วรรณกรรม สุภาษิต ข้อคิด คำคม สำนวน โวหาร งานเขียน >>
นิราศเมืองสุพรรณของสุนทรภู่และเสมียนมี
บันทึกการเดินทางและการอ่านเพื่อเข้าถึงเรื่องเล่าท้องถิ่น
วารุณี โอสถารมย์
โครงเรื่องนิราศสุพรรณ
: บันทึกเส้นทาง เวลา
สถานที่และภูมิทัศน์จากกรุงเมืองศูนย์กลางความเจริญสู่เมืองชนบทร่วงโรยและป่าลึกอันตราย
จากการที่นิราศสุพรรณทั้งสองเรื่อง มีฐานะเป็นบันทึกการเดินทาง
และการทำงานที่เป็นประสบการณ์ตรงของกวี
นิราศทั้งสองเรื่องนี้จึงมีโครงเรื่องแฝงไว้ด้วยเจตนคติของผู้เขียน
สะท้อนโลกทัศน์ร่วมสมัยในการมองพื้นที่ฐานะทางสังคมการเมืองของกรุงเทพฯ หรือกรุง
ที่เป็นเมืองศูนย์กลางในแง่จิตวิญญาณ คือ
เป็นศูนย์กลางในระบบจักรวาลวิทยาในทางพระพุทธศาสนาซึ่งหมายถึงพื้นที่ที่ผู้มีบุญสูงสุด
พระมหากษัตริย์ประทับอยู่ โดยมีสัญลักษณ์ตัวแทน คือ อาคารปราสาทพระมหาราชวัง
และเป็นศูนย์กลางความรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจการค้า
โดยเฉพาะการค้ากับต่างประเทศที่มาของโภคทรัพย์ที่สัมพันธ์กับบุญบารมีขององค์กษัตริยาธิราช
กับการมองฐานะเมืองชนบทสุพรรณที่ด้อยกว่าทั้งในทางกายภาพและความรุ่งเรืองในทางพุทธศาสนา
และพื้นที่ป่านอกเขตกรุงที่ดูน่ากลัวและเป็นอันตราย
(ดูการอธิบายเรื่องระบบคิดและโลกทัศน์ของคนในสังคมต้นรัตนโกสินทร์ได้ในสมบัติ
จันทรวงศ์ 2523 : 284-6 และ 292-4 ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล 2536 นิธิ
เอียวศรีวงศ์ 2527 และธงชัย วินิจจะกูล 1993)(2) โครงเรื่องภายใต้เจตนคติแบบนี้
ทำให้ผู้เขียนนิราศทั้งสองจัดลำดับฐานะพื้นที่ลดหลั่นกันตามความสัมพันธ์กับกรุงอันเป็นพื้นที่ศูนย์กลางในการดำเนินเรื่องของนิราศ
นิราศสุพรรณ บันทึกความยากลำบากของการเดินทาง
โครงเรื่องนิราศสุพรรณ
กรุง
เส้นทางสู่เมืองสุพรรณ
เมืองสุพรรณ
ป่า
เรื่องเล่าท้องถิ่น
การผลิตและภาวะความเป็นอยู่
ด่านและศาลอารักษ์
ตำนานท้องถิ่นสุพรรณ
วัฒนธรรมชาวกรุงพบวัฒนธรรมชาวบ้าน
กลุ่มชาติพันธุ์
ไหว้พระและศรัทธาพุทธ
ไม้ ปลา นก แร่ : ธรรมชาติวิทยาในนิราศสุพรรณ
คำอธิบายเพิ่มเติม
บรรณานุกรม