ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

ปรางค์

เป็นสถูปที่มียอดสูงขึ้นไป รูปร่างคล้ายต้นกระบองเพชร และมีฝักเพกาแยกเป็นกิ่ง ๆ อยู่ข้างบนปราสาท ที่มียอดสูงเช่นนั้น

คำว่า "ปรางค์" หรือ "พระปรางค์" นี้ ไทยได้รับอิทธิพลมาจากอินเดีย - จีน - ขอม ซึ่งเป็นปูชนียสถานทางศาสนาพราหมณ์ แผ่เข้ามาแต่เดิม การสร้างปรางค์ของไทยสมัยสุโขทัยและอยุธยาตอนต้น ลักษณะของปรางค์ทรงป้อม ๆ คล้ายปรางค์ขอม ประกอบด้วยซุ้มคูหา สี่ซุ้ม เรียกว่า ซุ้มจตุรทิศ ภายในซุ้มประดิษฐานเทวรูป ส่วนภายในของปรางค์ประดิษฐานพระเจ้าของพราหมณ์คือ พระอิศวร (ศิวะ) พระนารายณ์ (วิษณุ) และพระพรหม เป็นต้น ปรางค์นี้ เป็นเทวาลัยโดยแท้

ต่อมาไทยได้รับอิทธิพลจากจีน มีการก่อสร้างแบบขาโต๊ะ ขาสิงห์ขึ้น ทั้งเจดีย์และปรางค์ โดยการสร้างขึ้นเป็นพุทธบูชาทางศาสนาพุทธ ได้ดัดแปลงจากลักษณะเดิมของไทยยุคต้น ไขความสูงขึ้นเทียบเท่าเจดีย์ แล้วประดิษฐานชั้นเชิงส่วนยอดเป็นกาบ โดยมีเชิงเป็นระยะเรียกว่า กาบขนุน ซุ้มคูหาหรือซุ้มจตุรทิศ ก็เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป ส่วนมากจะใช้พระยืนปรางค์นี้ หากสร้างเป็นยอดอาคารหลังคาซ้อนแบบไทย ที่เป็นจตุรมุข เรียกว่า ปรางค์ปราสาท

การสร้างพระปรางค์นี้ นอกจากของขอมโบราณสร้างด้วยศิลาแลง หินและหินทรายแล้ว ของไทยยังก่อสร้างด้วยอิฐถือปูน มีตั้งแต่ย่อไม้สิบสอง ไปจนถึงย่อไม้สามสิบหก บางแห่งมีย่อเก็จออกจากด้านทั้งสี่ด้วย

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>