ตอนที่ 10 ยุทธหัตถี และชัยชนะของไทย

สมเด็จพระนเรศวรทรงมีพระราชดำรัสทักทายพระมหาอุปราชาว่า ทรงเป็นใหญ่แห่งประเทศมอญ พระเกียรติยศเลื่องลือไปไกลทั่วทั้งสิบทิศ ข้าศึกได้ยินก็เกรงกลัวพระบรมเดชานุภาพไม่กล้าสู้รบพากันหนีไป ทรงปกครองประเทศอันบริบูรณ์ ไม่สมควรที่พระมหาอุปราชาจะประทับอยู่ใต้ร่มไม้ พร้อมกับเชิญมหาอุปราชา เสด็จมาทำยุทธหัตถี เพื่อแสดงเกียรติยศให้ปรากฏ ต่อจากรัชสมัยของทั้งสองพระองค์จะไม่มีอีกแล้ว การทำยุทธหัตถีก็เปรียบประดุจการเล่นที่รื่นเริงของกษัตริย์เพื่อให้ชมเล่นเป็นขวัญตาแก่มนุษย์จนถึงเมืองสวรรค์

สมเด็จพระนเรศวรได้ขอทูลเชิญเทวดาและพรหมทั้งปวง มาประชุมเพื่อชมการยุทธหัตถี และขอทรงอวยพรให้ผู้ที่เชี่ยวชาญกว่าได้รับชัยชนะหวังจะให้ พระเกียรติยศในการรบครั้งนี้ดำรงอยู่ชั่วฟ้าดิน เป็นที่ยกย่องสรรเสริญตลอดไป เมื่อพระมหาอุปราชาได้ทรงสดับก็เกิดขัตติยะมานะทรงรับคำท้าต่อสู้กัน จนถูกพระแสงของ้าวของสมเด็จพระนเรศวรฟันพระอังสาขวาขาดสะพายแล่ง พระวรกายก็เอนซบสิ้นพระชนม์อยู่บนคอช้าง ขณะนั้นควาญช้างของสมเด็จ พระนเรศวร คือ นายมหานุภาพก็ถูกปืนข้าศึกเสียชีวิต ส่วนสมเด็จพระเอกาทศรถได้ทำยุทธหัตถีกับ มางจาชโร (พระพี่เลี้ยงของพระมหาอุปราชา) พระเอกาทศรถได้ใช้พระแสงของ้าวฟันถูกมางจาชโรตายซบอยู่บนหลังพลายพัชเนียง ส่วนกลางช้างของพระเอกาทศรถ คือ หมื่นภักดีศวรก็ถูกปืนข้าศึกตาย ชัยชนะครั้งนี้เป็นเพราะพระบรมเดชานุภาพของทั้งสองพระองค์ เพราะมีทหารตามเสด็จเพียงสี่คน พระเกียรติยศจึงแผ่ไปไกล ทหารที่ติดตามไปตายสองคนและรอดกลับมาสองคน จากนั้นเมื่อกองทัพไทยติดตามมาทัน ต่างรีบเข้ามาช่วยรบ ฆ่าฟันทหาร พม่า มอญ ไทยใหญ่ ลาว เชียงใหม่ ตายลงจำนวนมากเหลือคณานับ ที่เหลือบุกป่าฝ่าดงหนีไป ทั้งนี้เป็นพระบรมเดชานุภาพของสมเด็จพระนเรศวร