ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม อารยธรรม >>
ประเพณีโกนผมไฟ
จังหวัดราชบุรี
ผมไฟ คือผมของเด็กแรกเกิดที่มาตั้งแต่อยู่ในท้องแม่ เหตุที่เรียกว่า ผมไฟ
เนื่องจากในสมัยก่อนตามชนบทมีแต่หมอตำแยตามหมู่บ้านเป็นหมอผู้ทำคลอด
เมื่อคลอดออกมาแม่ต้องอยู่บนแคร่ข้างเตาไฟเรียกว่า อยู่ไฟ อาจอยู่ไฟ 7 วัน หรือ
10 วันบ้าง เพื่อให้มดลูกเข้าอู่ มีร่างกายสมบูรณ์ สามารถให้นมลูกได้อย่างเพียงพอ
จึงออกจากเตาไฟได้ เรียกว่า หย่าไฟ ด้วยเหตุนี้จึงเรียกผมของเด็กแรกเกิดว่า
ผมไฟ
กำหนดงาน
ปกติมักนิยมไปหาพระอาจารย์ที่วัด เพื่อหาฤกษ์งามยามดี แต่ที่นิยมทำกัน
คือ เดือน 4, 5, 6 และเดือน 12
กิจกรรม / พิธี
หลักเกณฑ์ในการโกนผม
- หากคนในวงศ์ตระกูลบรรพบุรุษเดียวกัน (ผีเดียวกัน) ถึงแก่ความตายในปีนั้น จะทำการโกนผมลูกไม่ได้เด็ดขาด ปีต่อไปค่อยตกลงกันใหม่
- ถ้าคนในวงศ์ตระกูลคนหนึ่งคนใดมีลูกชายหรือลูกหญิงที่ยังไม่ได้โกนผมไฟ ภรรยาเกิดท้องขึ้นอีก จะทำการโกนผมไฟไม่ได้ ต้องคอยจนกว่าจะคลอดและต้องทำพิธีโกนผมไฟลูกทั้งสองคนนั้นพร้อมกัน
- จะทำการโกนผมไฟเมื่อใดก็ได้ หรือโกนในวันเซ่นไหว้บรรพบุรุษก็ได้ ถือว่าดี
- หากยังไม่สามารถโกนผมไฟลูกได้ ให้พ่อแม่เก็บรักษาผมนั้นไว้ อาจปล่อยยาวทั้งศีรษะหรือไว้ผมเปีย หรือไว้จุกก็ได้ตามใจ แต่ห้ามโกนผมไฟนั้นทิ้งไปเฉยๆ เมื่อยังไม่ถึงเวลา เพราะถือว่าเป็นอัปมงคลแก่เด็กและครอบครัว
สิ่งที่สำคัญที่ต้องจัดเตรียมให้พร้อม
1. หาฤกษ์งามยามดี โดยให้พระอาจารย์ท่านคำนวณให้
2. นิมนต์พระภิกษุสงฆ์ จำนวน 5 รูป หรือ 8 รูป ตามศรัทธา
3. เชิญญาติมิตรและหมอตำแย (คนที่ทำคลอดเด็ก)
4. จัดหาเครื่องใช้ในพิธีโกนผมไฟ
5. เครื่องสังเวยสู่ขวัญเด็ก จัดอย่างละ 3 ที่
