ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม อารยธรรม
ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับภาษาถิ่น
ความสำคัญของภาษาถิ่น
ความเป็นมาของภาษาถิ่น
ประเภทของภาษาถิ่น
คุณค่าของภาษาถิ่น
ความเป็นมาของภาษาถิ่น
ภาษาถิ่นถือได้ว่าเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญของท้องถิ่น โดยจะมีความโดดเด่นของภาษาที่ใช้ในการสื่อสาร ซึ่งนักวิชาการได้กล่าวถึงสาเหตุของการถือกำเนิดภาษาถิ่น ไว้ ดังนี้ ระวีวรรณ อินทร์แหยม (2542, หน้า 12-20) กล่าวว่า ภาษาถิ่นได้ถือกำเนิดขึ้น โดยมีสาเหตุที่สำคัญ 3 ประการ คือ
- ภาษามีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ แต่เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงดำเนินไปอย่างช้าๆ
แบบค่อยเป็นค่อยไป ในชั่วชีวิตของแต่ละคนจึงมักจะไม่ค่อยสังเกตเห็นความเปลี่ยนแปลง
ของภาษา สาเหตุสำคัญที่ทำให้ภาษาเปลี่ยนแปลง
โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเปลี่ยนแปลงในเรื่องการออกเสียงแต่ละเสียง คือ
ในระยะเริ่มแรกของการเรียนภาษาแรกของแต่ละคน เราจะเรียนด้วยวิธีการเลียนแบบ
และการเลียนแบบนั้นไม่ว่าจะทำอย่างไรก็ตาม ก็จะทำให้เหมือนแบบจริงๆ
ทุกอย่างย่อมไม่ได้ ในเรื่องของการออกเสียงพูดของเด็กก็เช่นเดียวกัน
เด็กที่เลียนแบบพ่อแม่หรือผู้ที่ใกล้ชิดย่อมมีการผิดเพี้ยนไปบ้าง
ถ้าหากเด็กออกเสียงผิดเพี้ยนไปมาก
จนเป็นที่สังเกตได้ชัดก็จะได้รับการแก้ไขให้ออกเสียงใหม่ให้ถูกต้อง
แต่ถ้าเด็กออกเสียงผิดเพี้ยน ไปเล็กน้อยแล้วไม่ได้รับการแก้ไขให้ถูกต้อง นานๆ
ไปหลายๆ ชั่วคน การผิดเพี้ยนเล็กๆ น้อยๆ นี้ ก็จะมากขึ้น จนเสียงบางเสียงกลายไป
- การขาดการติดต่อกันระหว่างผู้ที่พูดภาษาเดียวกัน
เมื่อภาษาที่กลุ่มคนหนึ่งใช้เปลี่ยนแปลงไป คนอีกกลุ่มหนึ่งไม่รู้
ต่างฝ่ายต่างก็เปลี่ยนแปลงของตนไป ผลก็คือ
ภาษาเดียวกันของคนต่างกลุ่มนี้จะเปลี่ยนแปลงไปคนละอย่าง ดังนั้น
ถ้าคนมีโอกาสติดต่อกัน น้อยเท่าไร ก็จะทำให้พูดภาษาต่างกันมากขึ้นเท่านั้น
- การเปลี่ยนแปลงของเสียงแต่ละเสียงไปตามกาลเวลานั้นเป็นไปอย่างมีระเบียบสม่ำเสมอ มีแบบแผน และมีกฎเกณฑ์ ดังนั้นถึงภาษาจะเปลี่ยนแปลงไปแล้ว ก็ยังทำให้ผู้ที่ พูดภาษาถิ่นแต่ละถิ่นฟังกันรู้เรื่อง
นอกจากนี้ ฉันทัส ทองช่วย (2535, หน้า 19-22) กล่าวว่า ภาษาถิ่นเป็นภาษาย่อยที่เกิดจากการแปรของภาษาใดภาษาหนึ่ง ซึ่งสาเหตุของการเกิดภาษาถิ่นมีดังนี้
- การย้ายที่อยู่ของกลุ่มผู้ใช้ภาษา
เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ภาษาใดภาษาหนึ่งกลายเป็น ภาษาถิ่น
เพราะว่าผู้ใช้ภาษาที่ย้ายถิ่นที่อยู่ออกไปตั้งถิ่นฐานใหม่
ได้อยู่ในสิ่งแวดล้อมใหม่ ได้พบปะสังสรรค์กับกลุ่มชนอื่น
รวมทั้งได้มีการประดิษฐ์คิดค้นผลผลิตทางวัฒนธรรมใหม่ๆ
เพิ่มขึ้นเพื่อพัฒนาสภาพความเป็นอยู่อันเป็นผลสืบเนื่องมาจากการศึกษาเรียนรู้
เงื่อนไขเหล่านี้จะส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางด้านภาษาและวัฒนธรรมการใช้ภาษาทุกด้าน
เมื่อกลุ่มผู้ใช้ภาษาได้ย้ายถิ่นที่อยู่ออกไปห่างจากถิ่นเดิม
หรือชุมชนเดิมของตนเป็นเวลานานๆ ทำให้ขาดการติดต่อสื่อสารระหว่างกันและกัน
ลักษณะของภาษาและวัฒนธรรมการใช้ภาษาของชุมชนใหม่ก็จะค่อยๆ แตกต่างออกไป
จากภาษาที่เคยใช้กันมาแต่เดิม
จนกระทั่งเกิดเป็นภาษาถิ่นซึ่งเป็นภาษาย่อยที่เกิดการแปรของภาษาใดภาษาหนึ่ง
- สภาพแวดล้อมทางภูมิประเทศ
กลุ่มผู้ใช้ภาษาที่อาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมทางภูมิประเทศแตกต่างกัน เช่น
อาศัยอยู่ในบริเวณพื้นที่ราบลุ่ม
อาศัยอยู่บนเนินเขาในป่าใหญ่ที่ไม่มีถนนหนทางตัดผ่าน
อาศัยอยู่ริมทะเลที่มีสัตว์น้ำชุกชุม และอาศัยอยู่ในภูมิประเทศที่ได้รับ
การดัดแปลงอย่างสวยงามอย่างย่านชุมชนเมือง
เป็นต้นกลุ่มผู้ใช้ภาษาที่แต่เดิมใช้ภาษาเดียวกันมาก่อนแล้วต่อมาได้เข้าไปตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมทางภูมิประเทศ
ซึ่งต่างกันดังกล่าวมานานๆ เข้าจะใช้ภาษาแตกต่างกันเป็นคนละถิ่นได้
เพราะกลุ่มชนดังกล่าวจะมีอาชีพต่างกัน
นอกจากนี้กลุ่มชนดังกล่าวจะมีสภาพความเป็นอยู่ในระบบของวัฒนธรรม ที่แตกต่างกัน
- การรับอิทธิพลจากภาษาอื่น เช่น ภาษาของกลุ่มชนอื่น
หรือภาษาต่างประเทศจะมีส่วนสำคัญอย่างยิ่งที่ทำให้ภาษาเกิดการเปลี่ยนแปลง
ท้องถิ่นใดก็ตามที่มีอาณาเขตติดต่อกับต่างประเทศ เช่น
ชาวไทยถิ่นใต้ที่อาศัยอยู่ในเขตพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ คือ สงขลา สตูล ปัตตานี
ยะลา และนราธิวาส มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศมาเลเซีย
ทำให้ภาษาถิ่นไทยภาคใต้ของกลุ่มชนชาวไทยดังกล่าวได้รับอิทธิพลจากภาษามลายูทั้งทางด้านคำ
การออกเสียงคำ และการเรียงลำดับของคำเข้าเป็นวลีหรือประโยคอย่างเห็นได้ชัดเจน
- การเปลี่ยนแปลงโดยภาวะทางธรรมชาติของภาษา โดยภาวะทางธรรมชาติภาษา
จะเปลี่ยนแปลงไปตามการเปลี่ยนแปลงของกลุ่มผู้ใช้ภาษาได้รับการศึกษาดีขึ้น
มีการพัฒนาทางด้านเศรษฐกิจ การเมือง และวัฒนธรรมด้านต่างๆ
ก็จะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางด้านภาษาตามมา เช่น มีคำเกิดขึ้นใหม่
มีการใช้สำนวนโวหารที่แปลกใหม่และสลับซับซ้อน คำบางคำ
ที่เคยใช้กันมาแต่เดิมกลับเสื่อมความนิยมลงไป
คำบางคำเป็นคำที่สังคมเลิกใช้กลายเป็นภาษา ที่ตายไปแล้วตามกาลเวลา
ดังนั้น สาเหตุที่ทำให้ภาษาถิ่นถือกำเนิดขึ้นในแต่ละท้องถิ่น อาจมีปัจจัยและสาเหตุ ที่เกี่ยวข้อง คือ ภาษามีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ การย้ายที่อยู่ของกลุ่มผู้ใช้ภาษา สภาพแวดล้อมทางภูมิประเทศ และการเปลี่ยนแปลงโดยสภาวะทางธรรมชาติของภาษา