ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม อารยธรรม >>

ประเพณีทำบุญตักบาตรพระร้อยแปด

ประเพณีการทำบุญตักบาตรพระร้อยแปด เป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาช้านานแล้วในอำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากเกาะเกร็ดมากนัก โดยจัดขึ้นตามลำน้ำในคลองบางกอกน้อย ได้จัดขึ้นหลายวัดด้วยกัน เช่น วัดไทยเจริญ วัดบางไกรนอก วัดอุทยาน วัดโบสถ์ และวัดบางไกรใน

ประเพณีนี้จะเริ่มขึ้นในวันแรม 8 ค่ำ เดือน 12 ซึ่งเป็นวันทำบุญที่แท้จริง แต่ประเพณีจะเริ่มขึ้นตั้งแต่วันแรม 7 ค่ำ เดือน 12 ซึ่งจัดเป็นประจำทุกปี โดยจัดมาประมาณ 80 ปีเศษมาแล้ว และปัจจุบันก็ยังจัดอยู่ พิธีกรรมมิได้แตกต่างไปจากการทำบุญตักบาตรทั่วๆไป คือแทนที่พระภิกษุจะออกบิณฑบาตไปตามถนน ได้เปลี่ยนมาพายเรือขนาดต่างๆ ออกมาบิณฑบาต คำว่า " พระร้อยแปด " นั้นมิได้หมายถึง พระภิกษุสงฆ์จำนวน 108 รูปเท่านั้น ร้อยแปดเป็นคำที่คนไทยนิยมเรียกสิ่งของที่มีมาก จนเกินความคาดเดาให้ทราบถึงจำนวนที่แท้จริงได้ เช่นเดียวกับคำว่า " ร้อยแปดพันเก้า " นั่นเอง

ประวัติความเป็นมาของประเพณีทำบุญตักบาตรพระร้อยแปด เดิมทีเดียวชาวบ้านวัดหญ้าไทรได้ริเริ่มจัดทำขึ้นก่อน ต่อมาวัดหญ้าไทรเกิดขัดข้องไม่สามารถจัดทำได้อีก จึงได้มอบให้วัดบ้านจีน (วัดไทยเจริญ) รับทำต่อ เวลานั้นวัดบ้านจีนที่เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้านยังไม่มีพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ไว้สักการะ และใช้ประกอบพิธีทางศาสนกิจ อธิการแฉ่งเจ้าอาวาสจึงมีโครงการหล่อพระพุทธรูปขึ้น และได้ป่าวประกาศบอกบุญให้ชาวบ้านมาร่วมเป็นเจ้าภาพ เพื่อรับบริจาคทองเหลืองมาหล่อเป็นองค์พระ เมื่อได้ทองเหลืองพอแก่ความต้องการแล้ว จึงแผ่ทองเหลืองให้เป็นแผ่น และออกไปแจกจ่ายให้แก่สมภารทุกวัดในเขตท้องที่นนทบุรี ตลอดจนเกจิอาจารย์ผู้เรืองวิทยาคมให้ช่วยลงอักขระในแผ่นทองเหลืองที่ได้รับแจกไป แล้วนำกลับมาหล่อเป็นพระพุทธรูปต่อไป ขนานนามว่า " พระพุทธอาคม " การตักบาตรพระร้อยแปดก็เริ่มทำมาตั้งแต่สร้างหลวงพ่อพุทธอาคมเสร็จ ตรงกับวันเสาร์แรม 8 ค่ำ เดือน12 ปีกุน ตรงกับวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ.2466

สำหรับจุดประสงค์ของการแห่ขบวนพระนี้ก็เพื่อประกาศให้ประชาชนได้ทราบโดยทั่วกันว่า จะมีพิธ๊ทำบุญตักบาตรพระร้อยแปด ขึ้นอีกครั้งหนึ่งแล้ว และให้สาธุชนมาทำบุญร่วมกันในวันรุ่งขึ้น การแห่ขบวนพระนี้ทุกวัดจะแห่พร้อมกันหมด พิธีจะเริ่มขึ้นในวันแรม 7 ค่ำ เดือน 12 โดยเริ่มพิธีตั้งแต่ตอนบ่าย ทุกวัดที่จัดงานนี้จะมีการแห่พระพุทธรูปที่มีชื่อเสียงของวัดนั้น เช่นหลวงพ่ออาคมจากวัดไทยเจริญ หลวงพ่อโตวัดอุทยาน แห่ไปตามลำน้ำ โดยการจัดขบวนแห่อย่างสวยงาม มีการรำประกอบด้วยขบวนแห่ ได้นำเรือล่องไปตามบ้านเรือนต่างๆ ตามลำคลองบางกอกน้อย โดยมุ่งไปทางทิศตะวันออกจนจดวัดชัยพฤกษ์ แล้วย้อนกลับมาทางทิศตะวันตกจนถึงอำเภอบางใหญ่ ต่อจากนั้นจะนำเรือย้อนกลับมาตั้งที่วัด เปิดโอกาสให้ชาวบ้านมากราบไหว้ปิดทองบูชาเป็นเวลา 3 วัน 3 คืน ตลอดงาน จะมีมหรสพสมโภชอย่างมโหฬาร

พิธีกรรมจะเริ่มเวลา 5.00 น.ในวันแรม 8 ค่ำ เดือน 12 ซึ่งถือว่าเป็นวันทำบุญใหญ่. จะมีประชาชนมาร่วมทำบุญตามลำน้ำอย่างแน่นขนัดทั้งสองฝั่งคลอง ประชาชนส่วนใหญ่ที่มาทำบุญพระร้อยแปดนี้ จะมาโดยเรือพายและเรือเครื่อง ซึ่งมีการเตรียมอาหารคาวหวานมาอย่างพร้อมมูล ส่วนทางด้านพระสงฆ์นั้นชาวบ้านจะนิมนต์ลงเรือจ้างบ้าง เรืออีแปะบ้าง บางลำมีพระ 1 องค์ หรือ 2 องค์ แต่ส่วนใหญ่ไม่เกิน 3 องค์ และมีคนพายเรือ 3 - 4 คน เพื่อรับอาหารคาวหวานจากประชาชน พระจะบิณฑบาตไปในทางเดียวกัน เช่น เริ่มต้นทางฝั่งขวาก็จะรับบิณฑบาตเรื่อยไป แล้วจึงวกกลับมาฝั่งซ้ายบ้าง แต่ละวัดจะมีการแห่พระพุทธรูปสำคัญซึ่งประดับประดาอย่างสวยงามไปรับบิณฑบาตด้วย พร้อมทั้งเปิดโอกาสให้ประชาชนปิดทองและบริจาค ทรัพย์เพื่อนำไปบำรุงวัด ช่วงเวลาที่ประชาชนทำบุญกันหนาตาจะอยู่ระหว่าง 6.00 - 7.00 น.

ในระหว่างการทำบุญนี้ เพื่อให้เกิดความสนุกสนานยิ่งขึ้น ชาวบ้านจะแต่งตัวเป็นฤษีบ้าง หรือนำผ้าเหลืองมาห่มบ้าง และใช้ขันครอบศีรษะ สมมติเป็นพระสงฆ์มาร่วมบิณฑบาตด้วย