สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

ความขัดแย้งทางวัฒนธรรม

ศาสตราจารย์ ดร. ซามูเอ็ล พี. ฮันทิงตัน

หน้า 1 | 2 | 3 | 4

2

ในขณะที่ชาติผู้นำในซีกโลกตะวันตกเริ่มอ่อนแอ ในส่วนอื่นๆของโลกก็มีวิกฤตการณ์อื่นเกิดขึ้น กล่าวคือ อินเดียจะเริ่มเข้าโจมตีปากีสถานศัตรูเก่าของตน ซึ่งส่งผลกระทบทางอ้อมให้มีกระแสต่อต้านตะวันตกที่รุนแรงขึ้นในกลุ่มประเทศอาหรับ ถึงขนาดที่รัฐบาลอิสลามในบางประเทศ ซึ่งเคยมีนโยบายสายกลางและค่อนข้าง"โปร"ตะวันตกมาตลอด จะถูกโค่นล้มโดยกลุ่มอิสลามหัวรุนแรง พร้อมกับการที่อิสราเอลก็จะถูกกลุ่มประเทศอาหรับเข้าโจมตีอย่างพร้อมเพียง ทำให้สหรัฐอเมริกา ที่ในช่วงเวลาที่ผ่านมาได้พยายามชักนำให้รัสเซียให้เข้าเป็นสมาชิกในองค์การนาโต้ ต้องแสวงความสนับสนุนจากชาติต่างๆในยุโรปตะวันตก ซึ่งชาติเหล่านั้นก็ยินดีที่จะให้การสนับสนุนแก่สหรัฐฯด้านการทูตและทางเศรษฐกิจ แต่ปฏิเสธที่จะเข้าไปยุ่งเกี่ยวทางทหารด้วย ส่วนญี่ปุ่นนั้น ต่อมาก็ได้ยกเลิกการวางตนเป็นกลาง และได้กลายเป็นพันธมิตรกับจีน

จีนและชาติพันธมิตรอิสลามได้ร่วมลักลอบนำอาวุธนิวเคลียร์เข้าไปในบอสเนียและอัลจีเรีย ทั้งนี้เพื่อข่มขู่ชาติในยุโรปให้ระส่ำระสาย ชาวเซอร์เบียนจึงต้องเล่นบทผู้ปกป้องคริสตศาสนาอย่างที่เคย กระทำมาแล้วในอดีต และได้ยกกองทัพเข้าถล่มเมืองซาราเจโวโดยพลการ และยึดจรวดหัวรบปรมาณูได้ส่วนหนึ่งด้วย แต่แล้วเหตุการณ์ที่ทุกคนไม่คาดฝันก็เกิดขึ้น กล่าวคือ เมืองท่ามาร์เซย์ทางใต้ของฝรั่งเศสถูกยิงด้วยจรวดติดหัวรบปรมาณูจากฐานในอัลจีเรีย ส่วนผลของสงครามที่จะดำเนินต่อไปนั้น เป็นภาพที่เลวร้ายมาก ทั้งยุโรปและอเมริกาได้รับผลกระทบและเสียหายอย่างมาก โดยในที่สุดทั้งสองฝ่ายก็จะเลิกรากันไปเอง เพราะต่างอ่อนล้าด้วยกันในที่สุด

ศาสตราจารย์ฮันทิงตันไม่ได้ยืนยันว่า จะต้องเกิดความขัดแย้งขึ้นในโลกอย่างที่เขาวาดภาพแล้วเช่นนั้น แต่เขาก็ไม่ได้ปฏิเสธว่า เหตุการณ์เช่นนั้นไม่ใช่สิ่งที่จะเป็นไปไม่ได้เช่นกัน

ประเด็นสำคัญที่ศาสตราจารย์ฮันทิงตันต้องการชี้ให้เห็นคือ การที่ประเทศมหาอำนาจหลักในระบบอารยธรรมของตะวันตกโจมตีประเทศมหาอำนาจหลักในอารยธรรมจีน และการที่โลกอิสลามจะเข้ามามีบทบาทร่วมด้วย ด้วยการมองว่าจีนเป็น "ภัยเหลือง" ที่มีความจำเป็นยิ่งขึ้นที่จะต้องกำจัด โดยเฉพาะเมื่อจีนมีความร่วมมือกับชาติอาหรับที่ก้าวร้าว

 

การมองภาพอนาคตของศาสตราจารย์ฮันทิงตันดังที่ได้บรรยายสรุปมาแล้วนั้น เนื่องจากเขามีจุดยืนว่า การเมืองโลกในอนาคตนั้นจะไม่ได้ถูกกำหนดด้วยความเป็นรัฐชาติ หรือจากอุดมการณ์ทางการเมืองอย่างที่เคยเป็นมาในศตวรรษที่แล้ว หรือถูกกำหนดด้วยการแข่งขันในทางเศรษฐกิจอย่างที่กำลังเป็นอยู่ในปัจจุบันอีกต่อไปแล้ว แต่จะถูกกำหนดด้วยการปะทะกันของวัฒนธรรมที่เป็นศัตรูกัน และหากจะเกิดสงครามโลกครั้งต่อไป ก็จะเป็นสงครามระหว่างอารยธรรมต่างๆ และสนามรบสำคัญก็จะอยู่ที่แนวปะทะของอารยธรรมต่างๆนั่นเอง

ศาสตราจารย์ฮันทิงตันได้สร้างแนวคิดเรื่อง "การปะทะของอารยธรรม"(the clash of civilizations) ด้วยการมองย้อนหลังไปในช่วงเวลาของกึ่งศตวรรษที่แล้ว ซึ่งในแง่หนึ่ง กล่าวได้ว่าเป็นช่วงเวลาของสงครามเย็น โดยที่ในยุคของสงครามเย็นนั้น โลกได้ถูกแบ่งออกเป็น 2 ค่าย คือ ค่ายที่ค่อนข้างร่ำรวย และมักมีการปกครองระบอบประชาธิปไตย ซึ่งมีสหรัฐอเมริกาเป็นผู้นำ และค่ายที่ขัดสนกว่า และมีรูปแบบการปกครองจัดอยู่ในกลุ่มอำนาจนิยม ค่ายนี้มีรัสเซียเป็นผู้นำ ตลอดเวลาที่ผ่านมา "โลกเสรี"มีข้อขัดแย้งทั้งทางอุดมการณ์ทางการเมือง และทางเศรษฐกิจกับอีกค่ายหนึ่งในทุกประเด็น แต่ข้อขัดแย้งนั้นกลับแสดงออกอย่างเป็นรูปธรรมนอกดินแดนของทั้งสองค่าย กล่าวคือไปเกิดขึ้นในดินแดนที่ยากจนและยังไม่มีการปกครองที่มั่นคงนัก ทั้งในเอเซีย อาฟริกา และอเมริกาใต้ ในดินแดนที่ครั้งกระนั้นยังถูกเรียกว่าเป็น "โลกที่สาม"

แต่แล้วเมื่อไม่นานมานี้เอง ค่ายคอมมิวนิสต์ก็เกิดล่มสลายขึ้นมา สิ่งที่ติดตามมาก็คือ คำถามที่ว่า แล้วโลกในยุคใหม่จะมีแบบแผนอย่างไร ในขณะที่นักทฤษฎีบางคนกล่าวถึงการเกิดใหม่ของ "รัฐชาติ" และความขัดแย้งที่จะติดตามมา บ้างก็ชี้ให้เห็นแนวทางที่ต่างมาแรงและขัดแย้งกันคือ ความเป็นโลกาภิวัฒน์ (Globalization) และกระแสของเผ่าพันธุ์นิยม (Tribalism) เป็นต้น

อ่านต่อ หน้าถัดไป >>>

» "บ้าน" มรดกทางวัฒนธรรม
"บ้าน" คือการบอกเล่าความเป็นมา คือการบอกล่าวถึงพัฒนาการในการดำรงชีพของมนุษย์ "บ้าน" ที่อยู่อาศัยหนึ่งในปัจจัยสี่ ซึ่งมีความจำเป็นสำหรับมนุษย์ และบ่งบอกถึงความั่นคง

» ภูมิปัญญากีฬาไทย
กีฬาไทยที่บรรพชนไทยค้นคิด และถ่ายทอดมาสู่ลูกหลาน บางชนิดกลายเป็นตำนานและความทรงจำ และบางชนิดยังคงมีการเล่นกันอยู่

» สะพานสู่ฟ้าใหม่
สะพานข้ามน้ำเป็นสัญลักษณ์การข้ามอุปสรรคขวางกั้นไปสู่จุดหมาย และการเชื่อมโยงสิ่งตรงข้ามมา เพื่อสร้างเอกภาพอันกลมกลืนมั่นคง

» ทิวธงมงคลชัย
สิ่งสะท้อนความคิด และสืบทอดคติความเชื่อ ขนบธรรมเนียมประเพณี ของชนรุ่นแล้วรุ่นเล่า จากยุคสมัยหนึ่งสู่อีกยุคสมัยหนึ่ง ดุจตัวแทนที่น้อมนำสู่มงคลแห่งชีวิต

» พระราชลัญจกรประจำรัชกาล
ตราประจำพระมหากษัตริย์ แต่ละรัชกาล ซึ่งจะทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเมื่อเริ่มต้นรัชกาล เพื่อประทับกำกับพระปรมาภิไธย ในเอกสารสำคัญต่างๆของชาติ ที่เกี่ยวกับราชการแผ่นดิน

» สามล้อไทย
วิถีหนึ่งของสายทาง ซึ่งแม้เวลาจะหมุนเวียนเปลี่ยนไป หากสายทางของสามล้อยังคงผูกพัน เป็นส่วนหนึ่งของสังคมไทย

» กีฬาสัตว์
ด้วยนิสัยช่างสังเกตของคนไทย จึงเป็นที่มาของกีฬาซึ่งใช้สัตว์เป็นผู้แข่งขัน จนกลายเป็นกิจกรรมบันเทิงพื้นบ้าน ยามว่างนับแต่อดีต

» ตาลปัตร พัดรอง
พัดที่ทำจากใบตาลมีหลายรูปแบบ สำหรับใช้โบกให้ความเย็น และใช้เป็นการบ่งบอกถึงฐานะ บรรดาศักดิ์ของผู้ใช้