ค้นหาโรงแรม ที่พัก รีสอร์ต คลิก!ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>
มหาภารตะ
เป็นชื่อของมหากาพย์สำคัญเรื่องหนึ่งที่แต่งในประเทศอินเดียสมัยโบราณ แต่งด้วยคำประพันธ์ร้อยกรองที่เรียกว่า โศลกและฉันท์ หลายชนิดรวมกันประมาณ 100,000 บาท และมีคำประพันธ์ร้อยแก้วแทรกบางตอน ผู้แต่งคือฤาษีชื่อ วยาส อย่างไรก็ดี มหากาพย์ภาษาสันสกฤตเรื่องยาวที่สุดในโลก เรื่องนี้มีประวัติความเป็นมาที่คลุมเครือ และเป็นปัญหาหลายอย่างที่ยังหาข้อยุติไม่ได้
คำว่า ภารตะ แปลว่า ผู้สืบเชื้อสายมาจากพระภรต ผู้เป็นจักรพรรดิ์โบราณของอินเดีย เป็นโอรสของพระราชาทุษยันต์ แห่งนครหัสตินาปุระ กับนางศกุนตลา พระภรตเป็นยอดวีระกษัตริย์แห่งราชสกุลจันทรวงศ์ ครอบครองดินแดนลุ่มแม่น้ำยมุนาและแผ่อาณาเขตไปทั้งทางตะวันออกและตะวันตกเป็นดินแดนกว้างใหญ่ บรรดาลูกหลานของพระภรต ในกาลต่อมาได้นามว่าเป็นพวกภารตะ และอาณาจักรอันกว้างใหญ่ ที่ชนภารตะเหล่านี้อาศัยอยู่ก็ได้นามว่า ภรตวรรษ ในกาลต่อมาเกิดสงครามในหมู่ภารตะด้วยกันเองคือ พวกภารตะ ตระกูลเการพ กับพวกภารตะตระกูลปราณฑพได้ทำสงครามกัน ณ ทุ่งกรุเกษตร ใกล้แม่น้ำยมุนาเป็นเวลาสิบแปดวัน ต่างฝ่ายก็มีพรรคพวกเป็นกษัตริย์แว่นแคว้นต่าง ๆ การสงครามครั้งนี้ ได้ล้างผลาญชีวิตผู้คนทั้งสองฝ่ายลงเป็นอันมาก ในที่สุดฝ่ายปาณฑพชนะ
การรบครั้งนี้ถือกันว่าเป็นสงครามที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของอินเดียที่เคยมีมา
และเชื่อกันว่าเป็นเรื่องจริง แต่ไม่มีหลักฐานบันทึกแน่นอนทางประวัติศาสตร์
หากปรากฎในรูปแบบของอิติหาส (ตำนาน) ซึ่งกลายเป็นคัมภีร์ศักดิ์สิทธิในปัจจุบัน
มหากาพย์เรื่องมหาภารตะมีกำเนิดมาจากบทเพลง
หรือลำนำที่ใช้ขับร้องสรรเสริญวีรบุรุษในสมัยโบราณ ตั้งแต่ปลายสมัยพระเวท หรือราว
3,000 ปีมาแล้ว เรื่องมหาภารตะแต่งด้วยคำประพันธ์รวมห้าประเภท คือ
1.
แต่งเป็นฉันท์โบราณหรือฉันท์ หมวด แบบที่ใช้แต่งคัมภีร์พระเวท
2.
แต่งเป็นโศลก (คำประพันธ์แบบหนึ่งมีวรรคละแปดพยางค์
รวมสี่วรรคเป็นหนึ่งบทดัดแปลงมาจากฉันท์โบราณที่ใช้แต่งพระเวท)
3.
แต่งเป็นฉันท์ประเภทวรรคพฤตตะ
4.
แต่งเป็นฉันท์ประเภทมาตราพฤตตะ
5.
แต่งเป็นร้อยแก้วเพื่อเชื่อมข้อความบางตอนในเรื่อง
คัมภีร์มหาภารตะมีความสัมพันธ์ต่อวัฒนธรรมไทยหลายด้านด้วยกัน ตั้งแต่สมัยโบราณเรื่อยมา ในด้านวรรณคดีมหาภาระมีเรื่องแทรก (อุปาขยาน) หลายเรื่อง ซึ่งกวีไทยเอาเนื้อเรื่องมาแต่งวรรณกรรมไทย เช่น เรื่องอนิรุทธ์คำฉันท์ อุณรุทคำกลอน กฤษณาสอนน้อง คำฉันท์บทละครเรื่องศกุนตลา บทละครเรื่องสาวิตรี พระนลคำหลวง ลิลิตนาราย์สิบปาง ที่ย่อเรื่องทั้งหมดมาแต่งเป็นคำกลอนก็คือ สงครามมหาภารตะคำกลอน ฯลฯ ที่เป็นวรรณกรรมเชิงปรัชญาก็มีเรื่องภควัทคีตา ในด้านราชทินนามก็ปรากฎว่าไทยได้นำชื่อต่าง ๆ ในมหาภารตะมาเป็นราชทินนามขุนนางข้าราชการและเจ้านายเป็นอันมาก
>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>
