วรรณกรรม สุภาษิต ข้อคิด คำคม สำนวน โวหาร งานเขียน >>

สุภาษิตล้านนา

การให้ความหมายทางสังคมต่อความเป็นเพศ

อุษณีย์ เทพมณี

ความเป็นเพศที่สังคมมีให้มนุษย์
คาดหวังให้ผู้ชายเป็นผู้นำที่ดีของครอบครัว
คาดหวังให้ผู้ชายมีความขยันหมั่นเพียร
คาดหวังให้ผู้ชายมีความรู้ความสามารถ
คาดหวังให้ผู้หญิงมีความประพฤติดี ซื่อสัตย์
คาดหวังให้ผู้หญิงเป็นภรรยาที่ดี
คาดหวังให้ผู้หญิงเป็นมารดาที่ดี

คาดหวังให้ผู้หญิงมีความประพฤติดี ซื่อสัตย์

สังคมล้านนาในสมัยก่อนยึดมั่นในขนบธรรมเนียมประเพณีอย่างจริงจัง ผู้หญิงในสังคมล้านนาในอดีต จะได้รับการอบรมเลี้ยงดูอย่างเข้มงวดกวดขัน เช่น ต้องอยู่กับบ้าน ไม่ให้ทำงานนอกบ้าน ไม่ให้เที่ยวนอกบ้าน ไม่มีความจำเป็นต้องเล่าเรียนหนังสือมากเท่าผู้ชาย เพราะมีความเชื่อว่าเมื่อถึงเวลาก็ต้องแต่งงาน มีสามี สามีจะเป็นผู้หาเลี้ยงเอง

บทบาทของหญิงที่เหมาะสมตามที่สังคมต้องการ เรียกได้ว่าเป็นหญิงดี จะต้องเป็นคนที่มีจิตใจอ่อนโยน ไม่

โกรธง่าย มีวาจาอ่อนหวาน ไพเราะไม่นินทาว่าร้ายใคร ไม่พูดมาก ไม่เจ้าชู้โลเล มีจริยวัตรที่งดงาม (กิริยามารยาทเรียบร้อย) อ่อนน้อม ถ่อมตน นอกจากนี้ยังต้องรู้จักเอาใจผู้อื่น เป็นคนขยันขันแข็งรู้จักหน้าที่ เก่งการบ้านงานเรือน เช่น การประกอบอาหาร การทอผ้า การเย็บปักถักร้อย

ในด้านความรัก หญิงชาวล้านนามักถูกอบรมให้รู้จักเจียมตัว และรักนวลสงวนตัว หากไปรักใครก็ไม่ควรเป็นฝ่ายเสนอความรู้สึกนั้นต่อฝ่ายตรงข้ามก่อน และถ้ารักใครแล้วมักให้ซื่อสัตย์ต่อความรักนั้นไม่ควรทำตัวเป็นหญิงที่จิตใจหวั่นไหวง่าย เช่น เจอชายใดก็ชอบและทอดไมตรีให้เพราะถ้าเป็นเช่นนั้น จะเป็นลักษณะของหญิงที่สังคมรังเกียจ ถือเป็นหญิงเจ้าชู้ไม่มีความจริงใจต่อสามี แม้ว่าปากจะบอกรักสามีแต่ในใจนั้นไม่ซื่อสัตย์ อาจฝักใฝ่ในชายอื่น

 

การที่สังคมคาดหวังให้ผู้หญิงมีลักษณะดังที่กล่าวไว้ ทำให้เกิดข้อห้ามและคำสอนเกี่ยวกับผู้หญิงมากมายและครอบคลุมเกือบทุก ๆ เรื่อง เพราะถือว่าการวางตัวของผู้หญิงนั้นนับเป็นความลำบากอย่างยิ่งถ้าวางตัวไม่เหมาะสมก็จะถูกติฉินนินทา ผู้หญิงจึงถูกเลี้ยงดูอย่างเข้มงวดและถูกควบคุมอย่างใกล้ชิดกว่าผู้ชาย บทบาทของผู้หญิงจึงจำกัดอยู่ในครัวเรือน ด้วยการอยู่กับเหย้าเฝ้ากับเรือน

ตัวอย่างสุภาษิตที่เป็นผลจากความคาดหวังนี้คือ

• หญิงเดือด หญิงด่า หื้อพิจารณาถี่ ๆ
  -เป็นลักษณะของหญิงที่สังคมไม่ได้คาดหวัง ซึ่งถ้าเป็นหญิงที่มีลักษณะเช่นนี้ต้องคิดให้ดีก่อนจะเลือกคน
  

• หญิงรักที่น้ำใจ ชายรักที่หุ่นร่าง
  -ดังที่กล่าวมาแล้วในเรื่องของความรักของหญิง เมื่อรักใครจะดูที่จิตใจ ซึ่งแตกต่างจากความรักของเพศชาย
  

• หญิงรักแล้วตึงรักหลาย ๆ บ่เหมือนผู้ชายรักแล้วเลือกเล่น
  -ผู้หญิงเวลารักแล้วมักรักเดียว และรักมาก แสดงให้เห็นถึงความซื่อสัตย์ และความบริสุทธิ์ในรักซึ่งตรงกันข้ามกับความรักของชาย
  

• เป็นสาวเปิ้นช่างว่าร้าย เป็นแม่ฮ้างแม่ม่ายเปิ้นช่างดูแคลน
  -เป็นหญิงสาวต้องวางตัวให้เหมาะสมถ้าวางตัวไม่เหมาะสมก็จะถูกติฉินนินทาและถ้าเป็นแม่ม่ายก็จะได้รับการดูถูกว่าเป็นหญิงที่ขาดคุณสมบัติของสตรี สามีจึงทอดทิ้ง