ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>
พิณ
เป็นชื่อเรียกเครื่องดนตรีไทยประเภทที่ดีดเป็นเสียงบางอย่างมาจากคำว่า "วีณา" ในภาษาบาลีและสันสกฤตซึ่งเรียกเครื่องดีดทุก ๆ อย่าง เครื่องดนตรีของไทยสมัยปัจจุบันที่เรียกว่าพิณมีอยู่เพียงสองอย่างคือ พิณน้ำเต้ากับพิณเปี้ยะ หรือเพียะ พิณน้ำเต้าเป็นพิณที่มีสายเดี่ยวสายทำด้วยลวดทองเหลือง กระพุ้งเสียงสำหรับให้เกิดกังวาน ทำด้วยเปลือกผลน้ำเต้าแก่ตัดครึ่งผล ส่วนพิณเปี้ยะมีรูปร่างเหมือนพิณน้ำเต้า หากแต่กระพุ้งเสียงที่ทำให้เกิดกังวานนั้นทำด้วยกะลามะพร้าว และบางอันก็มีสองสาย เวลานี้ยังมีอยู่บ้างใน จ.เชียงรายแต่ก็น้อยเต็มทีใกล้จะสูญอยู่แล้ว
ส่วนพิณในคำกลอนเรื่องกากี และพิณในศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหง ฯ ไม่ทราบว่าเป็นพิณชนิดใดมีรูปร่างอย่างไร ที่ภาพปูนปั้นที่หน้าบันปรางค์วัดพระพายหลวง มีรูปคนดีดพิณ ซึ่งพิณนั้นมีรูปเช่นเดียวกับกระจับปี่สมัยนี้แม้รูปที่ช่างเขียน เขียนพุทธประวัติตอนพระพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญทุกกิริยา มีพระอินทร์มาดีดพิณสามสายถวายเป็นปริศนาธรรม ภาพพิณก็มีรูปร่างอย่างกระจับปี่สันนิษฐานว่า พิณดังกล่าวก็คือ เครื่องดีดที่เรียกว่า กระจับปี่นี้เอง แต่เดิมคงเรียกว่าพิณ
คำว่าพิณของอินเดียที่ไทยเอามาใช้นั้นหมายถึงเครื่องดนตรีประเภทดีดที่เป็นเสียงได้ทุก ๆ อย่าง ไม่เลือกว่าจะมีรูปเป็นอย่างไร พิณในต่างประเทศก็เป็นเครื่องดนตรีอย่างหนึ่งของฝรั่งเป็นเครื่องดนตรีใหม่ที่สุดที่ดีดด้วยมือ
>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>
