ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>

สมถะวิปัสสนา

กรุณาพรหมวิหาร

กรุณา คือ ความต้องการให้ผู้อื่นพ้นทุกข์ ภิกษุมีกรุณาแผ่ไปยังสัตว์ทั้งปวง เหมือนอย่างบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเป็นคนตกยากเข็นใจ แล้วพึงสงสาร หรือมีความกรุณาว่า สัตว์ผู้นี้มีความทุกข์ยาก ไฉนเราพึงทำให้เขาพ้นทุกข์

คำอาราธนากรุณาพรหมวิหาร

ข้าฯขอภาวนา กรุณาพรหมวิหารเจ้า เพื่อจะขอเอา อุปจารสมาธิ (อัปปนาสมาธิ) ในห้องกรุณาพรหมวิหารเจ้านี้จงได้
ขอพระพุทธเจ้าจงมาเป็นที่พึ่งแก่ข้าฯนี้เถิด ขอพระธรรมเจ้าทั้งมวลจงมาเป็นที่พึ่งแก่ข้าฯนี้เถิด
ขอพระอริยสงฆ์เจ้าตั้งแรกแต่พระมหาอัญญาโกญฑัณยะเถรเจ้าโพ้นมาตราบเท่าถึงพระสงฆ์สมมุติในกาลบัดนี้จงมาเป็นที่พึ่งแก่ข้าฯนี้เถิด
ขอพระอริยสงฆ์องค์ต้นอันสอนพระกรรมฐานเจ้าทั้งมวลจงมาเป็นที่พึ่งแก่ข้าฯนี้เถิด ขอพระกรรมฐานเจ้าทั้งมวลจงมาเป็นที่พึ่งแก่ข้าฯนี้เถิด

อุกาสะในที่นี้เล่าข้าจะขอเชิญปฏิบัติบูชา ตามคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าเพื่อจะขอเอา อุปจารสมาธิ ในห้องกรุณาพรหมวิหารเจ้านี้จงได้ขอจงเจ้ากูมาบังเกิดปรากฏอยู่ในจักขุทวาร มโนทวาร กายทวารแห่งข้าฯในขณะเมื่อข้าฯนั่งภาวนา อยู่นี้เถิด

อิติปิโส ภะคะวา อะระหัง สัมมา สัมพุทโธ วิชชาจรณสัมปันโน สุคโต โลกวิทู อนุตโร ปุริสธัมมะสาระถิ สัตถาเทวมนุษสานัง พุทโธ ภะคะวาติ
สัมมาอรหัง สัมมาอรหัง สัมมาอรหัง
อรหัง อรหัง อรหัง

คำแผ่กรุณารอบใน ในตน

๑. อะหัง อะลาภา ปมุญจามิ ขอเราจงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด
๒. อะหัง อะยะสา ปมุญจามิ ขอเราจงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด
๓. อะหัง นินทา ปมุญจามิ ขอเราจงพ้นจากความนินทาเถิด
๔. อะหัง ทุกขา ปมุญจามิ ขอเราจงพ้นจากความทุกข์เถิด

นั่งแผ่กรุณารอบในตนนี้ ให้อาราธนา เอาทั้งอุปจารสมาธิ และอัปปนาสมาธิ บทหนึ่ง ให้นั่ง ๒ ครั้ง

แผ่ออกทิศกรุณาพรหมวิหาร ทิสาผรณา ๑๐ ทิศ

เมื่อภิกษุเจริญกรุณาพรหมวิหาร จนได้อุปจารสมาธิ และทำให้มากซึ่งสมาธินั้นแล ก็จะบรรลุอัปปนาสมาธิด้วยภาวนานุโยคเพียงนี้ ปฐมฌานที่สหรคตด้วยกรุณา ละองค์ ๕ เจริญองค์๕ อันได้บรรลุแล้วซึ่งปฐมฌาน ภิกษุนี้จึงเจริญให้มากทำให้มากขึ้นไป

พระโยคาวจรนั้นชื่อว่ามีใจสหรคตด้วยกรุณา แผ่ไปตลอดทิศหนึ่งอยู่ ทิศที่ ๒ ก็อย่างนั้น ทิศที่ ๓ ก็อย่างนั้น ทิศที่ ๔ ก็อย่างนั้น ทิศเบื้องบน ทิศเบื้องล่าง ทิศเบื้องขวาง เธอมีใจสหรคตด้วยกรุณา มีใจกว้างขวาง ไม่มีประมาณ เป็นใจไม่มีเวร ไม่มีความบีบคั้น แผ่ไปในทิศทั้งปวงตลอดโลกที่มีสรรพสัตว์ โดยความบีบคั้นเสมอกันในสรรพสัตว์ทั้งปวงอยู่ได้ด้วยอำนาจฌาน การกระทำกรุณาได้ต่าง ๆ ย่อมสำเร็จแก่พระโยคาวจรผู้มีจิตถึงอัปปนาสมาธิด้วยอำนาจฌาน มีปฐมฌานเป็นต้นมิได้สำเร็จ แก่ผู้ได้เพียงอุปจารสมาธิ

ออกทิศกรุณาพรหมวิหารนั้น ให้อาราธนาแบบเดิม ให้แผ่กรุณาในตนเอง ๔ บทก่อน เพื่อให้จิพมีพลังแล้ว จึงภาวนาแผ่ออกทิศไปทีละทิศ จนครบ ๑๐ ทิศ ทิศละ ๒ ครั้ง คือ อุปจารสมาธิ ๑ อัปปนาสมาธิ ๑
ออกทิศกรุณาพรหมวิหาร

บทที่ ๑

สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวง จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด

ออก ทิศใหญ่ ๔ ทิศ

๑. ปุรัตถิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายในทิศบูรพา จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด
๒. ปัจฉิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายในทิศประจิม จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด
๓. อุตตรายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศอุดร จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด
๔. ทักขิณายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายในทิศทักษิณ จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด

ออก ทิศน้อย ๔ ทิศ

๕. ปุรัตถิมายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายในทิศอาคเนย์ จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด
๖. ปัจฉิมายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายในทิศพายับ จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด
๗. อุตตรายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายในทิศอิสาน จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด
๘. ทักขิณายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายในทิศหรดี จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด

ออก ทิศเบื้องล่าง เบื้องบน

๙. เหฏฐิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายในทิศเบื้องล่าง จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด
๑๐. อุปริมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะลาภา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศเบื้องบน จงพ้นจากความเสื่อมลาภเถิด

ออกทิศกรุณาพรหมวิหาร

บทที่ ๒

สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุ
สัตว์ทั้งหลายทั้งปวง จงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด

ออก ทิศใหญ่ ๔ ทิศ

๑. ปุรัตถิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศบูรพา จงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด
๒. ปัจฉิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศประจิม จงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด
๓. อุตตรายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศอุดร จงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด
๔. ทักขิณายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศทักษิณ จงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด

ออก ทิศน้อย ๔ ทิศ

๕. ปุรัตถิมายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายในทิศอาคเนย์ จงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด
๖. ปัจฉิมายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายทั้งในทิศพายับ จงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด
๗. อุตตรายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศอิสาน จงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด
๘. ทักขิณายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศหรดี จงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด

ออก ทิศเบื้องล่าง เบื้องบน

๙. เหฏฐิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศเบื้องล่าง จงพ้นจากความเสื่อมยศเถิด
๑๐. อุปริมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา อะยะสา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศเบื้องบน จงพ้นจากความเสื่อมยศ

ออกทิศกรุณาพรหมวิหาร

บทที่ ๓

สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวง จงพ้นจากความนินทา

ออก ทิศใหญ่ ๔ ทิศ

๑. ปุรัตถิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศบูรพา จงพ้นจากความนินทาเถิด
๒. ปัจฉิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศประจิม จงพ้นจากความนินทาเถิด
๓. อุตตรายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศอุดร จงพ้นจากความนินทาเถิด
๔. ทักขิณายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศทักษิณ จงพ้นจากความนินทาเถิด

ออก ทิศน้อย ๔ ทิศ
๕. ปุรัตถิมายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศอาคเนย์ จงพ้นจากความนินทาเถิด
๖. ปัจฉิมายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศพายับ จงพ้นจากความนินทาเถิด
๗. อุตตรายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศอิสาน จงพ้นจากความนินทาเถิด
๘. ทักขิณายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศหรดี จงพ้นจากความนินทาเถิด

ออก ทิศเบื้องล่าง เบื้องบน
๙. เหฏฐิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศเบื้องล่าง จงพ้นจากความนินทาเถิด
๑ ๐ . อุปริมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา นินทา ปมุญจันตุ
ขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศเบื้องบน จงพ้นจากความนินทาเถิด

ออกทิศกรุณาพรหมวิหาร

บทที่ ๔

สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวง จงพ้นจากความทุกข์เถิด

ออก ทิศใหญ่ ๔ ทิศ

๑. ปุรัตถิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงในทิศบูรพา จงพ้นจากความทุกข์เถิด
๒. ปัจฉิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงในทิศประจิม จงพ้นจากความทุกข์เถิด
๓. อุตตรายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงในทิศอุดร จงพ้นจากความทุกข์เถิด
๔. ทักขิณายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงในทิศทักษิณ จงพ้นจากความทุกข์เถิด

ออก ทิศน้อย ๔ ทิศ

๕. ปุรัตถิมายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงในทิศอาคเนย์ จงพ้นจากความทุกข์เถิด
๖. ปัจฉิมายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงในทิศพายับ จงพ้นจากความทุกข์เถิด
๗. อุตตรายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงในทิศอิสาน จงพ้นจากความทุกข์เถิด
๘. ทักขิณายะ อนุทิสายะ สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงในทิศหรดี จงพ้นจากความทุกข์เถิด

ออก ทิศเบื้องล่าง เบื้องบน

๙. เหฏฐิมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลาย ในทิศเบื้องล่าง จงพ้นจากความทุกข์เถิด
๑๐. อุปริมายะ ทิสายะ สัพเพ สัตตา ทุกขา ปมุญจันตุขอสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงในทิศเบื้องบน จงพ้นจากความทุกข์เถิด

เมื่อจบออกทิศกรุณาพรหมวิหารแล้ว ครบทั้ง ๔ บท บทละ ๑๐ ทิศแล้ว ให้อาราธนาดู ๔ ทิศ ๘ ทิศ ๑๐ ทิศ แล้ว เวียนทิศเป็นทักษิณาวัตรอีก ๔ รอบ

<< ย้อนกลับ | สารบัญ | หน้าถัดไป >>