พราหมณณ์พาวรี และศิษย์ 16 คน

เรื่องที่ 3 ทรงพยากรณ์ปัญหาปุณณกมาณพ

ครั้นพระศาสดาทรงแก้ปัญหาที่ติสสเมตตเตยยมาณพทูลถามอย่างนี้แล้วปุณณกมาณพก็ทูลถามปัญหาเป็นคนที่ 3 ว่า

ถาม หมู่มนุษย์ในโลกนี้ คือฤาษี กษัตริย์ พราหมณ์ เป็นอันมากอาศัยอะไรจึงบูชายัญบวงสรวงเทวดา

ตอบ หมู่มนุษย์เหล่านั้น อยากได้ของที่ตนปรารถนา อาศัยของที่มีความชราทรุดโทรม จึงบูชายัญบวงสรวงเทวดา

ถาม หมู่มนุษย์เหล่านั้น ถ้าไม่ประมาทในยัญของตน จะข้ามพ้นชาติชราได้บ้างหรือไม่

ตอบ หมู่มนุษย์เหล่านั้นมุ่งลาภที่ตนหวัง จึงพูดสรรเสริญการบูชายัญ รำพันถึงสิ่งที่ตัวใคร่อย่างนั้นก็เพราะอาศัยลาภ เรากล่าวว่าผู้บูชายัญเหล่านั้นยังเป็นผู้กำหนัดยินดีในภพ ไม่ข้ามพ้นชาติชราไปได้

ถาม ผู้บูชายัญเหล่านั้น ข้ามพ้นชาติชราเพราะยัญของตนไปไม่ได้ เมื่อเป็นเช่นนี้ ใคร่เล่าในเทวโลกหรือในมนุษยโลกชื่อว่าข้ามพ้นชาติชรานั้นได้แล้ว

ตอบ ความอยากซึ่งเป็นเหตุทะเยอทะยานดิ้นรนในโลกไหนๆ ของผู้ใดไม่มี เพราะได้พิจารณาเห็นธรรมที่ยิ่งและหย่อนในโลก เรากล่าวว่าผู้นั้นซึ่งสงบระงับได้ ไม่มีทุจริตความประพฤติชั่ว อันจะทำให้มัวหมองดุจควันไฟอันจับเป็นเขม่า ไม่มีกิเลสอันกระทบจิต หาความอยากทะเยอทะยานมิได้ ว่าข้ามพ้นชาติชราไปได้แล้ว

ปฐมสมโพธิกถา
สหชาต
เชิญพราหมณ์ 108
มหาบุรุษลักษณะ 32
ชมพูทวีปและประชุมชน
ประวัติการสร้างกรุงกบิลพัสดุ์และศากยวงศ์
ลำดับพระวงศ์
ประวัติพระมหากัสสปะ และพระภัททกาปิลานีเถรี
ความมั่นคงในธุดงค์ของพระมหากัสสปะ
สาวกมีชื่อกัสสปะหลายองค์
ประวัติพระมหากัจจายนะ
พราหมณณ์พาวรี และศิษย์ 16 คน
ประวัติราธพราหมณ์
ประวัติพระปุณณมันตานีบุตรเถระ
เสด็จกรุงกบิลพัสดุ์
นันทกุมารออกบวช
ราหุล สามเณรรูปแรกในพระพุทธศาสนา
พระเจ้าสุทโธทนะขอพรเกี่ยวด้วยการบวชกุลบุตร
ทรงโอวาทแก่พระราหุล
มูลเหตุพระอนุรุทธะออกบวช
พระอานนท์ทูลขอพร 8 ประการ
ประวัติพระโสณโกฬิวิสะ
มูลเหตุการออกบวชของพระรัฐบาล
พระรัฐบาลแสดงธรรมุทเทศ 4
ปฐมสาวิกา
ครุธรรม 8 ประการ
เหตุที่ไม่ยอมให้สตรีบวช
การอุปสมบทภิกษุณีในครั้งแรก
สามเณรี-สิกขมานา
เมตไตรยพยากรณ์ปริวรรต
พระอชิตราชกุมารออกบวช
พระนางปชาบดีถวายผ้าสาฎก
ทรงแสดงทักษิณาวิภังคสูตร (ต้นกำเนิดสังฆทาน)
พระอชิตะรับผ้าสาฎก
พระอชิตะเหยียดมือรับบาตรกลางอากาศ
พระอชิตะถวายผ้าเป็นพุทธบูชา
พุทธปิตุนิพพานปริวรรต
พระพุทธบิดานิพพาน
ยมกปาฏิหาริยปริวรรต
เทศนาปริวรรต
เทโวโรหนปริวรรต
อจลเจดีย์
อัครสาวกนิพพาน
ทรงปรารภธรรม
ทรงทำนิมิตโอภาส
ปลงอายุสังขาร
บิณฑบาตครั้งสุดท้าย
รับผ้าสิงคิวรรณ
ผลแห่งบิณฑบาตทาน
ทรงปรารภสักการบูชา
สังเวชนียสถาน 4 ตำบล
ปัจฉิมโอวาท
ถวายพระเพลิงไม่ติด
เตโชธาตุโพลงขึ้นเอง
ลำดับการจำพรรษาของพระพุทธเจ้าทั้ง 45 พรรษา
สังคายนา
อันตรธานม 5 ประการ