สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

พัฒนาการของกฎหมายมหาชนในประเทศคอมมอนลอว์

1. ระบบกฎหมายคอมมอนลอว์ (Common Law) เป็นระบบกฎหมายสำคัญที่เกิดขึ้นสมัยหลัง แต่พัฒนาเคียงคู่มากับระบบกฎหมายซีวิลลอว์ (Civil Law) หรือระบบกฎหมายโรมาโน-เยอรมานิค

2. นักกฎหมายคอมมอนลอว์ แบ่งสาขาของกฎหมายออกเป็นกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชน เพียงแค่บอกให้รู้ว่า เนื้อหาสาระของกฎหมายสองสาขานี้แตกต่างกัน บุคคลที่เกี่ยวข้องแตกต่างกันเท่านั้น และถือว่า การแบ่งสาขาของกฎหมายดังกล่าวเป็นเรื่องธรรมดาหรือเป็นเรื่องของหลักวิชา เพื่อสะดวกแก่การศึกษาเล่าเรียนมากกว่าจะเป็นเพราะกฎหมายทั้งสองมรปรัชญารากฐานต่างกัน

3. เมื่อถามถึงความแตกต่างระหว่างกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชน นักกฎหมายอังกฤษมักจะโยงไปถึงกฎหมายแพ่งและกฎหมายอาญา โดยให้คำอธิบายถึงความแตกต่างไว้ว่า

กฎหมายแพ่ง ก็คือกฎหมายเอกชน
กฎหมายอาญา ก็คือกฎหมายมหาชน

4. คำว่า “กฎหมายมหาชนไม่แท้” ตำรากฎหมายของอังกฤษได้ให้คำอธิบายไว้ว่า

กฎหมายรัฐธรรมนูญและกฎหมายปกครองไม่มีโทษทางอาญา น่าจะถือว่าเป็นกฎหมายแพ่ง
แต่เป็นกฎหมายแพ่งลักษณะพิเศษ คือเกี่ยวกับคนหมู่มาก จึงอนุโลมเข้าไว้กับกฎหมายมหาชนได้
แนวคิดดังกล่าวนี้ ทำให้มีการแยกศาลแพ่งออกจากศาลอาญา และให้คดีตามกฎหมายปกครองและกฎหมายรัฐธรรมนูญ ต้องขึ้นสู่ศาลแพ่ง

5. การที่ระบบกฎหมายคอมมอนลอว์ของอังกฤษ ไม่ยอมรับปรัชญากฎหมายโรมันในเรื่องกฎหมายมหาชนเป็นเพราะประวัติศาสตร์กฎหมายอังกฤษ และลักษณะของระบบคอมมอนลอว์ ดังนี้

ระบบคอมมอนลอว์ พัฒนามาจากความคิดที่ว่า ให้ศาลเป็นผู้สร้างกฎหมาย
ระบบเศรษฐกิจ สังคมและการเมืองแบบศักดินาสวามิภักดิ์ (Feudalism) ในอดีตมีส่วนทำให้ความสัมพันธ์หลายลักษณะซึ่งควรเป็นเรื่องกฎหมายมหาชน กลายเป็นเรื่องกฎหมายเอกชน
ศาลอังกฤษสามารถให้ความเป็นธรรมแก่ราษฎรได้ดีอยู่แล้ว โดยอาศัยหลักนิติธรรม
การจัดระบบการปกครองส่วนกลางและส่วนท้องถิ่นในอังกฤษค่อนข้างเป็นระเบียบดีอยู่แล้ว และโอกาสที่รัฐจะแทรกแซงกิจการของเอกชนหรือกดขี่ข่มเหงเอกชนก็ทำได้ยาก
เกิดจากอิทธิพลทางความคิดของนักกฎหมายอังกฤษคนสำคัญคือ ไดซีย์ (A.V. Dicey)

6. ไดซีย์ คือนักกฎหมายรัฐธรรมนูญชาวอังกฤษ ที่โจมตีการแบ่งสาขาของกฎหมายในฝรั่งเศส และคัดค้านการจัดตั้งศาลปกครองในอังกฤษอย่างรุนแรง จึงเป็นผู้ที่ทำให้วิชากฎหมายปกครองของอังกฤษมีวิวัฒนาการล่าช้ากว่าที่ควร

7. พอลลอค (Pollock) นักกฎหมายอังกฤษอีกคนที่อธิบายว่า ในสมัยก่อนถือว่า เขตอำนาจศาลเป็นส่วนหนึ่งของกฎหมายทรัพย์สิน