ศิลปะ หัตถกรรม สถาปัตยกรรม ประติมากรรม สันทนาการ >>

ประติมากรรมของกรีก

โดย : ดร. สุนันทา ฟาเบรอ

             การแสดงออกทางประติมากรรมของกรีกเกี่ยวข้องกับปรัชญาความคิดของแต่ละสมัย ระหว่างศตวรรษที่ 10 - 8 ก่อนคริสตกาล ชีวิตคนกรีกยังสัมพันธ์อย่างแน่นแฟ้นกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่มองไม่เห็น เช่น เจ้าแม่ เทพเจ้า ที่พวกเขาจินตนาการขึ้นมาผสมกับสิ่งที่เป็นจริงที่มองเห็นได้ด้วยตา สิ่งที่เป็นธรรมชาติ คนพึ่งศาสนามาก เพราะชีวิตในสมัยนี้มีแต่การทำสงคราม ตัวอย่างดูได้จากงานประติมากรรมแบบเรขาคณิต
           ปลายศตวรรษที่ 8 ก่อนคริสตกาลลงมา มีการเปลี่ยนแปลงทางสังคมกรีกอย่างใหญ่หลวง เนื่องจากเกิด "นักคิด นักปรัชญา" ขึ้นมาสอนให้คนกรีกหันมาสนใจเรื่องราวของ จักรวาลหรือธรรมชาติ ความมีเหตุผล และคุณธรรม ความคิดเหล่านี้แรกเริ่มกรีกรับมาจากนักคิดชาวตะวันออก คือ ชาวไอโอเนียน เช่น เธลส์ เดอ มิเลท์ (640-562 ก่อนค.ศ.) อแนกซิแมนเดอร์ และ อแนกซิเมน เดอ มิเลท์ (ประมาณ 550 ปีก่อนค.ศ.) ที่สอนให้คนศึกษาธรรมชาติ ดูตัวอย่างงานได้ในประติมากรรมแบบที่ได้รับอิทธิพลของศิลปะตะวันออกที่เราจะเห็นว่าเริ่มปั้นรูปคนใกล้ความเป็นจริงมากขึ้น มีการแสดงความรู้สึกออกมาทางใบหน้า
            ราว 530 ปีก่อนค.ศ. ไพตากอรัส นักคิดจากเกาะซาโมสของกรีก เปิดสอนคณิตศาสตร์และดาราศาสตร์ขึ้นมา เขาให้ความคิดว่าทุกอย่างนับได้ วัดได้ ความนี้สะท้อนให้เห็นในงานประติมากรรมกรีกแบบโบราณ ตามภาพข้างบนจะเห็นว่ามีการวัด จัดภาพอย่างมีสัดส่วน
             โสเครตีส ชาวเอเธนส์ เป็นนักคิดที่ยิ่งใหญ่ของกรีก เขาเกิดเมื่อ 470 ปีก่อนค.ศ. เป็นบุตรของช่างตัดหิน เขาเน้นให้คนรู้จักใช้เหตุผล รู้จักตนเอง หมายถึง รู้จักธรรมชาติของมนุษย์ เขามีความเชื่อในเทพเจ้าที่ศักดิ์สิทธิ์ว่าเป็นผู้คอยเตือนเราไม่ให้ทำในสิ่งที่ไม่ควรทำ ความคิดของเขามีผู้สืบทอด คือเปลโต้ ผู้เป็นศิษย์ และเป็นผู้ตั้งโรงเรียนแห่งแรกขึ้นมา ชื่อ อคาเดมิค สอนวิชาคณิตศาสตร์ เรขาคณิต ดนตรี และดาราศาสตร์ ทฤษฎีของเปลโต คือ ความจริง ดังสะท้อนให้เห็นผ่านงานประติมากรรมแบบคลาสสิคยุคแรก
งานประติมากรรมแบบคลาสสิคยุคหลัง ได้รับอิทธิพลทางความคิดมาจากนักปราชญ์ที่ยิ่งใหญ่อีกผู้หนึ่ง คือ อริสโตเติ้ล (385-343 ปีก่อนค.ศ.) ผู้ออกจากโรงเรียนอคาเดมิคของเปลโต พระอาจารย์ของพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชด้วย อริสโตเติ้ลสอนให้คนคิดอย่างมีเหตุผล ให้คนพิจารณาธรรมชาติของมนุษย์ ปรัชญาของเขาสืบทอดมาถึงสมัยเฮเลนิสติค

ประติมากรรมแบบเรขาคณิต ภาพคนผู้ชายกับสัตว์ในเทพนิยายครึ่งคนครึ่งม้าสมัยครึ่งหลังของศตวรรษที่ 8 ก่อนคริสตกาล ไม่ปรากฏชื่อประติมากร รูปนี้ดูได้ที่The Metropolitan Museum of Art, New York งานประติมากรรมแบบนี้ของกรีกจะอยู่ในระหว่างศตวรรษที่10-8 ก่อนคริสตกาล มักอยู่ในงานประติมากรรมขนาดเล็ก รูปสัตว์ คน เทพเจ้า สัตว์ในเทพนิยายวัสดุที่ใช้ทำด้วยสัมริด ดินเผา งานมีลักษณะแข็ง ให้ความรู้สึกเกรงขาม เนื่องจากเป็นงานศิลปะที่ใช้ในทางศาสนาพบมากตามวัดต่างๆ ต่อมามีการใช้วัสดุไม้

รูป Kouros ขนาดเล็ก ทำด้วยสัมริด โดยประติมากรชื่อ Dedale ราว 620 ปีก่อนค.ศ. ปัจจุบันดูได้ที่พิพิธภัณฑ์เมือง Delphes ประเทศกรีก

รูป หญิงแห่ง Auxerre ทำด้วยหินปูน โดย Dedale ราว 640-630 ปีก่อนค.ศ. จะเห็นแบบที่แข็งแต่ท้วมและได้สัดส่วนขึ้น วิกทรงผมถักเป็นเปียทั้งศีรษะ บ่งบอกให้เห็นถึงอิทธิพลของอียิปต์ในศิลปะกรีกปัจจุบันดูได้ที่ พิพิธภัณฑ์ Louvre ประเทศฝรั่งเศส

รูป คนขี่ม้า Rampin ทำด้วยหินอ่อน เป็นงานของประติมากรชาวเอเธนส์ราว 550 ปีก่อนค.ศ. จะเน้นอิทธิพลของศิลปะไอโอเนียน (แถวริมฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียนของตุรกี)ตรงที่แสดงรายละเอียดของสรีระ ใบหน้ามีรอยยิ้ม บ่งบอกถึงความสุขและความงามในวัยหนุ่มสาวดูได้ที่พิพิธภัณฑ์ Louvre ประเทศฝรั่งเศส

งานประติมากรรมกรีกแบบโบราณ ดูได้จากตามลายประดับรอบวัดหรือที่หน้าบันเป็นงานแกะสลักภาพหมู่ เรื่องราวในเทพนิยาย มีลักษณะเด่นในด้านการจัดภาพได้สวยงามมีจังหวะ ดังเช่นภาพนี้ เป็นงานแกะสลักหินอ่อน ภาพเทพเจ้าของกรีก คือ Ares,Eos, Artemis, Appollo และ Zeus ราว 525 ปีก่อนค.ศ. ไม่ปรากฏชื่อประติมากรปัจจุบันดูได้ที่พิพิธภัณฑ์เมือง Delphes ประเทศกรีก

หน้าถัดไป >>>

หนังสืออ้างอิง

• Dictionnaire encyclopedique LAROUSSE. Paris : Librairie Larousse,1979.
• Grand Memento Encycloedique LAROUSSE. Paris : Librairie Larousse.
• Le Larousse pour tous. Paris : Librairie Larousse. 2 vol.
• MAFFRE Jean-Jacques. L Art Grec. Paris : Flammarion, 1996.
• MICHEL Andre. Histoire de l  Art. Tome 1. Paris : Armand Colin,1905.

ที่มา : www.stjohn.ac.th