ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม

การเดินทางของพุทธศาสนาสู่ประเทศไทย

พระมหาธรรมราชาลิไทกับพุทธศาสนา

พระพุทธศาสนาในสมัยสุโขทัย มีความเจริญรุ่งเรืองที่สุดในสมัยพระมหาธรรมราชาลิไท ดังนี้

1. การศึกษา พระมหาธรรมราชาลิไททรงศึกษาภาษามคธและพระไตรปิฎกสมัยยังทรงพระเยาว์กับคณาจารย์ผู้มีชื่อเสียง เช่น พระอโนมทัสสี พระสารีบุตร และราชบัณฑิตอุปเสน เป็นต้น จนแตกฉาน ทรงพระราชนิพนธ์เรื่อง เตภูมิกถา ต่อมาประมาณ พ.ศ. 2455 สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเปลี่ยนชื่อหนังสือเล่มนี้ว่า “ไตรภูมิพระร่วง”

2. เรื่องคณะสงฆ์ พระเจ้าลิไท ทรงทูตไปนิมนต์คณะสงฆ์ลังกา ซึ่งมีสำนักอยู่ที่พม่า และมีสมณศักดิ์เป็นมหาสวามี มาอยู่วัดป่ามะม่วง (สุโขทัย) เรียกว่า สังฆราชลังกา พระเจ้าลิไททรงมีความเลื่อมใส จึงเสด็จออกผนวช ทรงเป็นกษัตริย์ไทยองค์แรกที่ออกผนวช พิธีผนวชทำเป็น 2 ตอน ตอนบรรพชาเป็นสามเณรทำในพระราชมณเฑียรต่อหน้าพระสุวรรณปฏิมา (พระทองคำ) ก่อนบรรพชา ทรงเพศเป็นดาบส ทรงปฏิญาณท่ามกลางสงฆ์ว่า ทรงปรารถนาพระโพธิญาณในอนาคต ทรงอุปสมบทที่วัดป่ามะม่วง (อัมพวนาราม) ต่อมาทรงปริวัตรเพศเป็นคฤหัสถ์ขึ้นครองราช เพราะคณะอำมาตย์ทูลอ้อนวอน

ทรงอุทิศพระราชมณเฑียรให้เป็นที่สอนพระปริยัติธรรมแก่ ภิกษุสามเณร จึงเป็นโรงเรียนไทยแห่งแรก และเป็นแบบอย่างถึงสมัยอยุธยาและรัตนโกสินทร์สืบมา

4. ทรงหล่อพระพุทธรูปหลายชุด ครั้งที่สำคัญ คือชุดพระพุทธชินราช พระพุทธชินศรี และพระศรีศาสดา ปฏิมากรรมสมัยนี้นิยมทำนิ้วพระหัตถ์และนิ้วพระบาทเสมอกัน ส่วนสุโขทัยยุคก่อน นิ้วพระหัตถ์และพระบาทไม่เสมอกัน

5. พระเจ้าลิไท นอกจากแตกฉานในพุทธศาสนาแล้ว ยังแตกฉานในโหราศาสตร์และไสยศาสตร์ ทรงทำพิธีทางไสยศาสตร์หล่อเทวรูปชุดสำคัญหลายองค์ เช่น รูปพระอิศวร พระนารายณ์และพระอุมาขนาดใหญ่กว่าคน ปัจจุบันอยู่ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ