ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ บุคคลสำคัญ ประเทศและทวีป »
จังหวัดหนองบัวลำภู
ข้อมูล » ประวัติศาสตร์-ความเป็นมา ศิลปะ-วัฒนธรรม-ประเพณี สถานที่สำคัญ-แหล่งท่องเที่ยว โรงแรม-ที่พัก
ประวัติศาสตร์-ความเป็นมา จังหวัดหนองบัวลำภู(2)
ต่อมาในสมัยพระเจ้าลิไท ก็ได้กล่าวถึงชุมชนกลุ่มวัฒนธรรมไทยลาว ที่ได้รวมตัวกันเป็นอาณาจักร ในชื่ออาณาจักรล้านช้าง ดังนี้ (เขตเมืองสุโขทัย) "เบี้ยงตะวันออกเถิงแดนพระยาฟ้าง้อม (งุ้ม)" รัชสมัยพระเจ้าฟ้างุ้ม เมื่อประมาณปี พ.ศ.1896 - 1961 และในรัชสมัยพระเจ้าสามแสนไทย (พ.ศ.1916 - 1959) มีการขยายอาณาเขตของอาณาจักรล้านช้างได้ครอบคลุมภาคอีสานถึงที่ราบโคราช และได้ขยายอิทธิพลทางการเมืองการปกครอง แพร่กระจายชุมชนเข้ามาบริเวณแอ่งสกลนครถึงบริเวณพระธาตุพนม
ในรัชสมัยพระเจ้าไชยเชษฐา ฯ แห่งอาณาจักรล้านช้างได้สร้างสัมพันธไมตรีกับอาณาจักรอยุธยา ในรัชสมัยพระเจ้าจักรพรรดิ์ เพื่อต่อต้านอำนาจพม่า ที่กำลังแพร่ขยายเข้ามาในอาณาจักรล้านนา เชียงใหม่
เมื่อประมาณปี พ.ศ.2106 พระเจ้าไชยเชษฐา ฯ แห่งกรุงศรีสัตนาคบหุต (เวียงจันทน์) ได้นำผู้คนอพยพเข้ามาอยู่อาศัยในเขตจังหวัดหนองบัวลำภู ได้สร้างพระพุทธรูป และศิลาจารึกที่วัดถ้ำสุวรรณคูหา และสร้างบ้านแปงเมือง หนองบัวลำภูขึ้นใหม่อีกครั้งที่ริมหนองบัว (หนองซำช้าง) ซึ่งเป็นเมืองเก่าสมัยขอมมีอำนาจอยู่ ได้สร้างพระพุทธรรูป วิหาร และขุดบ่อน้ำในบริเวณวัดใน หรือวัดศรีคูณ และยกฐานะขึ้นเป็น เมืองจำปานครกาบแก้วบัวบาน มีฐานะเป็นเมืองหน้าด่านของเมืองเวียงจันทน์ คนทั่วไปนิยมเรียกว่า เมืองหนองบัวลำภู ปรากฎหลักฐานคือ โบราณสถานและโบราณวัตถุที่วัดศรีคูณ เมืองมีอยู่สองลักษณะคือ พระพุทธรูปมีสององค์ องค์เล็กประดิษฐานอยู่ในกู่ หรือซุ้มเล็ก ชั้นล่างหันหน้าไปทางทิศใต้ ฐานกู่ก่อด้วยศิลาแลง มีใบเสมาฝังอยู่โดยรอบทั้งสี่ด้าน และมีการบูรณะต่อเติมให้แข็งแรงขึ้น ด้วยอิฐดินเผา และมีใบเสมาฝังซ้อนรอยฐานกู่ทั้งสี่ด้าน ส่วนพระพุทธรูปองค์ใหญ่ ประดิษฐานอยู่บนฐานสูง อยู่ในซุ้มก่อด้วยอิฐภายในวิหาร หันหน้าไปทางทิศตะวันออก เป็นศิลปวัฒนธรรมไทยลาว (ล้านช้าง)
เมื่อปี พ.ศ.2117 ในระหว่างที่ไทยเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งแรกแก่พม่า สมเด็จพระนเรศวรมหาราช เมื่อครั้งยังทรงครองเมืองพิษณุโลกอยู่ ได้ตามเสด็จสมเด็จพระมหาธรรมราชาพระราชบิดา นำกองทัพเสด็จประทับพักแรมที่บริเวณริมหนองบัวแห่งนี้ พระองค์ได้ทรงประชวรด้วยไข้ทรพิษ จึงได้เสด็จนำกองทัพกลับกรุงศรีอยุธยา
ตามตำนานพระวอ - พระตา ผู้สร้างเมืองหนองบัวลำภู กล่าวว่า เมืองนี้พระวอและพระตา เป็นผู้สร้างโดยได้สร้างกำแพงเมือง มีค่ายคู ประตูหอรบครบครัน เพื่อป้องกันข้าศึกโดยเฉพาะข้าศึกจากทางเวียงจันทน์ คือ ได้สร้างกำแพงหิน หอรบขึ้นที่เชิงเขาบนภูพานคำ ซึ่งเป็นเส้นทางหน้าด่าน ใกล้กับบริเวณน้ำตกเฒ่าโต้ ห่างจากกำแพงเมืองไปทางทิศตะวันออก ประมาณ 1 กิโลเมตร
ตามประวัติพระวอ และพระตา มีภูมิลำเนาอยู่ที่บ้านหินโวม เป็นเสนาบดีของพระเจ้ากรุงเวียงจันทน์ มาตั้งแต่สมัยพระเจ้าอนุวงษ์ไทธิราช เป็นผู้ดูแลผลประโยชน์ฝ่ายนอกของกษัตริย์กรุงเวียงจันทน์ มีเรื่องขัดใจกับพระเจ้าสิริบุญสาร ผู้เป็นโอรสของพระเจ้าอนุวงษ์ไทธิราช ซึ่งได้ขึ้นครองราชย์สืบต่อจากพระราชบิดา จึงได้พาไพร่พลของตนอพยพหนี โดยข้ามแม่น้ำโขงมาตั้งถิ่นฐานสร้างบ้านแปงเมืองจำปานครกาบแก้วบัวบาน ขึ้นใหม่เมื่อประมาณปี พ.ศ.2302 แล้วตั้งชื่อเมืองใหม่ว่า นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน ตั้งตนเป็นอิสระไม่ขึ้นกับเมืองเวียวงจันทน์ ส่วนหลวงราโภชนัย และท้าวคำผง ซึ่งอพยพมาพร้อมกัน และไพร่พลอีกส่วนหนึ่งได้ไปสร้างบ้านแปงเมือง อยู่ที่เมืองภูเวียง (ปัจจุบันคือ อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น)
ต่อมาในปี พ.ศ.2310 พระเจ้าสิริบุญสาร แห่งเมืองเวียงจันทน์ได้ข่าวว่า พระวอ พระตา แยกตัวมาตั้งเมือง นครเขื่อนขันธ์ ฯ (หนองบัวลำภู) และไม่ยอมขึ้นกับเมืองเวียงจันทน์ จึงได้ส่งกองทัพมาปราบปราม เกิดการต่อสู้กันที่ช่องน้ำจั่น (น้ำตกเฒ่าโต้) บนภูพานคำ สู้รบกันอยู่สามปี ยังไม่แพ้ชนะกัน ทางฝ่ายเมืองเวียงจันทน์จึงขอกองทัพพม่ามาช่วยเหลือ จนสามารถตีเมืองนครเขื่อนขันธ์ ฯ ได้ พระวอ พระตา จึงได้อพยพผู้คนหนีไปภูเวียง ลงไปทางใต้ตามลำน้ำชี และไปขอพึ่งเจ้าเมืองจำปาศักดิ์ อยู่ระยะหนึ่ง ต่อมาได้แยกตัวออกมาสร้างบ้านแปงเมืองอยู่ที่ดอนมดแดง (ปัจจุบันคือ จังหวัดอุบล ฯ) แล้วขอพึ่งพระบรมโพธิสมภาร สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ฝ่ายเจ้าสิริบุญสาร ได้ยกกองทัพติดตามกลุ่มพระวอ - พระตา จนล่วงล้ำเข้ามาในเขตแดนไทย และปราบพระวอ - พระตา ได้ในปี พ.ศ.2321 สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช จึงได้โปรดเกล้า ฯ ให้เจ้าพระยาจักรียกกองทัพมาช่วยพระวอ - พระตา ขับไล่กองทัพของพระเจ้าสิริบุญสารออกไปจากเขตแดนไทย แล้วยกกองทัพติดตามเข้าตีเมืองเวียงจันทน์ได้ ครั้งนั้นได้ได้อัญเชิญพระแก้วมรกต ซึ่งพระเจ้าไชยเชษฐานำไปจากเมืองเชียงใหม่ กลับคืนสู่ราชอาณาจักรไทยตามเดิม เมืองเวียงจันทน์ตกเป็นของไทยในฐาะนเมืองประเทศราช แะลเมืองนครเขื่อนขันธ์ ฯ ก็ได้มาขึ้นอยู่กับราชอาณาจักรไทย นับแต่นั้นมา
จังหวัด » กาฬสินธุ์ ขอนแก่น ชัยภูมิ นครพนม นครราชสีมา บุรีรัมย์ บึงกาฬ มหาสารคาม มุกดาหาร ยโสธร ร้อยเอ็ด เลย ศรีสะเกษ สกลนคร สุรินทร์ หนองคาย หนองบัวลำภู อำนาจเจริญ อุดรธานี อุบลราชธานี
