อุทยานแห่งชาติทางบก

อุทยานแห่งชาติภูเวียง

คำว่า ภูเวียง เป็นท้องที่อำเภอที่เก่าแก่ของจังหวัดขอนแก่นอำเภอหนึ่ง และยังเป็นชื่อเรียกของเทือกเขาภูเวียง ป่าภูเวียง เคยเป็นแหล่งชุมชนโบราณที่มีอารยธรรมเมื่อหลายพันปีล่วงมาแล้ว มีการขุดพบกระดูกมนุษย์โบราณ เครื่องมือเครื่องใช้ ที่ทำจากทองสำริด ภาพเขียนสีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่ถ้ำหลืบเงินบนเทือกเขานี้มีพระนอนสมัยทวาราวดี มีการค้นพบ รอยเท้าและซากกระดูกไดโนเสาร์และสัตว์โลกดึกดำบรรพ์ อายุเกือบ 200 ล้านปี ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี ทรงสนพระทัยและเสด็จทอดพระเนตร เมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน 2532 ป่าภูเวียงมีเนื้อที่ประมาณ 325 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณสามแสนไร่ ครอบคลุมพื้นที่ในเขตอำเภอภูเวียง และอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น

ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อปี พ.ศ. 2534 เป็นอุทยานแห่งชาติอันดับที่ ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และเป็นอันดับที่ 71 ของไทย

สภาพภูมิประเทศบนเทือกเขาสูงภูเวียงมีลักษณะเป็นภูเขา รูปแอ่งคล้ายปล่องภูเขาไฟ หรือกระทะคว่ำล้อมรอบไปด้วยภูเขารูปแหวน 2 ชั้น มีที่ราบลุ่มตอนกลาง บริเวณตีนเขาบางแห่งเป็นหน้าผาสูงชัน หากขึ้นไปบนยอดเขาจะมองเห็นทิวทัศน์เบื้องล่างสวยงาม อุทยานแห่งชาติภูเวียง ตั้งอยู่บนที่ราบสูงโคราช มีลักษณะเป็นหินชั้น ซึ่งเกิดจากการสะสมตัวของ ตะกอนบนแผ่นดินหนากว่า 4,000 เมตร ชั้นของหินตะกอนมักมีสีแดงเกือบทั้งหมด เรียกว่าชั้นหินตะกอนแดง หรือกลุ่มหินโคราช ซึ่งแบ่งได้ 7 หมวดคือ หมวดโคกกรวด หมวดหินพาน หมวดหินเสาขรัว หมวดหินเขาพระวิหาร หมวดหินภูกระดึง หมวดหินน้ำพอง และหมวดหินห้วยหินลาด หินดังกล่าวถูกปกคลุมด้วยตะกอนร่วนและดินยุคควอเทอน์รี และยุคปัจจุบัน

สภาพภูมิอากาศได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงใต้ จึงแบ่งออกเป็น 3 ฤดู ดังนี้ ฤดูร้อนระหว่างเดือนมีนาคม-กรกฎาคม ฤดูฝนระหว่างเดือนสิงหาคม-พฤศจิกายน ฤดูหนาวระหว่างเดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์

สภาพป่าเป็นป่าเต็งรัง สลับกับป่าดิบแล้ง ทำให้มีพันธุ์ไม้ที่มีค่าหลายชนิด เช่น ไม้มะค่า ตะแบก เต็ง รัง ตะเคียน แดง เหียง พลวง ชิงชัน ยมหิน จันทร์ดง ยาง ไม้พื้นล่าง เช่น สาบเสือ เฟิร์นชนิดต่าง ๆ หวาย ปรง ไม้ไผ่ หญ้าเพ็ก กล้วยป่า

สัตว์ป่าประกอบด้วย เก้งหรือฟาน กระจง เลียงผา สุนัขจิ้งจอก ชะมด เสือปลา แมวดาว เม่น กระรอก กระแต บ่าง ลิง กระรอกบิน อ้น แลน ตะกวด งูชนิดต่าง ๆ แย้ ไก่ป่า ไก่ฟ้าพญาลอ ไก่ฟ้าหลังขาว นกขุนทอง นกแขกเต้า นกพิราบป่า นกเขาเขียว นกกางเขนดง นกกะรางหัวหงอก นกเขาเปล้า นกกระทา เหยี่ยว นกขุนแผน นกบั้งรอก นกโพระดก นกเค้าแมว นกแซงแซว ฯลฯ

สถานที่ท่องเที่ยว

อุทยานแห่งชาติภูเวียง ได้ทำการสำรวจหาร่องรอยและค้นพบฟอสซิลของโลกยุคโบราณในพื้นที่บริเวณทั่ว ๆ ไป พบร่องรอยและซากสัตว์ในยุคโลกล้านปีหลายแห่ง เมื่อปี พ.ศ. 2519 ได้พบกระดูกของไดโนเสาร์ซอโซพอด ซึ่งเป็นไดโนเสาร์ขนาดใหญ่กินพืชเป็นอาหารมีชีวิตอยู่ประมาณ 160 ล้านปีมาแล้ว นับว่าเป็นการค้นพบไดโนเสาร์เป็นครั้งแรกของประเทศไทย จึงได้มีการปรับปรุงพื้นที่ดังกล่าวให้เป็นแหล่งท่องเที่ยว เช่นหลุมขุดค้นกระดูกไดโนเสาร์ หลุมที่ 1,2,3 สถานที่น่าสนใจมีอยู่มากแห่งด้วยกันคือ

พระพุทธไสยาสน์ ประดิษฐานอยู่บนยอดเขาภูเวียง เป็นพระพุทธรูปสมัยทวาราวดี สลักอยู่บนหน้าผายาวประมาณ 4 เมตร หันพระเศียรไปทางทิศตะวันตก หันพระพักตร์ไปทางทิศใต้ องค์พระพุทธรูปยังอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์

ถ้ำฝ่ามือแดง เป็นแหล่งโบราณก่อนประวัติศาสตร์ ลักษณะเป็นก้อนหินทรายขนาดใหญ่ หลืบหินลึกประมาณ 7 เมตร สูง 3.50 เมตร ที่ผนังมีภาพลายมือหันหน้าไปทางทิศตะวันออก เป็นภาพมือขนาดใหญ่ 7 มือ ขนาดเล็ก 2 มือ โดยใช้วิธีเอามือทาบกับผนังหิน และพ่นสีแดงเรื่อ ๆ กรมศิลปากรสำรวจพบเมื่อปี พ.ศ. 2507 แต่ยังไม่ได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน

ถ้ำคนนอน มีภาพลายเส้นโค้งหักงอต่อกับลายเส้นกากบาด 2 รูป และเป็นลายเส้นผสมกับลายจุดบนก้อนหินทราย กว้างประมาณ 4 เมตร ยาว 15 เมตร เขียนอยู่ในบริเวณหลืบหินด้านทิศใต้ เขียนด้วยสีแดงคล้ายน้ำหมาก

ถ้ำหินลาดหินเมย อยู่ห่างจากถ้ำฝ่ามือแดงไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ประมาณ 300 เมตร เป็นแหล่งหินทรายขนาดใหญ่ มีภาพเขียนสีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ เป็นภาพลายเส้นลากเป็นทางขนาดรูปเส้นโค้ง ขนานลายแบบหัวลูกศรและรูปตัว (Y) หัวกลับ ปัจจุบันยังไม่มีการขึ้นทะเบียนโบราณสถาน

น้ำตกทับพญาเสือ ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของถ้ำฝ่ามือแดง ระยะทางประมาณ 1.5 กิโลเมตร เป็นน้ำตก 2 ชั้น ชั้นแรกเป็นน้ำตกขนาดกลาง สูงประมาณ 8 เมตร มีธรรมชาติที่งดงาม ชั้นที่สองเป็นน้ำตกขนาดใหญ่ มีน้ำไหลลาดตามลำห้วย ยาวประมาณ 100 เมตร ธรรมชาติสองข้างทางร่มรื่น สวยงาม โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน

น้ำตกลาดจำปา ตั้งอยู่ในท้องที่อำเภอบ้านขามป้อม ตำบลขัวเรียง อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น ใกล้บ้านอ่างเก็บน้ำหัวภูชน ห่างทางทิศเหนือ บนเทือกเขาระยะทางประมาณ 1.5 กิโลเมตร เป็นน้ำตกขนาดกลาง น้ำจะไหลมาจากภูเขามากกว่า 20 เมตร มีน้ำมากเฉพาะฤดูฝน

น้ำตกตาดกลาง ตั้งอยู่ในท้องที่ตำบลในเมือง อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ อยู่ในเส้นทางบ้านโคก สูงถึงรอยเท้าไดโนเสาร์ที่หินลาดป่าชาด ถึงทุ่งใหญ่เสาอาราม ห่างจากรอยเท้าไดโนเสาร์ประมาณ 4 กิโลเมตร

น้ำตกตาดฟ้า ตั้งอยู่ในท้องที่ตำบลในเมือง อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น อยู่ห่างจากทุ่งใหญ่เสาอาราม ประมาณ 5 กิโลเมตร และห่างจากบ้านโคกสูงประมาณ 10 กิโลเมตร เป็นน้ำตกขนาดใหญ่สูงประมาณ 25 เมตร สภาพป่าเป็นป่าดิบที่สมบูรณ์ ทางอุทยานแห่งชาติได้จัดสถานที่กางเต็นท์ไว้ให้สำหรับผู้ประสงค์จะพักแรม ปัจจุบันทางขึ้นเป็นทางชักลากไม้เก่า สามารถเดินทางโดยเท้า

ทุ่งใหญ่เสาอาราม ตั้งอยู่ในพื้นที่ตำบลในเมือง อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น ห่างจากน้ำตกตาดฟ้าไปทางทิศตะวันออก ประมาณ 5 กิโลเมตร เป็นทุ่งหญ้าที่กว้างใหญ่บนเทือกเขาภูเวียง มีตำนานว่าเคยเป็นที่อยู่อาศัยของพวกชาวป่าในสมัยก่อน มีสภาพทิวทัศน์ของทุ่งหญ้าและป่าเบญจพรรณกว้างไกลสุดตางดงาม นอกจากนี้ยังมีดอกไม้ป่าที่ขึ้นอยู่หลากหลาย และสัตว์ป่าที่มีค่าหายากต่าง ๆ

อ่างเก็บน้ำหัวภูชน ตั้งอยู่ในท้องที่บ้านขามป้อม ตำบลขัวเรียง อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น ห่างจากถนนเส้นขอนแก่น-ชุมแพ ก่อนถึงชุมแพ จากบ้านโคกสูง ระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดกลาง น้ำใสสะอาดตลอดปี

หินลาดอ่างกบ ตั้งอยู่ในท้องที่ตำบลในเมือง อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น อยู่ห่างจากรอยเท้าไดโนเสาร์ที่หินลาดป่าชาด ประมาณ 4 กิโลเมตร เป็นลานหินขนาดใหญ่ มีก้อนหินเรียงรายเหมือนกิจกรรมทางธรรมชาติที่งดงามรายรอบไปด้วยป่าดงดิบที่อุดมสมบูรณ์ ชุ่มชื้น สามารถไปนั่งชมทิวทัศน์ถ่ายรูปนั่งพักผ่อน โดยเฉพาะหลังฤดูฝนมีดอกไม้ป่า เช่น ม้าวิ่ง กระดุมเงิน กล้วยไม้ดิน หยาดน้ำค้าง โครงแครง ฯลฯ ขึ้นอยู่ดาษดื่นงดงามมาก

หินลาดวัวถ้ำกวาง ตั้งอยู่ในท้องที่ตำบลเมืองเก่า อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น เป็นลานหินขนาดกลาง ขนาดกว้าง 40 ไร่ ลาดเอียงลงมาจากเทือกเขา รูปร่างแปลกประหลาดลักษณะคล้ายรูปสัตว์ จุดนี้สามารถนั่งชมทัศนียภาพของแอ่งภูเวียงได้เป็นอย่างดี