ค้นหาโรงแรม ที่พัก รีสอร์ต คลิก!สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>
ประเภทของลัทธิเผด็จการ
ลัทธิเผด็จการมีอยู่คู่กับสังคมโลกมาช้านาน นับตั้งแต่มนุษย์รวมตัวกันเป็นสังคมยุคแรก ๆ สังคมเผ่าส่วนใหญ่จะมีหัวหน้าเผ่าที่เป็นเผด็จการ ปัจจุบันสังคมได้วิวัฒนาการไปมาก รูปแบบหรือประเภทของลัทธิเผด็จการก็เริ่มหลากหลายยิ่งขึ้น ทั้งนี้เนื่องมากจากผู้นำของประเทศนั้น ๆ ได้พยายามที่จะนำเอาลัทธินี้มาเสริมแต่งเพื่อที่จะให้สอดคล้องกับสถานการณ์ทางเศรษฐกิจสังคม และการเมืองของตน ทั้งนี้ผู้นำเหล่านี้มีจุดประสงค์หลักประการหนึ่งร่วมกัน นั่นก็คือ เพื่อให้ตนอยู่ในอำนาจได้นานที่สุด
อย่างไรก็ตาม เราอาจที่จะแบ่งประเภทของลัทธิเผด็จการได้เป็น 2 ประการ โดยอาศัยหลักการในเรื่องขอบเขตของการใช้อำนาจเป็นเกณฑ์
เผด็จการอำนาจนิยม
ลักษณะสำคัญของเผด็จการประเภทนี้ คือ รัฐบาลจะเข้าควบคุมสิทธิและเสรีภาพทางการเมืองของประชาชน มักจะไม่
ยอมให้ประชาชนเข้ามีส่วนร่วมทางการเมือง มีการตรวจสอบหรือใช้อำนาจรัฐสั่งปิดหนังสือพิมพ์มักจะอ้างลัทธิชาตินิยมมาสร้างความชอบธรรมให้กับการใช้อำนาจของผู้ปกครอง แต่รัฐจะยังคงให้เสรีภาพในทางเศรษฐกิจและสังคม กล่าวคือประชาชนสามารถที่จะเลือกนับถือศาสนา ดำเนินชีวิตส่วนตัวและธุรกิจได้อย่างเป็นอิสระพอสมควร รัฐเผด็จการอำนาจนิยมจะมีการลงโทษผู้กระทำผิดต่อกฎเกณฑ์ของบ้านเมืองอย่างรุ่นแรง ทั้งนี้เพื่อให้ประชาชนเคารพเชื่อฟัง และปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด ผู้นำอำนาจนิยมนั้นจะพยายามแสวงหาอำนาจ และเมื่อได้อำนาจแล้วจะใช้อำนาจบีบบังคับและกำจัดฝ่ายตรงข้ามหรือศัตรูทางการเมือง หรือแม้แต่กลุ่มการเมืองอื่น ๆ ที่ผู้นำเห็นว่ามีแนวโน้มที่จะเป็นอันตรายต่อสถานภาพของผู้นำเอง อย่างไรก็ตาม กลุ่มทางเศรษฐกิจ สังคมอื่น ๆ เช่น สมาคม สมาพันธ์ หรือสหกรณ์ใด ๆ ที่ดำเนินกิจกรรมที่ไม่เกี่ยวข้องกับการเมืองนั้นจะไม่ได้รับผลกระทบหรืออาจได้รับผลกระทบ แต่เพียงเล็กน้อยเท่านั้น
เผด็จการเบ็ดเสร็จ
หมายถึง การปกครองโดยมีผู้นำที่มีอำนาจสูงสุดและ ใช้อำนาจเด็ดขาดคนเดียว พยายามที่จะสร้างอุดมการณ์ขึ้นมา
สร้างความชอบธรรมให้กับการใช้อำนาจ มีกาจัดตั้งพรรคการเมือง หรืออาจอยู่ในรูปขององค์กรผู้นำพรรคเดียวเข้าควบคุมอำนาจทั้งทางการเมือง เศรษฐกิจและสังคมนั้นคือ บุคคลรวมทั้งกิจกรรมของบุคคลในสังคมทกคน ไม่ว่าจะเกี่ยวข้องกับการเมือง หรือเศรษฐกิจ หรือสังคม จะตกอยู่ภายใต้การสอดส่องดูแลและควบคุมกำกับโดยอำนาจรัฐ มีการลงโทษผู้กระทำผิดอย่างรุนแรง พยายามสร้าง ความสำนึกให้ประชาชนเคารพ เชื่อฟัง และปฏิบัติตามอำนาจรัฐ หรือคำสั่งของผู้นำโดยเคร่งครัดโดยถือเป็นหน้าที เผด็จการประเภทนี้จะไม่ยอมให้มีฝ่ายตรงข้าม สังคมที่ปกครองโดยลัทธิเผด็จการเบ็ดเสร็จ จึงมีสภาพเป็นอาณาจักรแห่งความกลัว ประชาชนไม่แน่ใจในสถานภาพของตนเอง พวกเขานอกจากจะถูกกีดกันออกจากการเมืองแล้ว ยังถูกสกัดกั้นความคิดการกระทำทางของตนเอง พวกเขานอกจากจะถูกกีดกันออกจากการเมืองแล้ว ยังถูกสกัดกั้นความคิดและการกระทำทาง เศรษฐกิจ สังคมอีกด้วย รัฐเผด็จการเบ็ดเสร็จจะควบคุมเครื่องมือสื่อสารทุกชนิด และจะใช้สิ่งเหล่านี้เป็นเครื่องมือในการโฆษณาชวนเชื่อปลูกฝังความเชื่อ ความศรัทธาให้เยาวชน หรือคนรุ่นใหม่ยึดมั่นในอุดมการณ์ของผู้นำ ผู้นำของลัทธิเผด็จการเบ็ดเสร็จมักจะอ้างว่าตนเองเป็นผู้ล่วงรู้หรือเข้าถึงเจตนารมณ์หรือความต้องการของคนทั้งหมด เจตนารมณ์ของผู้นำจึงเป็นตัวแทนของเจตนารมณ์ของประชาชน ผู้นำของลัทธินี้จึงอ้างว่าเป็นผู้ที่ถูกต้องเสมอ ดังนั้นประชาชนจึงไม่มีสิทธิที่วิพากษ์วิจารณ์หรือคัดค้าน ผู้ที่กล้าหาญวิพากษ์วิจารณ์ หรือคัดค้านคำสั่งของผู้นำนั้นจะถือว่าเป็นอาชญากรที่ต่อต้านรัฐ และจะต้องถูกกำจัดไปด้วย
- ความหมายของเผด็จการ
- ลักษณะสำคัญของลัทธิเผด็จการ
- ประเภทของลัทธิเผด็จการ
- เผด็จการอำนาจนิยมกับเผด็จการเบ็ดเสร็จในเชิงเปรียบเทียบ
ที่มา
- วัชระ คลายนาทรและคณะ : สังคมศึกษาสมบูรณ์แบบ
- สุขุม นวลสกุลและคณะ : สังคมศึกษา
