ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

3. การกำหนดนโยบายต่างประเทศ

ความหมายของนโยบายต่างประเทศเป็นเรื่องของการกำหนดท่าทีนโยบาย วัตถุประสงค์ และหลักการ เพื่อกำหนดแบบแผนการปฏิบัติของประเทศในการดำเนินความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ทั้งนี้เพื่อปกป้องและคุ้มครองรักษาผลประโยชน์แห่งชาติเป็นสำคัญ ซึ่งโดยทั่วไปทุกประเทศล้วนกำหนดหลักการและวัตถุประสงค์ในการดำเนินนโยบายต่างประเทศของตนไว้โดยมีประเด็นสำคัญ ดังนี้

1. การธำรงไว้ซึ่งบูรณภาพของชาติ
หลักการและจุดมุ่งหมายที่สำคัญซึ่งบรรดาประเทศทั้งหลายต่างกำหนดไว้ในแนวนโยบายต่างประเทศของตนอย่างชัดแจ้งก็คือ การธำรงรักษาความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของรัฐ กล่าวคือ รัฐของตนต้องมีอำนาจอธิปไตยทั้งภายในและภายนอกโดยสมบูรณ์

2. ความอยู่รอดปลอดภัยของประเทศ
ประเทศต่างๆ พยายามดำเนินนโยบายต่างประเทศโดยมุ่งถึงความอยู่รอดปลอดภัยของประเทศชาติเป็นสำคัญ ซึ่งกลุ่มประเทศต่างๆ ได้มีการรวมกลุ่มกันเพื่อรักษาประเทศของตนให้พ้นจากภัยคุกคาม เช่น การจัดตั้งกลุ่มประเทศอาเซียน (Association of South East Asian Nations : ASEAN) เป็นต้น

3. การรักษาผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ
ในโลกยุคปัจจุบันได้มีการติดต่อแลกเปลี่ยนผลิตผลและการค้าขายระหว่างประเทศกันอย่างกว้างขวาง ซึ่งหน้าที่ของรัฐบาลแต่ละประเทศจะต้องกำหนดนโยบายที่มุ่งรักษาผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของประเทศตนไว้ และมีการรวมกลุ่มประเทศเพื่อรักษาผลประโยชน์เชิงเศรษฐกิจในหมู่ประเทศตน เช่น เขตการค้าเสรีทวีปอเมริกาเหนือ (North America Free Trade Area : NAFTA) และสหภาพเศรษฐกิจและการเงินของยุโรป (European Economic and Monetary Union) เป็นต้น

4. การขยายอำนาจ
ชาติมหาอำนาจมักมีนโยบายต่างประเทศที่จะพยายามแข่งขันกันขยายอำนาจของชาติออกไป เพราะเป็นที่ยอมรับกันว่าเมื่อสามารถขยายอำนาจออกไปยังประเทศอื่นให้กลายมาเป็นประเทศบริวารของตนได้ก็ย่อมจะได้พันธมิตรเพิ่มขึ้น อันเป็นการนำมาซึ่งความมั่นคงปลอดภัยและผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ

5. เกียรติภูมิของชาติ
ในการดำเนินความสัมพันธ์ระหว่างประเทศนั้น ทุกประเทศจะพยายามรักษาเกียรติภูมิของชาติของตนไว้ เพราะชาติที่มีเกียรติภูมิสูงย่อมมีอิทธิพลในด้านการเมืองระหว่างประเทศ ประชาชนในชาติของตนจะเกิดความรู้สึกภาคภูมิใจในชื่อเสียงและเกียรติภูมิของประเทศตน

อำนาจของชาติ
ปัจจัยแห่งอำนาจของชาติ
การกำหนดนโยบายต่างประเทศ
เครื่องมือในการดำเนินนโยบายต่างประเทศ
สาเหตุของการขัดแย้งระหว่างประเทศ
มาตรการแก้ไขความขัดแย้งระหว่างประเทศ