ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม อารยธรรม >>
วิธีเล่นคอน
การอยู่ข่วงหรือการลงข่วง
การอยู่ข่วงหรือการลงข่วง
เป็นประเพณีของชาวไทยโซ่งที่นิยมกันอยู่อย่างหนึ่ง คือการที่หญิงสาว
กลุ่มหนึ่งประมาณ 3-4 คน หรือมากกว่านั้น ลงมาทำงานเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น ปั่นด้าย
ปั่นฝ้าย เย็บปัก ถักร้อย จักสาร ตำข้าว
ในบริเวณข่วงหรือลานบ้านในเวลาหัวค่ำหลังจากเสร็จงานในตอนกลางวัน
และรับประทานข้าวเย็นแล้ว เรียกว่า อยู่ข่วง หรือ ลงข่วง
คำสำคัญของการอยู่ข่วงก็คือ การเปิดโอกาสให้ชายหนุ่มได้มาเที่ยว
แอ่วสาว เพื่อจะได้รู้จักสนทนากัน หมู่บ้านหนึ่ง ๆ อาจมีหลายช่วง ชายหนุ่ม
ก็เที่ยวชมได้ตามสบาย เรื่องที่สนทนากันก็จะถามถึงชื่อที่อยู่ การทำมาหากิน
ถ้าคุ้นเคยกันก็กล่าวหยอกล้อกันไป แต่ผลสุดท้ายก็ไม่พ้นเรื่อง รัก ๆ ใคร่ ๆ
การลงข่วงเป็นการเปิดโอกาสให้ชายหนุ่มหญิงสาวได้รู้จักกัน
เรียนรู้อุปนิสัยใจคอและฝีมือ สติปัญญา ซึ่งกันและกันก่อนที่จะแต่งงานกัน
หรืออาจกล่าวได้ว่า การลงข่วงเป็นสื่อนำให้ชายหญิงมีโอกาสเลือกคู่ครองกัน
การอยู่ข่วงนั้น อยู่ได้ถึงเวลาประมาณเที่ยงคืนจึงเลิก
การอยู่ข่วงทำงานบ้านเช่นนี้ทำได้ตลอดปี ไม่เลือกฤดูกาลอย่างเล่นคอน
แต่ถ้าระยะไหนต้องทำงานตลอดวันหนัก ๆ ก็อาจหยุดอยู่ข่วงระยะหนึ่งก็ได้
ชายหนุ่มเมื่อไปเที่ยวข่วง
ถ้าเกิดความพอใจประสงค์จะสนทนากับสาวผู้ใดเป็นการเฉพาะก็จะชวนนัดแนะกันไว้
หลังจากเลิกข่วงแล้วจึงไปคุยกันได้อีก การที่สาวไม่ปฏิเสธการไปคุยเฉพาะนี้เรียกว่า
โอ้สาว แปลว่าคุยกับสาวหรือจีบสาว ถ้าคุยธรรมดา เรียกว่า โอ้ลม
คือการเจรจากันเพียงลมปาก สถานที่พากันไปนั้นอาจเป็นริมยุ้งข้าว ริมกองฟาง
หรือชานบ้าน จะคุยกันที่มืดหรือมีแสงจันทร์ก็ได้ และจะเลิกคุยตอนใดก็ได้
ถ้าถูกใจกันอาจถึงสว่าง
