ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ บุคคลสำคัญ ประเทศและทวีป >>
พระราชพงศาวดารเหนือ
พระราชพงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐ
ศิลาจารึก
พงศาวดารเขมร
พงศาวดารมอญพม่า
พงศาวดารล้านช้าง
พระราชพงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐ
พระราชพงศาวดารกรุงเก่า
หน้า 5 >>>
- จ.ศ.915 (พ.ศ.2096) เดือนเจ็ด แรกทำการพระราชพิธีมัธยมกรรมสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์ ตำบลไชยนาทบุรี
- จ.ศ.916 (พ.ศ.2097) เสด็จไปวังช้าง ตำบลบางลมุง ได้ช้างพลายพัง หกสิบช้าง ในเดือนสิบสองได้ช้างพลายเผือก ตำบลป่ากาญจนบุรี สูงสี่ศอกมีเศษ ชื่อพระคเชนโทรดม
- จ.ศ.917 (พ.ศ.2098) ได้ช้างเผือกพลาย ตำบลป่าเพชรบุรี สูงสี่ศอกเศษ ชื่อพระแก้วพงบาศ
- จ.ศ.918 (พ.ศ.2099) เดือนสิบสองแต่งทัพไปลแวก พญาองค์สวรรคโลก เป็นนายกอง ถือพลสามหมื่น ให้พระญามนตรี ถืออาชญาสิทธิ์ พระมหาเทพถือวัวเกียน ฝ่ายทัพเรือให้พญายาวเป็นนายกอง ครั้งนั้นลมพัดขัด ทัพเรือมิทันทัพบก และพญารามลักษณ์ ซึ่งเกณฑ์เข้าทัพบกนั้น เข้าบุกทัพในกลางคืน แตกมาประทัพใหญ่ ครั้งนั้นเสียพญาองค์สวรรคโลก นายกอง ช้างม้ารี้พลมาก
- จ.ศ.919 (พ.ศ.2100) วันอาทิตย์ขึ้นค่ำ เดือนสี่ เกิดเพลิงไหม้พระราชวังมาก เดือนสามทำการพระราชพิธีอาจาริยาภิเศก แลทำการอินทราภิเศกในวังใหม่ เดือนสี่พระราชทานสัตสตกมหาทาน ให้ช้างเผือกพระราชทานมีกองเชิงเงินสี่เท้าช้างนั้นเป็นเงิน พันหกร้อยบาท พระราชทานรถเทียมด้วยม้า แลมีนางสำหรับรถนั้นเสมอรถเจ็ดนาง ในเดือนเจ็ดเสด็จไปวังช้างตำบลโตรกพระ ได้ช้างพลายพังหกสิบช้าง
- จ.ศ.921 (พ.ศ.2102) เสด็จไปวังช้างตำบลได้ช้างพลายพังสี่สิบช้าง
- จ.ศ.922 (พ.ศ.2103) เสด็จไปวังช้างตำบลวัดไก่ ได้ช้างพลายพังห้าสิบช้าง.....
- จ.ศ.923 (พ.ศ.2104) พระศรีศิลป์บวชอยู่วัด แล้วหนีออกไปอยู่ตำบลวังมดแดง พระสังฆราชวัดป่าแก้วให้พระศรีศิลป์ให้เข้ามาพระราชวัง ครั้งนั้นพญาสีหราชเดโชเป็นโทษรับพระราชอาชญาอยู่ จึงให้ไปว่าแก่พระศรีศิลป์ว่าครั้นพ้นวันพระแล้วจะให้ลงพระราชอาชญาฆ่าพระญาสีหราชเดโชเสีย ขอให้เร่งยกเข้ามาให้ทันในวันพระนี้ พระศรีศิลป์จึงยกเข้ามาในวันพฤหัสบดี แรมสิบสี่ค่ำ เดือนแปด เพลาเย็น ครั้นรุ่งขึ้นในวันพระ พระศรีศิลป์เข้าพระราชวังได้ ครั้งนั้นพระศรีศิลป์มรณภาพในพระราชวังนั้น ครั้นรู้ว่าพระสังฆราชวัดป่าแก้วให้ฤกษแก่พระศรีศิลป์ ก็ให้เอาพระสังฆราชวัดป่าแก้วไปฆ่าเสีย
- จ.ศ.924 (พ.ศ.2105) เสด็จไปวังช้าง ตำบลไทรย้อย ได้ช้างพลายพังเจ็ดสิบช้าง
- จ.ศ.925 (พ.ศ.2106) พระเจ้าหงษานิพัตรยกพลลงมาในเดือนสิบสอง ครั้งเถิงเดือนสองได้เมืองพิศณุโลก ครั้งนั้นเมืองพิศณุโลกข้าวแพงเป็นสามสัดต่อบาท คนทั้งปวงเกิดทรพิศน์ตายกันมาก พระเจ้าหงษาได้เมืองเหนือทั้งปวงแล้ว จึงยกพลลงมายังกรุงศรีอยุธยา ฝ่ายกรุงพระนครศรีอยุธยาออกเป็นพระราชไมตรี สมเด็จพระมหากษัตริย์เจ้าทั้งสองฝ่าย เสด็จมาทำสัตยาธิษฐาน หลั่งน้ำสิโนทก ตำบลวัดพระเมรุ พระเจ้าหงษาขอเอาสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ พระราเมศวรเจ้า แลช้างเผือกสี่ช้างไปเมืองหงษา ครั้งนั้นพญาศรีสุรต่าน พญาตานีมาช่วยรบศึก พญาตานีนั้นเป็นขบถ แลคุมชาวตานีทั้งปวงเข้าในพระราชวัง เอาช้างเผือกมาขี่ยืนอยู่ ณ ท้องสนาม แล้วจึงลงช้างออกไป ณ ทางตะแลงแกง ชาวพระนครเอาพวนขึงไว้รบด้วยชาวตานี ๆ นั้นตายมาก พญาตานีนั้นลงสำเภาหนีไปได้ ในปีเดียวนั้นพระเจ้าล้านช้างให้พระราชสาส์นมาถวาย ว่าจะขอสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอพระเทพกษัตรเจ้า แลทรงพระราชทานแก่พระเจ้าล้านช้าง ครั้งนั้นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอพระเทพกษัตรเจ้าทรงพระประชวร จึงพระราชทานสมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระแก้วฟ้าพระราชบุตรีให้แก่พระเจ้าล้านช้าง
- จ.ศ.926 (พ.ศ.2107) พระเจ้าล้านช้างจึงให้เชิญสมเด็จพระแก้วฟ้า ฯ ลงมาส่งยังพระนครศรีอยุธยา แลจึงพระราชทาน สมเด็จพระเทพกษัตรเจ้าไปแก่พระเจ้าล้านช้าง พระเจ้าหงษารู้เนื้อความทั้งปวงจึงแต่งทัพมาซุ่มอยู่กลางทาง ชิงเอาสมเด็จพระเทพกษัตรเจ้าไปถวายพระเจ้าหงษา
- จ.ศ.930 (พ.ศ.2111) ในเดือนสิบสองพระเจ้าหงษายกพลมาแต่เมืองหงษา ครั้นเถิงวันศุกร์ขึ้นค่ำ เดือนอ้าย พระเจ้าหงษามาเถิงกรุงพระนครศรีอยุธยา ตั้งทัพตำบลหล่มพลี สมเด็จพระเจ้าจักรพรรดิ์ประชวรนฤพาน สมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระมหินทราธิราชตรัสมิได้นำพาการศึก แต่พระเจ้าลูกเธอศรีเสาวนั้นตรัสเอาพระทัยใส่ เสด็จไปบัญชาการที่จะรักษาพระนครทุกวัน สมเด็จพระมหินทราธิราชก็ไม่ไว้พระทัย ให้เอาพระเจ้าลูกเธอพระศรีเสาวไปฆ่าเสีย ณ วัดพระราม ครั้งนั้น การเศิกซึ่งรักษาพระนครก็คลายลง ครั้น
