ศิลปะ หัตถกรรม สถาปัตยกรรม ประติมากรรม สันทนาการ >>

หุ่นกระบอก

นาวสาวนภัสวรรณ บุญนิธี หลักสูตรและการสอน รุ่น 7

สมัยอยุธยาตอนปลาย (พ.ศ.2246-พ.ศ.2310)

สมัยอยุธยาตอนปลายบ้านเมืองไทยอยู่ในยุคสืบทอดมรดกทางศิลปวัฒนธรรมบางอย่างก็ได้รับการพัฒนาขึ้นตามกาลเวลาและหนึ่งในบรรดาสิ่งที่ได้พัฒนาให้ก้าวหน้ามากขึ้นนั้นก็ได้รับการพัฒนาขึ้นตามกาลเวลาและหนึ่งในบรรดาสิ่งที่ได้รับพัฒนาให้ก้าวหน้ามากขึ้นนั้นก็มีเรื่องของการเล่นหุ่นรวมอยู่ด้วย     

ในสมัยอยุธยาตอนปลายมีหลักฐานแสดงให้เห็นว่า นอกจากนั้นวรรณคดีสำคัญแห่งสมัยอยุธยาตอนปลายมีกลักฐานแสดงให้เห็นว่า นอกจากจะมีการแสดงหุ่นไทยแล้ว ยังมีการแสดงหุ่นลาวสืบต่อมาจากสมัยอยุธยาตอนกลางด้วย หลักฐานที่กล่าวถึงการแสดงหุ่นลาวมีปรากฏอยู่ในกลอนบทละครเรื่องสังข์ศิลป์ชัย ความเก่าตอนสมโภชพระกุมารทั้งหกเมื่อกลับถึงบ้านเมือง    

นอกจากนั้นวรรณคดีสำคัญแห่งสมัยอยุธยาตอนปลายเล่มหนึ่งคือ บุณโณวาทคำฉันท์ ของพระมหานาควัดท่าทรายแต่งในราว พ.ศ.2295 ในแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าบรมโกศ ได้บันทึกหลักฐานการแสดงหุ่นไทยว่า มีในงานสมโภชพระพุทธบาท โดยเป็นการแสดงหุ่นโรงใหญ่ เริ่มตั้งแต่การโหมโรง ไหว้ครูผู้เป็นพราหมณ์ แล้วเริ่มเล่นเรื่อง ไชยทัต

วรรณคดีเรื่องเดียวกันยังได้กล่าวถึงการเล่นหุ่นอีกว่า เมื่อมีงานมหรสพก็มักมีการเชิดหุ่นแสดงตามช่องระทา ซึ่งหมายถึงบริเวณที่ว่างระหว่างระทา (เรือนดอกไม้ไฟที่มีรูปสี่เหลี่ยมสูงประดับด้วยดอกไม้ สำหรับจุดในงานสมโภชต่างๆ เช่น งานเมรุ เป็นต้น)

หุ่นไทย
สมัยอยุธยาตอนกลาง (พ.ศ.2121-2246)
สมัยอยุธยาตอนปลาย (พ.ศ.2246-พ.ศ.2310)
สมัยกรุงธนบุรี (พ.ศ.2310-พ.ศ.2325)
สมัยรัตนโกสินทร์
หุ่นของกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ
กำเนิดของหุ่นกระบอก
หุ่นนายวิง
หุ่นจางวางต่อ
หุ่นจางวางทั่ว
หุ่นกระบอกนายเปียก
หุ่นนายเบี้ยว
หุ่นกระบอกนายปั้น
ลักษณะหุ่นกระบอก
ศีรษะหุ่น
ลำตัวหุ่นกระบอก
มือของหุ่นกระบอก
เสื้อผ้าและเครื่องประดับของหุ่นกระบอก
วิธีเชิดหุ่นกระบอก
การโหมโรง
การแสดง
การบรรเลงและการขับร้อง
การพากย์หุ่น
โรงหุ่นกระบอก
ฉากหุ่นกระบอก
เครื่องประกอบฉาก
เรื่องหุ่นกระบอกที่นิยมแสดง
โอกาสในการแสดงหุ่นกระบอก
การบูชาครูก่อนการแสดงหุ่น
การบูชาครูของวงปี่พาทย์ก่อนการแสดงหุ่น
ความเชื่อและประเพณีในการแสดงหุ่น
หุ่นกระบอกคณะครูชื้น สกุลแก้ว
หุ่นกระบอกของจักรพันธุ์ โปษยกฤต
หุ่นกระบอกกรมศิลปากร
หุ่นกระบอกคณะรอดศิรินิลศิลป์
หุ่นกระบอกสมุทรสงคราม
หุ่นกระบอกคณะแม่เชวง อ่อนละม้าย
หุ่นกระบอกเพชรบุรี
หุ่นกระบอกคณะเพชรหนองเรือ
อัตลักษณ์
วิกฤตของหุ่นกระบอกในปัจจุบัน
แนวทางการอนุรักษ์ฟื้นฟูหุ่นกระบอก

แชร์ไปที่ไหนดี แชร์ให้เพื่อนสิ แชร์ให้เพื่อนได้ แชร์ให้เพื่อนเลย