วรรณกรรม สุภาษิต ข้อคิด คำคม สำนวน โวหาร งานเขียน >>

นิราศเมืองสุพรรณของสุนทรภู่

นิราศเมืองสุพรรณของสุนทรภู่และเสมียนมี
บันทึกการเดินทางและการอ่านเพื่อเข้าถึงเรื่องเล่าท้องถิ่น

วารุณี โอสถารมย์

โครงเรื่องนิราศสุพรรณ

 : บันทึกเส้นทาง เวลา สถานที่และภูมิทัศน์จากกรุงเมืองศูนย์กลางความเจริญสู่เมืองชนบทร่วงโรยและป่าลึกอันตราย

จากการที่นิราศสุพรรณทั้งสองเรื่อง มีฐานะเป็นบันทึกการเดินทาง และการทำงานที่เป็นประสบการณ์ตรงของกวี นิราศทั้งสองเรื่องนี้จึงมีโครงเรื่องแฝงไว้ด้วยเจตนคติของผู้เขียน สะท้อนโลกทัศน์ร่วมสมัยในการมองพื้นที่ฐานะทางสังคมการเมืองของกรุงเทพฯ หรือกรุง ที่เป็นเมืองศูนย์กลางในแง่จิตวิญญาณ คือ เป็นศูนย์กลางในระบบจักรวาลวิทยาในทางพระพุทธศาสนาซึ่งหมายถึงพื้นที่ที่ผู้มีบุญสูงสุด พระมหากษัตริย์ประทับอยู่ โดยมีสัญลักษณ์ตัวแทน คือ อาคารปราสาทพระมหาราชวัง และเป็นศูนย์กลางความรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจการค้า โดยเฉพาะการค้ากับต่างประเทศที่มาของโภคทรัพย์ที่สัมพันธ์กับบุญบารมีขององค์กษัตริยาธิราช กับการมองฐานะเมืองชนบทสุพรรณที่ด้อยกว่าทั้งในทางกายภาพและความรุ่งเรืองในทางพุทธศาสนา และพื้นที่ป่านอกเขตกรุงที่ดูน่ากลัวและเป็นอันตราย (ดูการอธิบายเรื่องระบบคิดและโลกทัศน์ของคนในสังคมต้นรัตนโกสินทร์ได้ในสมบัติ จันทรวงศ์ 2523 : 284-6 และ 292-4 ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล 2536 นิธิ เอียวศรีวงศ์ 2527 และธงชัย วินิจจะกูล 1993)(2) โครงเรื่องภายใต้เจตนคติแบบนี้ ทำให้ผู้เขียนนิราศทั้งสองจัดลำดับฐานะพื้นที่ลดหลั่นกันตามความสัมพันธ์กับกรุงอันเป็นพื้นที่ศูนย์กลางในการดำเนินเรื่องของนิราศ

นิราศสุพรรณ บันทึกความยากลำบากของการเดินทาง
โครงเรื่องนิราศสุพรรณ
กรุง
เส้นทางสู่เมืองสุพรรณ
เมืองสุพรรณ
ป่า
เรื่องเล่าท้องถิ่น
การผลิตและภาวะความเป็นอยู่
ด่านและศาลอารักษ์
ตำนานท้องถิ่นสุพรรณ
วัฒนธรรมชาวกรุงพบวัฒนธรรมชาวบ้าน
กลุ่มชาติพันธุ์
ไหว้พระและศรัทธาพุทธ
ไม้ ปลา นก แร่ : ธรรมชาติวิทยาในนิราศสุพรรณ
คำอธิบายเพิ่มเติม
บรรณานุกรม