาจนถึงทุกวันนี้

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้โปรดเกล้า ฯ ให้สร้างรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือ ผ่านมาทางจังหวัดสระบุรี เมื่อปี พ.ศ.2439 พระยาพิชัยรณรงค์สงคราม ผู้ว่าราชการจังหวัดสระบุรีจึงได้ย้ายศาลากลางจังหวัด จากเขตอำเภอเสาไห้มาตั้งที่ตำบลปากเพรียว เพื่อให้สะดวกต่อการาคมนาคม

สมเด็จ ฯ กรมพระยาดำรงราชนุภาพ ทรงพระนิพนธ์ไว้ในตำนานเมืองสระบุรี มีความตอนหนึ่งว่า

"ในสมัยเมื่อยังไม่ได้สร้างทางรถไฟหลวง บรรดาสินค้ากรุงเทพ ฯ ซึ่งจะส่งขึ้นไปมณฑลนครราชสีมาต้องบรรทุกเรือไปหยุดที่ท้ายแก่งเพรียวนี้ แล้วขนบรรทุกโคตั่งเดินทางไป สินค้ามณฑลนครราชสีมาที่จะส่งลงมาทางกรุงเทพ ฯ ก็ต้องบรรทุกโคตั่งข้ามเทือกเขามาจนถึงที่ตำบลปากเพรียว แล้วพวกพ่อค้ากรุงเทพ ฯ รับบรรทุกเรือลงมาที่ปากเพรียว เป็นที่รับส่งสินค้าดังกล่าวมา จึงเป็นท้องตลาดที่ประชุมชนแห่งหนึ่งมาช้านาน"

เมื่อทางรถไฟเสร็จแล้ว ภายในจังหวัดสระบุรีก็มีถนนเกิดขึ้นหลายสาย นับแต่สมัยโบราณก็มี ถนนฝรั่งส่องกล้อง จากท่าเรือถึงพระพุทธบาท เป็นถนนสายแรกที่สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม โปรดเกล้า ฯ ให้สร้างขึ้น เมื่อปี พ.ศ.2149 ถนนสายต่อมาคือ ถนนสายหนองโดน - พระพุทธบาท และถนนพิชัยรณรงค์สงคราม จากตัวเมืองสระบุรีถึงอำเภอเสาไห้ สร้างเมื่อปี พ.ศ.2471 - 2476

สำหรับถนนสายอื่น เมื่อปี พ.ศ.2480 - 2482 มีการสร้างถนนพหลโยธิน จากกรุงเทพ ฯ ถึงสระบุรี ในปี พ.ศ.2498 - 2501 มีการสร้างถนนมิตรภาพ จากสระบุรีถึงหนองคายที่มา : ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาคฯ, หอมรดกไทย

<<< ย้อนกลับ ||

จังหวัด » กรุงเทพฯ กาญจนบุรี ชัยนาท นครนายก นครปฐม นนทบุรี ประจวบฯ ปทุมธานี เพชรบุรี ราชบุรี ลพบุรี สมุทรปราการ สมุทรสงคราม สมุทรสาคร สระบุรี สิงห์บุรี สุพรรณบุรี อยุธยา อ่างทอง อุทัยธานี