วิทยาศาสตร์ ดาราศาสตร์ ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา >>

มาตรฐานวิธีปฏิบัติสำหรับยาเคมีบำบัด

อุปกรณ์สำหรับการเตรียมยาเคมีบำบัด

1. ตัวทำละลายยา (NSS 200 ml, D-5-W 200 ml, Sterile Water For Injection)
2. Alcohol 70% และ กระปุกสแตนเลส
3. Forcep, สำลี, ก๊อส (Set Sterile Dressing)
4. ก๊อสแผ่นปราศจากเชื้อ 2 ถุง
5. Disposable Needle No.18 5 อัน
6. Disposable Syringe 10 ml., 20 ml., 50 ml อย่างละ 2 อัน
7. Disposable Glove Sterile 2 คู่
8. Disposable Mask N95 1 อัน
9. แว่นตา 1 อัน
10. หมวกคลุมผม, เสื้อกาวน์ดีสโพส 1 ชุด
11. กระป๋องพลาสติกขนาด 1,000 มล. (ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น”) สำหรับบรรจุเข็ม Syringe เศษแก้ว ของมีคม 1 ใบ
12. ถุงแดง(ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น”) สำหรับบรรจุขยะเคมีบำบัด 1 ใบ

หมายเหตุ รายการที่ 3-12 กลุ่มงานเภสัชกรรมจะทำการจัดเตรียมเป็นชุดให้สำหรับเตรียมยาเคมีบำบัด

แนวทางการเตรียมยาเคมีบำบัด

1. นำกล่องสำหรับเตรียมยาเคมีบำบัด ทำความสะอาดด้วยก๊อสชุบ alcohol 70%
2. เช็ดอุปกรณ์ที่จำเป็นต้องใช้ในการเตรียมยาเคมีบำบัดด้วยก๊อสชุบ alcohol 70%
3. การผสมหรือเจือจางยา

ยาที่บรรจุใน vial

• เปิดฝาครอบอลูมิเนียมด้วย forceps และเช็ดจุกยางด้วยก๊อสชุบ alcohol 70%
  
• ต่อเข็มเบอร์ 18 เข้ากับ syringe แล้วดูดตัวทำละลายในปริมาณที่ต้องการแล้วดึงเข็มออก(หากตัวทำละลายบรรจุอยู่ใน Vial ให้ดันอากาศในปริมาตรที่ เท่ากับปริมาตร ตัวทำละลายต้องการเข้าไปใน Vial ก่อน แต่ถ้าตัวทำละลายบรรจุอยู่ใน Ampoule ให้ส่องดูว่ามีเศษแก้วหรือผงหรือไม่ ถ้ามีต้องเปลี่ยนใหม่ แล้วจึงดูดตัวทำละลายให้ได้ปริมาตรที่ต้องการ โดยไม่ต้องดันอากาศเข้าไป)
  
• นำ syringe ปักลงที่จุกยางของ vial ที่บรรจุยา โดยให้ vial อยู่ในลักษณะตั้งขึ้น ค่อยๆฉีดตัวทำละลายลงไป พร้อมกับ swirl เพื่อให้ผงยาเปียก ผสมจนตัวทำละลายหมด เขย่าให้ยาละลายโดยไม่ต้องดึงเข็มออก (ไม่ควรฉีดตัวทำละลายลงใน Vial หมดในครั้งเดียว)
  
• ใช้กระบอกฉีดยาฉีดอากาศเข้า Vialทีละน้อย ในปริมาตรที่เท่ากับปริมาตรของสารละลายที่ต้องการ แล้วดูดยาให้เข้ามาในกระบอกฉีดยา จนได้ปริมาตรของยาตามที่ต้องการ แล้วดูดอากาศออกจาก Vial เล็กน้อย เพื่อให้เกิด Negative Pressure
  
• ดึงเข็มออกจาก Vial แล้วไล่อากาศภายใน syringe และปรับปริมาตรโดยพ่นอากาศและยาส่วนเกินในผ้าก๊อสปราศจากเชื้อ
  
• เปลี่ยนเข็มฉีดยาอันใหม่ โดยก่อนดึงเข็มออกให้ดูดอากาศเข้ามากระบอกฉีดยาเล็กน้อย เพื่อไม่ให้มียาค้างอยู่ในเข็มฉีดยา นำเข็มฉีดยาที่ถอดออกทิ้งลงในภาชนะที่เตรียมไว้
  
• นำกระบอกฉีดยาที่บรรจุยาใส่ในถุงพลาสติกซึ่งปิดฉลากแสดงไว้เรียบร้อยแล้ว

ยาบรรจุใน ampoule

• ไล่ยาที่ค้างจากคอ ampoule หากมียาค้างอยู่
• ใช้ผ้าก๊อสชุบ alcohol 70% เช็ดรอบคอ ampoule
• ใช้ผ้าก๊อสจับคอขวด ampoule เพื่อป้องกันการบาดและการหกกระจายของยา (การหัก ampoule ให้หักออกจากตัว) นำส่วนที่หักทิ้งลงในภาชนะที่เตรียมไว้
• ต่อเข็มเบอร์ 18 เข้ากับ syringe แล้วดูดตัวทำละลายในปริมาณที่ต้องการแล้วดึงเข็มออก(หาก ตัวทำละลายบรรจุอยู่ใน Vial ให้ดันอากาศในปริมาตรที่ เท่ากับปริมาตร ตัวทำละลายที่ต้องการเข้าไปใน Vial ก่อน แต่ถ้า ตัวทำละลายบรรจุ อยู่ใน Ampoule ให้ส่องดูว่ามีเศษแก้วหรือผงเกิดขึ้นหรือไม่ ถ้ามีต้องเปลี่ยนใหม่ แล้วจึงดูด ตัวทำละลาย ให้ได้ปริมาตรที่ต้องการ)
• นำ syringe ข้อ 3.2.4 ค่อยๆเติมลงไปข้างๆ ampoule ยาอย่างช้าๆ เอียง ampoule ให้ยาเปียกจนทั่ว แล้วเขย่าให้ยาละลาย (เพื่อป้องกันการฟุ้งกระจายของยา)
• ดูดยาออกจาก ampoule โดยเอียง ampoule แล้วค่อยๆดูดยาเข้าสู่กระบอกฉีดยาช้าๆ
• ดึงเข็มดูดยาออกจาก ampoule แล้วไล่อากาศภายใน syringe และปรับปริมาตรโดยพ่นอากาศและยาส่วนเกินในผ้าก๊อสปราศจากเชื้อ
• เปลี่ยนเข็มฉีดยาใหม่ นำเข็มฉีดยาที่ถอดทิ้งลงในภาชนะที่เตรียมไว้
• นำกระบอกฉีดยาที่บรรจุยาใส่ในถุงพลาสติกซึ่งปิดฉลากแสดงไว้เรียบร้อยแล้ว

4. เก็บสิ่งของที่ปนเปื้อนยาเคมีบำบัด เช่น เข็ม syringe vial หรือ ampoule ยา ลงในภาชนะสำหรับทิ้งขยะเคมีบำบัด และทำความสะอาด กล่องเช่นเดียวกับข้อ 1
5. ผู้ปฏิบัตินำเครื่องแต่งกาย เช่น ถุงมือ เสื้อกาวน์ ทิ้งในภาชนะสำหรับทิ้งขยะเคมีบำบัดและทำความสะอาดร่างกายทันที

 

แนวทางการปฏิบัติเมื่อเสร็จสิ้นการผสมยาเคมีบำบัด

1. ทิ้งขวดยาเคมีบำบัดที่ใช้หมดแล้ว ได้แก่ Vial เปล่า แอมพูลที่หักคอเปิดใช้แล้ว เข็มที่ใช้แล้วสวมปลอกกลับอย่างเรียบร้อยและกระบอกฉีดยาที่ใช้แล้ว ลงในกระป๋องพลาสติกขนาด 1,000 มล. ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น” นำไปกำจัดโดยการเผาต่อไป
   
2. ทิ้งก๊อสแผ่นปราศจากเชื้อ, Disposable Glove Sterile, Disposable Mask N95, หมวกคลุมผม, ชุดเสื้อกาวน์ดีสโพส ลงในถุงแดง ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น” นำไปกำจัดโดยการเผาต่อไป
3. เช็ดทำความสะอาดตู้ที่ใช้ในการเตรียมและบริเวณที่เตรียม ด้วยผ้าชุบน้ำ
4. แว่นตา นำไปทำความสะอาดโดยการล้างด้วยผงซักฟอกและน้ำสะอาด โดยผู้ทำความสะอาด สวมถุงมือขณะล้าง
5. อุปกรณ์ที่ยังไม่ได้ใช้งานภายหลังเสร็จสิ้นการผสมยา และแว่นตาที่ทำความสะอาดแล้ว นำบรรจุลงกล่องตามเดิมและส่งคืนที่กลุ่มงานเภสัชกรรม

อุปกรณ์สำหรับการทำความสะอาดของยาเคมีบำบัด (SPILL KIT)เมื่อมีการหก/แตกกระจาย

1. Forcep, สำลี, ก๊อส (Set Sterile Dressing)
2. ก๊อสแผ่นปราศจากเชื้อ 2 ถุง หรือวัสดุดูดซับ
3. ผ้าสะอาด 1 ผืน และขวดบรรจุน้ำสะอาด
4. Disposable Glove Sterile 2 คู่
5. Disposable Mask N95 1 อัน
6. แว่นตา 1 อัน
7. หมวกคลุมผม, เสื้อกาวน์ดีสโพส 1 ชุด
8. กระป๋องพลาสติกขนาด 1,000 มล. (ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น”) สำหรับบรรจุเข็ม Syringe เศษแก้ว ของมีคม 1 ใบ
9. ถุงแดง(ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น”) สำหรับบรรจุขยะเคมีบำบัด 1 ใบ

การปฏิบัติตนเมื่อมีการหก/แตกกระจายของยาเคมีบำบัด

1. เมื่อมีการหก/แตกกระจายของยาเคมีบำบัด ให้รีบแจ้งเตือนในทันทีว่าเป็น “บริเวณอันตรายมีการปนเปื้อนยาเคมีบำบัด ห้ามเข้าใกล้”
2. ผู้ปฏิบัติสวมหมวกคลุมผม, Mask, แว่นตา เสื้อกาวน์ดีสโพส รองเท้า และถุงมือ 2 ชั้น
3. ใช้ Forceps คีบเศษภาชนะที่แตกใส่ลงในกระป๋องสำหรับใส่ขยะที่เป็นยาเคมีบำบัดโดยเฉพาะ(ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น”) และนำกระป๋องบรรจุลงในถุงขยะแดง(ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น”)
4. กรณีที่
   - ยาที่หก/แตกกระจายเป็นของเหลว นำ วัสดุดูดซับ (Absorbent Guaze Pads) ที่แห้งคลุมปิดทับ ไว้เพื่อให้ยากระจายน้อยที่สุด
   - ยาที่หก/แตกกระจายเป็นผงหรือของแข็ง นำ ผ้าสะอาด ที่ชุบน้ำสะอาดจนเปียกทั่ว คลุมปิดทับไว้
5. ซับด้วย วัสดุดูดซับ (Absorbent Guaze Pads) ที่แห้งจนหมด
6. ใช้น้ำสะอาดเช็ดทำความสะอาด บริเวณที่มีการหก/แตกกระจายของยาเคมีบำบัดอย่างน้อย 3 ครั้ง
7. นำอุปกรณ์ และ วัสดุดูดซับ (Absorbent Guaze Pads) ที่ใช้แล้วใส่ในถุงขยะแดง(ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น”)
8. ถอดถุงมือ เสื้อกาวน์ แว่นตา และ Mask ออกทันที แล้วนำไปทิ้งลงในถุงขยะแดง(ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น”)
9. ล้างมือและส่วนต่างๆที่สัมผัสกับยาด้วยน้ำสบู่และตามด้วยน้ำสะอาด
10. นำถุงขยะแดง(ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น”) ที่ใส่เศษภาชนะตามข้อ 2 ถึง ข้อ 8 ไปทิ้งที่โรงพักขยะในถังขยะมีพิษ เพื่อเผาทำลายที่อุณหภูมิสูง

แนวทางการปฏิบัติเมื่อเสร็จสิ้นการทำความสะอาดบริเวณที่มีการหก/แตกกระจายของยาเคมีบำบัด

• ขยะยาเคมีบำบัด ได้แก่ เศษVial ที่แตก แอมพูลที่แตก เข็ม (ให้สวมปลอกกลับอย่างเรียบร้อยหากสามารถทำได้) และกระบอกฉีดยา ให้ทิ้งลงในกระป๋องพลาสติกขนาด 1,000 มล. ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น” นำไปกำจัดโดยการเผาต่อไป
  
• ทิ้งก๊อสแผ่นปราศจากเชื้อ, วัสดุที่ใช้ดูดซับ, ผ้าขนหนู, Disposable Glove Sterile, Disposable Mask N95, หมวกคลุมผม, ชุดเสื้อกาวน์ดีสโพส ลงในถุงแดง ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น” นำไปกำจัดโดยการ เผาต่อไป
  
• แว่นตา นำไปทำความสะอาดโดยการล้างด้วยผงซักฟอกและน้ำสะอาด โดยผู้ทำความสะอาด สวมถุงมือขณะล้าง
  
• อุปกรณ์ที่ยังไม่ได้ใช้งานภายหลังเสร็จสิ้นการทำความสะอาด และแว่นตาที่ทำความสะอาดแล้ว นำบรรจุลงกล่องตามเดิมและส่งคืนที่กลุ่มงานเภสัชกรรม

แนวทางการปฏิบัติตนเมื่อสัมผัสยาเคมีบำบัด

1. ถอดถุงมือ หรือเสื้อกาวน์ ที่สวมใส่ซึ่งสัมผัสกับยาเคมีบำบัดออกทันที แล้วนำไปทิ้งลงในถุงขยะแดง(ที่ติดป้าย “สำหรับขยะเคมีบำบัดเท่านั้น”)
2. ล้างบริเวณที่มีการสัมผัสกับยาเคมีบำบัดด้วยน้ำสะอาดปริมาณมากๆ
3. ล้างซ้ำด้วยน้ำสบู่และน้ำสะอาด
4. หากยาเคมีบำบัดกระเด็นเข้าตา ให้ล้างตาด้วยน้ำยาล้างตาหรือน้ำสะอาดปริมาณมากๆ
5. รีบนำส่งแพทย์เพื่อตรวจดูอาการเพื่อให้การรักษาต่อไป