สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

ประเด็นปัญหาความสัมพันธ์ไทย-สหรัฐฯ

ในการวิเคราะห์ถึงประเด็นปัญหาในกรอบของความสัมพันธ์ไทย-สหรัฐฯ ประเด็นที่ไทย-สหรัฐฯมีความขัดแย้ง หรือประเด็นที่ต้องกำหนดท่าทีต่อสหรัฐฯ ต้องวิเคราะห์ว่า มีประเด็นใดบ้างที่จะทำให้ไทยต้องตอบสนองต่อสหรัฐฯ ประเด็นจะแบ่งเป็น

• ประเด็นปัญหาระดับโลก
• ประเด็นปัญหาระดับภูมิภาค
• ประเด็นปัญหาระดับทวิภาคี

ประเด็นปัญหาระดับโลกที่เป็นเรื่องเศรษฐกิจ เป็นเรื่องการเปิดเสรีทางการค้า การเงิน เรื่องที่เกี่ยวข้องกับด้านความมั่นคงที่เป็นเรื่องใหญ่ในตอนนี้ คือ การก่อการร้าย การแพร่ขยายของอาวุธร้ายแรง (weapon proliferation) โดยเฉพาะอาวุธนิวเคลียร์ เคมี และเชื้อโรค สหรัฐฯ กลัวว่าถ้าอาวุธเหล่านี้แพร่ขยายออกไป และตกไปอยู่ในมือประเทศที่เป็นศัตรูกับสหรัฐฯ หรืออยู่ในมือของขบวนการก่อการร้าย ก็จะก่อให้เกิดบรรยากาศหรือภัยคุกคามต่อเสถียรภาพในภูมิภาคต่างๆ เช่น อิหร่าน ถ้าอิหร่านมีอาวุธนิวเคลียร์อยู่ในครอบครอง ก็หมายถึงอิหร่านสามารถจะไปข่มขู่ประเทศเพื่อนบ้านได้ ถ้าเกาหลีเหนือมีอาวุธนิวเคลียร์อยู่ในครอบครอง เกาหลีใต้หรือญี่ปุ่นจะรู้สึกอย่างไร เพราะฉะนั้น ประเด็นเหล่านี้เป็นประเด็นระดับโลกที่สหรัฐฯให้ความสนใจ ไทยจะมีท่าทีอย่างไร

อีกเรื่องคือ ประเด็นด้านสิทธิมนุษยชน สหรัฐฯถือว่าเป็นประเด็นใหญ่ที่ต้องการให้เสริมสร้างประชาธิปไตยให้เกิดขึ้น และต่อต้านประเทศเผด็จการ ท่าทีของไทยจะเป็นอย่างไร จะคัดค้านสหรัฐฯเรื่องการชูธงประชาธิปไตย หรือจะสนับสนุน หรือไม่แน่ใจ

ประเด็นที่ตามมาจากเรื่องสิทธิมนุษยชนที่เป็นประเด็นในระดับภูมิภาคคือ ท่าทีของสหรัฐฯในประเด็นที่เกี่ยวกับพม่า พม่ามีการละเมิดสิทธิมนุษยชน มีการปกครองแบบอำนาจนิยม ไทยจะมีท่าทีอย่างไร ไทยยืนอยู่ข้างอาเซียน ไทยกับฟิลิปปินส์เป็นเพียงเสียงข้างน้อยในอาเซียน ไทยไม่กล้าไปชูธงประชาธิปไตยเพื่อให้ประเทศอาเซียนไม่พอใจ เพราะในอดีต ไทยพยายามกระชับความสัมพันธ์กับอาเซียน และอาเซียนจะเป็นกลไกในการดำเนินนโยบายต่างประเทศของไทย ไทยไม่อยากก่อให้เกิดความขัดแย้งในอาเซียน ไทยจึงมายืนอยู่ข้างอาเซียน และชนกับสหรัฐฯและตะวันตก แต่จากวิกฤติเศรษฐกิจที่เกิดขึ้น ไทยจำเป็นต้องปรับนโยบายต่างประเทศใหม่ ต้องเอาใจสหรัฐฯมากขึ้น นโยบายต่างประเทศไทยต่อประเด็นปัญหาเรื่องสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ ไทยจะยืนอยู่ตรงไหน จะยืนอยู่ข้างตะวันตกและสหรัฐฯ หรือจะอยู่ข้างอาเซียน และประเด็นอีกประเด็นหนึ่ง ซึ่งขณะนี้ยังไม่เกิดชัด แต่ในอนาคตอาจจะเกิดขึ้นคือ ความขัดแย้งระหว่างอารยธรรม ซึ่งต่อไปในอนาคต ถ้าเป็นประเด็นใหญ่ขึ้นมา ท่าทีของไทยจะเป็นแบบไหน

ด้านความสัมพันธ์ทวิภาคีระหว่างไทย-สหรัฐฯ ด้านความมั่นคง มีประเด็นว่า ไทยจะกระชับความสัมพันธ์ด้านความมั่นคงกับสหรัฐฯมากขึ้นกว่าเดิมหรือไม่ ในอดีต ช่วง 10-20 ปีที่ผ่านมา ความสัมพันธ์ระหว่างไทย-สหรัฐฯได้เสื่อมทรามไปมากกว่าช่วงทศวรรษที่ 1950-1960 ความร่วมมือ

ระหว่างทหารไทย-สหรัฐฯจะเป็นไปในลักษณะใด ก่อนเกิดวิกฤติเศรษฐกิจ ท่าทีของฝ่ายทหารค่อนข้างจะไม่อิงสหรัฐฯ เพราะสหรัฐฯไม่ได้ช่วยอะไรไทยมากนัก อาวุธยุทโธปกรณ์ไทยก็ซื้อจาก จีน รัสเซีย ในอนาคตความร่วมมือไทย-สหรัฐฯจะเป็นไปในลักษณะไหน เช่นการที่สหรัฐฯมาขอตั้งคลังแสงลอยน้ำในอ่าวไทย ถ้าในอนาคตสหรัฐฯมาขออีก ไทยจะยอมให้หรือไม่ รวมทั้งบทบาทไทยในสงครามต่อต้านการก่อการร้ายของสหรัฐฯ ไทยจะกำหนดท่าทีอย่างไร

ความสัมพันธ์ไทย-สหรัฐฯจะมาถึงจุดที่ว่า เมื่อไทยมองความสัมพันธ์กับมหาอำนาจอื่นๆ เช่น จีน ญี่ปุ่น ไทยควรจะยืนอยู่จุดไหนในความสัมพันธ์สามเส้า ไทยจะไป “pro”สหรัฐฯ ห่างจากจีน ญี่ปุ่น หรือจะ “pro” จีนและห่างเหินจากสหรัฐฯ ญี่ปุ่น หรือใกล้ชิดญี่ปุ่น หรือว่าไทยจะอยู่ตรงกลางในลักษณะที่เป็นความสัมพันธ์เท่ากัน (equidistance) คือ ความสัมพันธ์ในลักษณะที่เท่าเทียมกันกับสหรัฐฯ จีน ญี่ปุ่น อย่างไรจะเป็นประโยชน์กับไทยมากที่สุด นี่ก็เป็นประเด็นสำคัญที่จะกำหนดยุทธศาสตร์ของไทยในอนาคต

» ช่วงก่อนสงครามเย็น-1960

» ช่วงทศวรรษ 1970-1990

» ความสัมพันธ์ไทย-สหรัฐฯ ในยุควิกฤติเศรษฐกิจ

» ท่าทีไทยในช่วงหลังเหตุการณ์ 11 กันยาฯ

» ยุทธศาสตร์ของรัฐบาลทักษิณ

» สถานะพันธมิตรนอกนาโต้

» สถานการณ์ความสัมพันธ์ล่าสุด

» การเจรจาเขตการค้าเสรีไทย-สหรัฐฯ