ปรัชญา อภิปรัชญา ญาณวิทยา จิตวิทยา ตรรกศาสตร์ >>

โมกษะ

รามานุชะ ถือว่า ชีวาตมันทั้งหลายต้องติดข้องเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ เพราะอำนาจของความโง่เขลา (อวิทยา) และกรรม (อกุศลกรรม) ดังนั้น ชีวาตมันจึงต้องพยายามขจัดอวิทยาและอกุศลกรรมให้หมดไปโดยความรู้ชอบและการกระทำที่ชอบที่จะไม่ส่งผลให้ต้องเวียนว่ายตายเกิดอีกต่อไป นั่นคือการบรรลุโมกษะ ความรู้ชอบนี้ หมายถึงความรู้ที่แท้จริงได้แก่ ความภักดีสูงสุดต่อพระเจ้า โดยการมอบกายถวายชีวิตทั้งหมดแก่พระเจ้า มีความจงรักภักดีอย่างมั่นคงและระลึกถึงพระเจ้าตลอดเวลา

ดังนั้น โมกษะ หมายถึงการรู้แจ้งของชีวาตมันเกี่ยวกับสภาพแท้จริงของตนเองว่าเป็นส่วนประกอบแห่งร่างกายของพระเจ้า ความรู้แจ้งนี้ทำให้เกิดผล 2 ประการ คือ

ทำลายอำนาจของกรรมให้หมดสิ้นเชิง อันเป็นเหตุให้ชีวาตมันมีความบริสุทธิ์ในภายใน
ทำให้ได้รับความกรุณาจากพระเจ้า ซึ่งพระองค์จะทรงบันดาลให้เกิดความรู้แจ้งเกี่ยวกับพระองค์