รัฐ (State)

องค์ประกอบของรัฐ

4. อำนาจอธิปไตย (Sovereignty)

อำนาจอธิปไตย เป็นอำนาจสูงสุดที่รัฐใช้ปกครองบังคับบัญชาปวงชนภายในรัฐอย่างอิสระ มิให้ตกอยู่ภายใต้การบงการของรัฐอื่น จึงจะเรียกว่ามีความเป็นรัฐอย่างสมบูรณ์หรือรัฐอธิปัตย์ ความเป็นรัฐอธิปัตย์นี้ทำให้มีความแตกต่างกันจากรัฐอารักขา ซึ่งถึงแม้ว่ารัฐอารักขาจะมีดินแดน มีประชากร มีรัฐบาล ก็หาได้ถือว่าเป็นรัฐที่สมบูรณ์ไม่ เพราะไม่มีอิสระในการดำเนินกิจกรรมเพื่อปวงชนได้โดยอิสระ ดังนั้นอำนาจอธิปไตยจึงมีลักษณะที่สำคัญดังนี้ คือ “เป็นอำนาจเด็จขาด (Absoluteness) เป็นอำนาจทั่วไป (Comprehensiveness) เป็นอำนาจถาวร (Permanence) และเป็นอำนาจที่แบ่งแยกไม่ได้ (Indivisibility) แต่ถ้าจะแบ่งอำนาจอธิปไตยออกเป็นประเภทนั้นสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ

1. อำนาจอธิปไตณะนั้นปฏิบัติหน้าที่ผ่านองค์การหรือเครื่องมือสาธารณะ และต้องอยู่ภายในกรอบการปฏิบัติตามควรและย่อมถูกจำกัด
ฉะนั้นรัฐทุกรัฐจะต้องมีอำนาจอธิปไตยไว้ให้เพื่อบริหารประเทศทั้งกิจกรรมภายในประเทศและกิจกรรมระหว่างประเทศ จึงถือว่ารัฐมีความเป็นอิสระ แต่ถ้าจะกล่าวถึงความเป็นเจ้าของแห่งอำนาจอธิปไตยนั้น อาจมีแนวคิดแตกต่างกัน คือ ในประเทศที่ปกครองในระบอบประชาธิปไตย จะถือว่าอำนาจอธิปไตย คือ อำนาจของประชาชนภายในรัฐทุกคน ส่วนประเทศที่ปกครองโดยระบบเผด็จการอาจจะมีแนวความคิดว่าอำนาจอธิปไตย คือ อำนาจของบุคคลระดับสูง คือผู้บริหารประเทศเท่านั้น

จากองค์ประกอบของรัฐทั้ง 4 ประการที่กล่าวมานั้นแต่ละอย่างล้วนแต่มีความสำคัญที่รัฐจะขาดเสียมิได้ เพราะถ้าอย่างใดอย่างหนึ่งขาดไปความสมบูรณ์ของรัฐย่อมจะไม่เกิดขึ้น ยิ่งองค์ประกอบอย่างที่ 4 คือ อำนาจอธิปไตยนั้นยิ่งมีความสำคัญมาก เพราะองค์ประกอบอันนี้จะเป็นตัวชี้หรือบ่งบอกความเป็นอิสระของรัฐ นั้นหมายความว่า ถ้าประเทศใดขาดอำนาจอธิปไตย ซึ่งเราถือว่าเป็นอำนาจสูงสุดในการปกครองประเทศเสียแล้ว การบริหารประเทศหรือการปกครองประเทศไม่เป็นไปอย่างอิสระเหมือนกับประเทศอินเดียเมื่อครั้งตกเป็นเมืองขึ้นของประเทศอังกฤษ แม้ประเทศอินเดียจะมีประชากร มีดินแดน มีรัฐบาล ส่วนอำนาจอธิปไตยเป็นของประเทศอังกฤษ ดังนั้นการบริหารประเทศจึงขึ้นอยู่กับประเทศอังกฤษแม้แต่การจัดตั้งรัฐบาลก็จัดตั้งโดยประเทศอังกฤษ นี้คือความสำคัญยิ่งของอำนาจอธิปไตย

องค์ประกอบของรัฐ
การกำเนิดรัฐ (Origin of State)
การรับรองรัฐ (Recognition)
รูปของรัฐ (Forms of The State)
รูปของรัฐบาล (Forms of Government)
หน้าที่ของรัฐ (Functions of The State)