สุขภาพ ความงาม อาหารและยา สมุนไพร สาระน่ารู้ >>

การแพทย์แผนโบราณ

เภสัชวัตถุ

ธาตุวัตถุ

ธาตุที่สลายตัวง่าย

ได้แก่ แร่ธาตุต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ หรือแร่ธาตุที่ประกอบขึ้นตามกรรมวิธีมีคุณสมบัติสลายตัวง่าย เช่น ถูกความร้อนเพียงเล็กน้อย แช่น้ำหรือใช้มือขยี้ ธาตุวัตถุเหล่านี้บางอย่างเมื่อสลายตัวออกไปแล้ว ก็ไม่สามารถกลับสู่สภาพเดิมได้ ตัวอย่าง

• กำมะถันเหลือง เกิดขึ้นโดยธรรมชาติ สีเหลืองอ่อนนวล ถูกความร้อนเพียงเล็กน้อยก็สลายตัว สรรพคุณ แก้จุดเสียดในโรคป่วง แก้โรคผิวหนังผุพอง น้ำเหลืองเสีย ฆ่าเชื้อโรค ฆ่าแม่พยาธิทั้งภายในและภายนอก ใช้หุงน้ำมันทาแก้หิด ขับลมในกระดูก
  

• กำมะถันแดง (มาด) สีแดงใช้หุงกับนั้นใส่แผลเรื้อรัง สรรพคุณ แก้แผลเปื่อยลาม บดผงผสมเหล้าทาดับพิษใช้กาฬบางชนิด เช่น ไข้งูสวัด เป็นต้น
  

• สารส้ม ก้อนสีขาว สรรพคุณ สมานได้ทั้งภายนอกและภายใน ชะล้างระดูขาว แก้บาดแผล ทำให้หนองแห้ง แก้แผลในปากในคอ ขับปัสสาวะ แก้นิ่ว
  

• เกลือสินเธาว์ เกลือที่ได้จากดินเค็ม ดินโป่ง สรรพคุณ แก้พรรดึก ล้างเมือกในลำไส้ ขับพยาธิในท้อง ละลายนิ้ว แก้ตรีโทษ
  

• ดีเกลือ รสเค็มขม สรรพคุณ ถ่ายท้องผูก ถ่ายโรคกระษัย ทำให้เส้นเอ็นหย่อน เป็นยาถ่ายอุจจาระได้ดี
  

• เกลือ รสเค็ม สรรพคุณ รักษาเนื้อหนังไมให้เน่าเปื่อย บำรุงธาตุทั้ง 4 แก้น้ำดีพิการ แก้น้ำเหลืองเสีย
  

• จุนสี รสเปรี้ยวฝาด สรรพคุณ กัดล้างหัวฝี กัดหัวหูด คุดทะราด รักษาโรคฟัน (ระวังถ้าแพ้ ฟันจะโยกหลุดได้)
  

• ดินประสิว สรรพคุณ ขับลมที่คั่งค้างตามเส้น ทำให้เส้นเอ็นหย่อน ถอนพิษ แก้คันตามผิวหนัง
  

• พิมเสนเกล็ด สรรพคุณ แก้ลมวิงเวียนหน้ามืด บำรุงหัวใจ ทำให้จิตใจชุ่มชื่นทำให้เรอ และผายลม แก้จุกเสียดแน่นเฟ้อ แก้ปวดท้อง แก้แผลสด แผลเรื้อรัง
  

• น้ำตาลกรวด สรรพคุณ แก้คอแห้ง ชูกำลัง ทำให้เนื้อหนังชุ่มชื่น
  

• ดินเหนียว สรรพคุณ ดูดลมให้ลงเบื้องต่ำ ถอนพิษอักเสบ
  

• ดินขุยปู สรรพคุณ แก้พิษกาฬ แก้ไขป่วง แก้ไขที่มีพิษร้อน
  

• ดินรังหมาร่า สรรพคุณ แก้กระหายน้ำ ดับพิษร้อนถอนพิษอักเสบ
  

• ดินท้องเรือจ้าง สรรพคุณ แก้เลือดออกตามไรฟัน ทำให้หนังชุ่มชื่น
  

• ดินถนำถ้ำ สรรพคุณ แก้ตาแฉะ ตาอักเสบ
  

• ดินถนำส้วม สรรพคุณ แก้ตาแฉะ ตาอักเสบ
  

• ดินสอพอง สรรพคุณ ห้ามเหงื่อ แก้เม็ดผดผื่นคัน ระงับพิษที่เกิดขึ้นในร่างกาย ทำให้ร่างกายเย็น
  

• ตะกั่วนมและตะกั่วแข็ง ผสมกับน้ำมันรักษาบาดแผล แก้พิษอักเสบต่าง ๆ

 

ธาตุที่สลายตัวยา

• เหล็ก ใช้สนิมทำยา สรรพคุณ บำรุงโลหิต แก้ตับทรุด ม้ามโตย้อย แก้คุดทะราด และผสมยาแก้ไข้จับสั่น
  

• หินฟันม้า มีตามภูเขา ลักษณะเป็นชี้ ๆ คล้ายฟันม้า สีเหมือนปูนแห้ง สรรพคุณ ดับพิษทั้งปวง แก้พิษในปาก แก้คออักเสบบวม
  

• หินเขี้ยวมังกร มีลักษณะเหมือนเขี้ยวสัตว์ใหญ่แข็งมาก เกิดตามหน้าผา หรือตามภูเขาในประเทศจีน สรรพคุณ บำรุงหัวใจ บำรุงประสาท แก้โรคประสาท แก้สะดุ้ง ตกใจผวา
  

• แก้วแกลบ มีลักษณะเป็นเกล็ดขาวบาง เกิดขึ้นตามภูเขาที่มีหินผุ ๆ รสเย็น กร่อยสรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้พิษโลหิตน้ำเหลือง และโรคตา
  

• ทองคำ เกิดจากแร่ใต้ดิน เป็นธาตุแท้สีเหลือง สรรพคุณ บำรุงเนื้อหนังให้เจริญดับพิษร้อนถอนพิษไข้ แก้พิษอักเสบ แก้สะดุ้งผวา
  

• หินปะการัง สรรพคุณ แก้พิษไข้ ไข้กาฬ และฝีที่มีพิษอักเสบ
  

• บัลลังก์ศิลา (หินอ่อนจีน) เกิดในประเทศจีน สีขาวขุ่นมัว สีเทาบ้าง สีแดง สลับบ้าง รสเย็น สรรพคุณ แก้พิษอักเสบ แก้ปวดร้อน ดับพิษทุกอย่าง ห้ามเหงื่อ ใช้โรค แผลเรื้อรัง และกามโรค
  

• นมผา เป็นหินงอกย้อยออกมาแล้วแห้งแข็ง หินจำพวกนี้ เนื้อผุ ๆ มีเกิดตามภูเขาทางภาคเหนือ สรรพคุณ ผสมยาหยอดตา แก้ตาอักเสบขุ่นมัวฝ้าฟางให้แจ่มใสใช้ฝนกับสุรา ทาตามผิวหนัง แก้ปวดแสบร้อน แก้โรคประดงบางจำพวก
  

• หรดาลกลีบทอง เป็นสารชนิดหนึ่งอยู่ใต้ดิน เป็นก้อนคล้ายสารหนู มีสีเหลือง เป็นเงาและไม่เป็นเงา สรรพคุณ ใช้ผสมยากวาด ก็เม็ดยอดในปากเด็ก แก้ซางในปากเด็ก ใช้ผสมยากัดชนหนวด เครา ให้ร่วงหลุดไป
  

• ศิลายอนตัวผู้ เกิดในประเทศจีน เป็นหินอ่อนชนิดหนึ่งสีขาวใสคล้ายสารหนู สรรพคุณ แก้เสมหะ แก้ท้องเสีย และใช้อันบังเกิดเพื่อดี
  

• ศิลายอนตัวเมีย สรรพคุณ แก้ไขฟกบวม แก้ฝีเส้น ฝีเอ็น ฝีคัณฑมาลา

»» หลักในการพิจารณาตัวยา 5 ประการ
»» พืชวัตถุ
»» สัตว์วัตถุ
»» ธาตุวัตถุ
»» ตัวยาเรียกได้หลายชื่อ
»» ตัวยาที่มีสรรพคุณใกล้เคียงกัน
»» การเก็บยา
»» ตัวยาประจำธาตุ
»» สมุนไพรในงานสาธารณสุขมูลฐาน
»» สมุนไพรที่เป็นพืชเศรษฐกิจ
»» สีผสมอาการจากธรรมชาติ