ศาสนา
ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม
พุทธศาสนากับวัฒนธรรม
อิทธิพลพุทธศาสนา : วัฒนธรรมไทยด้านการเมือง
อิทธิพลพุทธศาสนา : วัฒนธรรมไทยด้านประเพณี
อิทธิพลพุทธศาสนา : วัฒนธรรมไทยด้านจิตใจ
อิทธิพลพุทธศาสนา : วัฒนธรรมไทยด้านภาษา
อิทธิพลพุทธศาสนา : วัฒนธรรมไทยด้านการศึกษา
อิทธิพลพุทธศาสนา : วัฒนธรรมไทยด้านสถาปัตยกรรม
อิทธิพลพุทธศาสนา : วัฒนธรรมไทยด้านภาษา
คนไทยคุ้ยเคยกับภาษาสันสกฤตก่อนภาษาบาลี
ทั้งนี้เพราะภาษาสันสกฤตเข้ามาสู่สังคมของคนไทยพร้อมพุทธศาสนามหายาน
ตั้งแต่สมัยอาณาจักรน่านเจ้า ราว พ.ศ. 600 (ศ.ดร.สิทธา พินิจภูวดล. 2537 : 130)
ครั้น พ.ศ. 1782 คนไทยยึดสุโขทัยได้
และเกิดความเลื่อมใสในศาสนาพุทธฝ่ายหินยานซึ่งใช้ภาษาบาลี
ดังนั้นภาษาบาลีจึงแพร่หลายเข้ามาในสังคมและขยายกว้างยิ่งกว่าภาษาสันสกฤต
อย่างไรก็ตามคนไทยก็ยกย่องว่า ทั้งภาษาบาลี และภาษาสันสกฤตเป็นภาษาชั้นสูง
มีความศักดิ์สิทธิ์ สมบูรณ์แบบและแสดงภูมิปัญญาอันสูงส่ง
เพราะเป็นภาษาของพระพุทธศาสนา
ดังนั้นจึงได้มีอิทธิพลในภาษาไทยในเวลาต่อมาและจนถึงปัจจุบัน กล่าวคือ
มีการยืมภาษาบาลี สันสกฤตมาใช้ในภาษาไทย
จากหลักฐานทางข้อเขียนในศิลาจารึกและวรรณคดีเก่าๆ ของไทย
ตั้งแต่สมัยสุโขทัยจนถึงสมัยอยุธยาตอนปลายพบว่า การยืมคำบาลี
สันสกฤตเป็นไปอย่างไม่เคร่งครัด
ทั้งนี้เพราะมีการเขียนรูปคำลักลั่นกันจะเป็นรูปบาลีก็ไม่ใช่ รูปสันสกฤตก็ไม่เชิง
คำลักลั่นเช่นนี้พบจำนวนมากในการยืมคำสมัยเก่าก่อนของคนไทย เช่น ไตรภูมิกถา
(ที่ถูกควรใช้เตภูมิกถา) สาคมิตร (ที่ถูกคือ สาขามิค, สาขา = กิ่งไม้ + มิค =กวาง,
เนื้อ = กวางบนกิ่งไม้ คือ ลิง) สุชัมบดี (ที่ถูกคือสุชาดาบดี = สามีของนางสุชาดา
คือ พระอินทร์) เป็นต้น
ดังกล่าวข้างต้นว่า ภาษาบาลี สันสกฤต
เป็นภาษาที่บันทึกจารึกคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา
จึงทำให้มีอิทธิพลต่อภาษาไทยอย่างมากมาย จะเห็นได้ในหลาย ๆ แห่งที่ภาษาบาลี
สันสกฤต ปะปนอยู่ในภาษาไทยทั้งภาษาเขียนและภาษาพูด ซึ่งจะแทรกอยู่ในทั่ว ๆ ไป เช่น
คำศัพท์ที่ออกเสียงง่าย ๆ สะดวก ๆ เช่น ขันติ ชิวหา ศิลป เกษียณ แพทย์ สิงขร มารดา
สีกา เคารพ ฯลฯ โดยเฉพาะชื่อของคนไทยนิยมใช้ภาษาบาลี เช่น เชษฐา วิทยา เป็นต้น
จึงกล่าวได้ว่า พระพุทธศาสนามีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมไทยด้านภาษาอย่างยิ่งอีกด้านหนึ่ง