การแบ่งสมัยของวรรณคดี

วรรณคดีไทย เริ่มมีขึ้นตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานีของไทย มาจนกรุงรัตนโกสินทร์ วรรณคดีมิได้เกิดขึ้นทุกรัชกาล เพราะฉะนั้นสมัยของวรรณคดีไทยอาจเรียกตามพระนามของพระมหากษัตริย์ที่มีวรรณคดีเกิดขึ้นก็ได้ แต่ในที่นี้จะแบ่งโดยอิงตามลำดับเวลาตามประวัติศาสตร์ของชาติไทยเป็นหลัก ได้ดังต่อไปนี้

วรรณคดีสมัยสุโขทัย วรรณคดีสมัยสุโขทัย เริ่มตั้งแต่รัชกาลของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ที่มีการประดิษฐ์ลายสือไทยขึ้น ใน พ.ศ. 1826 จนถึงรัชกาลของพระมหาธรรมราชาที่ 4 สุโขทัยตกอยู่ใต้อำนาจ กรุงศรีอยุธยา ในพ.ศ. 1921
วรรณคดีสมัยอยุธยา ในสมัยนี้แบ่งเป็นยุคย่อยได้อีก 3 สมัย คือ
- สมัยอยุธยาตอนต้น เริ่มตั้งแต่การสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี ในสมัยสมเด็จพระรามา-ธิบดีที่ 1(อู่ทอง) ประมาณปี พ.ศ. 1893 ถึงสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง ใน พ.ศ. 2198
- สมัยอยุธยาตอนกลาง เริ่มตั้งแต่สมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรมจนถึงสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
- สมัยอยุธยาตอนปลาย เริ่มตั้งแต่สมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ประมาณ พ.ศ. 2275 จนกระทั่งเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 ใน พ.ศ. 2310
วรรณดคีสมัยกรุงธนบุรี เกิดขึ้นในสมัยกรุงธนบุรีเป็นราชธานี ระหว่าง พ.ศ. 2310 – พ.ศ. 2325
วรรณคดีสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ แบ่งออกตามพัฒนาการของวรรณคดี ได้ 2 ระยะ คือ
- สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น เริ่มตั้งแต่สถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานี ใน พ.ศ. 2325 จนกระทั่งปลายรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ใน พ.ศ. 2367
- สมัยรัตนโกสินทร์ตอนกลาง เริ่มในระหว่างรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว จนกระทั่งรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว คือระหว่าง พ.ศ. 2367 – พ.ศ. 2475
- สมัยรัตนโกสินทร์ปัจจุบัน (หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง) เริ่มตั้งแต่การเปลี่ยนแปลง การปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราช มาเป็นการปกครองแบบประชาธิปไตย ในพ.ศ. 2475 ถึงปัจจุบัน

แหล่งข้อมูล

ประพันธ์ เรืองณรงค์และคณะ. กลุ่มสาระภาษาไทย ช่วงชั้นที่ 4(ม. 4-6). กรุงเทพมหานคร : ประสานมิตร, 2546.
พิชิต อัคนิจ. วรรณกรรมไทยสมัยสุโขทัย – กรุงศรีอยุธยา. กรุงเทพมหานคร : โอเดียนสโตร์, 2536.
ฐะปะนีย์ นาครทรรพและคณะ. หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐาน กลุ่มสาระภาษาไทย ภาษาไทย ม.4 เล่ม 1. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญทัศน์, 2546.
เสนีย์ วิลาวรรณและคณะ. ประวัติวรรณคดี 1. กรุงเทพมหานคร : วัฒนาพานิช, 2542.