ปรัชญา อภิปรัชญา ญาณวิทยา จิตวิทยา ตรรกศาสตร์ >>

ปรัชญาอินเดีย

อภิปรัชญา

อภิปรัชญาของเชนมีลักษณะเป็น พหุสัจนิยม หรือสัมพุทธสัจนิยม ซึ่งมีทฤษฎีที่สำคัญเรียกว่า “อเนกันตวาท” ตามหลักอภิปรัชญา เชน เรียกวัตถุว่า ปุทคละ และวิญาณว่า ชีวะ เชนกล่าวว่า สิ่งแท้จริงทั้งที่เป็นวัตถุและชีวะมีจำนวนมากมายนับไม่ถ้วน แต่ละสิ่งของสิ่งแท้จริงนี้มีคุณลักษณะเป็นของตนเอง สิ่งทั้งหลายต่างเป็นจริงโดยสภาพของมันเอง วัตถุ ประกอบขึ้นด้วยปรมมาณูจำนวนมากนับไม่ถ้วน วิญาณหรือชีวะก็มีจำนวนมากมายนับไม่ถ้วน ชีวะได้แก่ วิญาณ มิได้รวมถึงร่างกาย แม้ว่าร่างกายเป็นที่สิงสถิตย์อยู่ของวิญาณก็ตาม ชีวะมีจำนวนมากมายนับไม่ถ้วน มีอยู่ทุกหนทุกแห่งทั่วสากลจักรวาล มีทั้งสิงสถิตย์อยู่ในร่างกายและล่องลอยอยู่โดยปราศจากร่างกาย

ปรัชญาเชน กล่าวว่า คุณสมบัติที่สำคัญที่สุดของชีวะทั้งหมดนี้คือ สัมปชัญญะ ชีวะทุกชนิดทุกระดับมีสัมปชัญญะ แต่จะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับอนูกรรมที่ห่อหุ้มชีวะอยู่ ถ้าอนูกรรมห่อหุ่มชีวะมาก ชีวะก็แสดงสัมปชัญญะออกมาได้น้อย เพราะมีสิ่งขัดขวางมาก และถ้าอนูกรรมห่อหุ่มชีวะน้อย ชีวะก็แสดงสัมปชัญญะออกมามาก เพราะมีสิ่งขัดขวางมาก โดยดั่งเดิมชีวะมีคุณสมบัติหรือมีคุณลักษณะเหมือนกันหมด มรศรัทธา ความรู้ ความสุข ความเพียรเป็นอนันต์ แต่สิ่งที่ทำให้ชีวะแตกต่งกันก็เพราะ พัทธชีวะ ที่ต้องเวียนว่ายตายเกิดอยู่ในวัฎสงสาร เชน ถือว่าชีวะเป็นสิ่งที่เที่ยงแท้ ไม่แตกดับไม่เปลี่ยนแปลง แต่การที่ชีวะต้องมาติดข้องเวียนว่ายตายเกิดในสภาพของชีวิตที่ดีบ้างไม่ดีบ้าง เพราะผลของกรรมเก่าที่ทำไว้ จุดมุ่งหมายของเชนคือทำลายกรรมเก่าให้หมดสิ้นไป และไม่ทำกรรมใหม่เพิ่มขึ้น เมื่อทำได้สำเร็จ ชีวะก็ได้ชื่อว่า “เปลื่องตนพ้นจากพันธนาการทั้งปวง”

อชีวะ ในความหมายของเชน ได้แก่สิ่งที่ไม่มีชีวิตและปราศจากสัมปชัญญะ ซึ่งแบ่งออกเป็น 5 ชนิด คือ

1. วัตถุ (ปุทคละ) หมายถึงสิ่งที่มีรูปร่าง มองเห็นได้ และสัมผัสจับต้องได้ วัตถุ (ปุทคละ) มีคุณสมบัติที่สำคัญ 4 ประการคือ สัมผัสได้ มีสี มีกสิ่น และมีรส

2. ที่ว่าง (อากาศะ) อากาศหรือที่ว่างนี้เป็นสสารชนิดหนึ่ง ซึ่งไม่มีที่สิ้นสุด ดำรงอยู่ชั่วนิรันดร์ และไม่สามารถรับรู้ได้ด้วยประสาทสัมผัส แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ

• โลกากาศ คือ ที่ว่างที่มีอยู่ใในโลก
• อโลกากาศ คือ ที่ว่างที่อยู่นอกโลกออกไปไม่มีที่สิ้นสุด

3. เวลา (กาละ) เป็นสิ่งที่ไม่มีขอบเขตจำกัด

4. การเคลื่อนไหว (ธรรมะ)

5. การหยุดนิ่ง (อธรรมะ)

โมกษะ เชนกล่าวว่า กิเลส ตัณหาเกิดขึ้นมาได้เพราะอวิชชา คือความไม่รู้แจ้งในธรรมมชาติอันแท้จริงของงชีวะและธรรมชาติของสิ่งอื่น ๆ บุคคลผู้ที่จะทำลายอวิชชาและบรรลุโมกษะได้นั้น ต้องประกอบด้วยคุณสมบัติ 3 ประการ คือ

1. สัมมาทัสสนะ คือมีศรัทธาที่ถูกต้องเชื่อมั่นในคำสอนของตีรัตถังกร ซึ่งเป็นศาสดาผู้เข้าถึงความหลุดพ้นแล้ว
2. สัมมาญญาญะ คือมีความรู้เกี่ยวกับความจริงตามหลลักคำสอนของศาสดา ของศาสนาเชน
3. สัมมาจริตะ คือ มีความประพฤติชอบ ปฏิบัติตามหลักคำสอนของศาสนาเชน

 

การแบ่งยุคของปรัชญาอินเดีย
ปรัชญาอินเดียสายอาสติก
ปรัชญาอินเดียยุคพระเวท
ปรัชญาอุปนิษัท
ปรัชญาภควัทคีตา
ปรัชญาอินเดียยุคระบบทั้ง 6
ปรัชญานยายะ
ปรัชญาไวเศษิกะ
ปรัชญาสางขยะ
ปรัชญาโยคะ
ปรัชญามีมามสา
ปรัชญาเวทานยะ
อทไวตะ เวทานตะ
ปรัชญาวิศิษทไวตะ เวทานตะ
พระเจ้าหรือพรหมัน
โมกษะ
ปรัชญาทไวตะ เวทานตะ
ปรัชญาอินเดียสายนาสติกะ
ปรัชญาเชน
ญาณวิทยา
อภิปรัชญา
จริยศาสตร์
ปฏิจจสมุปบาท
โมกษะหรือนิพพาน
นิกายทางพุทธศาสนา

» รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560

» เงิน
ระบบการแลกเปลี่ยนสิ่งของต่อสิ่งของหรือการแลกเปลี่ยนสินค้ากับสินค้า ต่อมาได้ใช้สิ่งของเป็นสื่อ เช่น เปลือกหอย ผ้าขนสัตว์ หนังสัตว์ เกลือ ใบชา ใบยาสูบ

» ปรมนุตรสุญญตา
ว่างหมด คือ ปรมนุตรสุญญตา อะไรว่างหมด กาย ว่างหมด เวทนา ว่างหมด จิต ว่างหมด ธรรมชาติ ว่างหมด

» กฎบัตรสหประชาชาติ
บรรดาประชาชนแห่งสหประชาชาติ ได้ตั้งเจตน์จำนง ที่จะช่วยชนรุ่นหลังให้พ้นจากภัยพิบัติแห่งสงคราม ซึ่งได้นำความวิปโยคอย่างสุดจะพรรณามาสู่มนุษย์ชาติในชั่วชีวิต

» กรณีพิพาทอินโดจีนฝรั่งเศส
ไทยต้องยินยอมเสียดินแดนบางส่วนไป เพื่อรักษาเอกราชและดินแดนส่วนใหญ่ไว้ ทำให้พื้นที่ประเทศไทยเหลืออยู่เพียง 513,600 ตารางกิโลเมตร

» เพลงพื้นบ้าน
เพลงของชาวบ้านในท้องถิ่นต่างๆ ซึ่งแต่ละท้องถิ่นประดิษฐ์แบบแผนการร้องเพลงของตนไปตามความนิยม และสำเนียงภาษาพูดที่เพี้ยนแปร่งแตกต่างกันไป

» วิถีโลก
เพื่อให้สามารถนำความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสภาพสังคม เศรษฐกิจการเมืองและการปกครองของสังคมไทยและโลก ไปเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตอยู่ในสังคมได้

» ประเทศไทยในอดีต
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นมาแล้วในอดีต หลายเรื่องเป็นเรื่องที่น่าจะได้ทราบไว้เพื่อประโยชน์ในการเรียนรู้ในเรื่องนั้น ๆ และความสัมพันธ์เชื่อมโยงไปยังเรื่องอื่น ๆ