ปรัชญา อภิปรัชญา ญาณวิทยา จิตวิทยา ตรรกศาสตร์ >>

ตำราพิชัยสงคราม ซุนวู

อธิคม สวัสดิญาณ และ อดุลย์ รัตนมั่นเกษม แปล

บทที่ 13 การใช้จารชน

ซุนวูกล่าวว่า การระดมกำลังทหารนับแสนไปรบในแดนไกลนับพันลี้ ราษฎรต้องแบกรับภาษีส่วยอากร และรัฐก็ต้องมีงบประมาณใช้จ่ายวันละนับพันตำลึงทอง ทั้งบ้านเมืองก็วุ่นวายขาดเสถียรภาพ ราษฎรจะถูกเกณฑ์แรงงานให้มาเหนื่อยล้ากับการลำเลียงเสบียงอาหารให้กับกองทัพ จนไม่สามารถทำไร่ไถนาหากินได้ตามปกติกันมากถึงเจ็ดแสนครัวเรือน

การที่คู่สงครามทั้งสองฝ่ายรบพุ่งกันมานานหลายปี ก็เพื่อให้ชนะขั้นแตกหักในวันเดียวเท่านั้น ซึ่งหากตระหนี่ถี่เหนียวในเรื่องเงินทองและยศตำแหน่งไม่ยอมใช้สิ่งเหล่านี้มาซื้อตัวจารชน จนทำให้การข่าวไม่ดี ไม่สามารถล่วงรู้สภาพของข้าศึก จนส่งผลให้พ่ายแพ้ นับว่าขาดการุณยธรรมต่อราษฎรอย่างยิ่งทีเดียว คนเช่นนี้ไม่สมควรจะได้เป็นแม่ทัพของกองทัพ ไม่ใช่ผู้แบ่งเบาภาระในบ้านเมือง และไม่ใช่ขุนทหารผู้กำชัยชนะไว้แต่ผู้เดียว

การที่พระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงพระอัจฉริยะและแม่ทัพนายกองผู้ทรงปัญญาปราชเปรื่องสามารถรบชนะข้าศึกได้ทุกครั้งที่นำทัพออกศึก และประสบผลสำเร็จได้ยอดเยี่ยมเหนือคนทั่วไป ก็เพราะล่วงรู้เข้าใจสภาพของข้าศึกนั่นเอง การที่จะล่วงรู้เข้าใจของสภาพข้าศึกนั้นไม่อาจใช้วิธีสวดวิงวอนผีสางเทวดา ไม่อาจคาดการณ์สถานการณ์จากเหตุการณ์ที่คล้ายคลึงกันในอดีต และไม่อาจใช้วิธีทำนายจากการโคจรของดาวแต่จะต้องขึ้นอยู่ที่คน นั่นคือต้องรู้จักปากของคนที่รู้สภาพข้าศึกเป็นอย่างดี

การใช้จารชนมีห้าลักษณะคือ

• จารชนชาวพื้นเมือง
• จารชนไส้ศึก
• จารชนสองหน้า
• จารชนที่ยอมพลีชีพ
• จารชนธรรมดา

ถ้าเราใช้จารชนทั้งห้าประเภทนี้พร้อมกัน จะทำให้ข้าศึกไม่รู้กฎเกณฑ์การใช้จารชนของเรา และรู้สึกมืดแปดด้าน มีความลึกลับดุจอำนาจปฏิหาริย์ ทั้งที่เป็นสิ่งวิเศษที่จะเอาชนะข้าศึกได้

• จารชนชาวพื้นเมือง คือ ชาวพื้นเมืองของข้าศึกที่เราใช้ให้เป็นประโยชน์
• จารชนไส้ศึก คือศึกขุนนางข้าราชการของข้าสึกที่เราใช้ให้เป็นประโยชน์
• จารชนสองหน้า คือ จารชนของข้าศึกที่ถูกเราใช้ให้เป็นประโยชน์
• จารชนที่ยอมพลีชีพ คือจารชนของเราที่ใช้ให้ไปแฝงตัวอยู่ในฝ่ายข้าศึกเพื่อสร้างข่าวเท็จให้ข้าศึกหลงเชื่อ โดยเมื่อใดที่เรื่องแดงขึ้น เขาจะต้องถูกฆ่า
• จารชนธรรมดา คือจารชนที่เราส่งเข้าไปสืบสภาพข้าศึก และสามารถเอาชีวิตรอดกลับมารายงานได้

ดังนั้น จึงไม่มีใครอีกแล้วในกองทัพที่จะสนิทชิดเชื้อเท่ากับแม่ทัพมากยิ่งกว่าจารชน ไม่มีใครอีกแล้วที่จะได้รับบำเหน็จรางวัลยิ่งกว่าจารชน และไม่มีใครอีกแล้วที่จะได้รับมอบความลับสุดยอดยิ่งกว่าจารชน หากไม่ใช่คนที่ฉลาดปราดเปรื่องเหนือคนแล้ว จะไม่สามารถใช้จารชนชนะได้ หากไม่ใช่คนที่มีการุณยธรรม น้ำใจกว้าขวางแล้ว จะไม่สามารถสั่งการจารชนได้ และหากไม่ใช่คนที่ช่างสังเกตมีความคิดลึกล้ำแล้ว ก็ไม่สามารถแยกแยะข่าวที่ได้จากจารชนว่าจริงหรือเท็จ ลึกล้ำแยกยลเสียจริง ๆ

เพราะไม่มีงานด้านไหนเลยที่จะไม่ใช้จารชน หากจารชนยังไม่ทันได้ทำงาน แต่ข่าวได้รั่วไหลแพร่งพรายออกไปก่อน ก็ต้องประหารทั้งจารชนและคนที่รู้ข่าวความลับนั้น หากจะเข้าตีกองกำลังข้าศึกที่เป็นเป้าหมาย เข้ายึดตัวเมือง และลอบสังหารแม่ทัพนายกองของข้าศึก จะต้องรู้ชื่อเสียงเรียงนามของแม่ทัพนายกองผู้รักษาเมือง นายทหารคนสนิทของแม่ทัพ นายทหารสื่อทหาร นายทวารบาล และนายทหารองครักษ์อื่น ๆ โดยสั่งการให้จารชนไปสืบเอาความจริงมาให้กระจ่าง เราต้องสืบจับจารชนที่ข้าศึกส่งมาหาข่าวในกองทัพเราให้ได้ และซื้อตัวเขาไว้ด้วยการให้อามิสรางวัลอย่างงาม เพื่อล่อใจเขาให้เอาอกเอาใจออกห่างจากข้าศึก

จากนั้นก็ปล่อยตัวเขาไป เมื่อเป็นเช่นนี้ เราก็สามารถใช้จารชนสองหน้าผู้นี้ให้เป็นประโยชน์ได้ และเมื่อเรารู้ข่าวของข้าศึกจากจารชนสองหน้าแล้ว เราก็สามารถใช้จารชนสองหน้าไปหาจารชนชาวพื้นเมืองและจารชนไส้ศึกได้ สามารถใช้จารชนที่ยอมพลีชีพนำข่าวเท็จไปบอกแก่ข้าศึก และสามารถใช้จารชนธรรมดาไปสืบข่าวและกลับมารายงานได้ พระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นประมุข จะต้องทราบเรื่องการใช้จารชนทั้งห้าประเภทนี้ และการรู้สภาพข้าศึกจะขึ้นอยู่กับจารชนสองหน้าเป็นสำคัญ ดังนั้น จึงต้องให้บำเหน็จรางวัลอย่างงามแก่จารชนสองหน้า

ในสมัยโบราณราชวงศ์ซางรุ่งเรืองขึ้นมาได้ ก็เพราะอี่จื้อเคยรับราชการอยู่ในแผ่นดินเซี่ย จนรู้สภาพในแคว้นเซี่ยเป็นอย่างดี และราชวงศ์โจวเจริญรุ่งเรืองขึ้นมาได้ ก็เพราะเจียงส้างเคยรับราชการอยู่ที่แผ่นดินซาง จนเข้าใจสภาพในแคว้นซางเป็นอย่างดี ดังนั้น พระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงพระอัจฉริยะและแม่ทัพผู้มีปัญญาปราดเปรื่องเท่านั้น ที่สามารถใช้คนที่มีปัญญาหลักแหลมเหนือคนทั่วไปมาเป็นจารชนได้ และจะต้องประสบผลสำเร็จอันยิ่งใหญ่แน่นอน ซึ่งนี่เป็นเรื่องสำคัญอันดับแรกในการทำสงคราม เพราะกองทัพทั้งกองทัพจะต้องอาศัยข่าวที่ได้จากจารชนมา

 

การวางแผน
การทำสงคราม
ยุทโธบายเชิงรุก
ลักษณะการยุทธนุภาพ
ยุทธานุภาพ
จริงลวง
การสัประยุทธ์
ความผันแปร 9 ประการ
การเดินทัพ
ลักษณะภูมิประเทศ
พื้นที่เก้าลักษณะ
โจมตีด้วยไฟ
การใช้จารชน

ปฏิบัติการทางทหาร

ประเมินศึก
การทำศึก
กลวิธีรุก
รูปลักษณ์การรบ
พลานุภาพ
ตื้นลึกหนาบาง
การสัประยุทธ์
เก้าลักษณะ
การเดินทัพ
ภูมิประเทศ
เก้ายุทธภูมิ
โจมตีด้วยเพลิง
การใช้จารชน