ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>
สมถะวิปัสสนา
วิจิกิจฉา
วิจิกิจฉา เป็นไฉน
ปุถุชนเคลือบแคลงสงสัยในพระศาสดา ในพระธรรม ในพระสงฆ์ ในสิกขา ในส่วนอดีต
ในส่วนอนาคต ทั้งในส่วนอดีตและส่วนอนาคตในปฏิจจสมุปปาธรรมที่ว่า
เพราะธรรมนี้เป็นปัจจัยธรรมนี้จึงเกิดขึ้น การเคลือบแคลงสงสัย กิริยาที่เคลือบแคลง
ความเคลือบแคลง ความคิดเห็นไปต่างๆ นาๆ ความตัดสินอารมณ์ไม่ได้ ความเห็นเป็นสองแง่
ความเห็นเหมือนทางสองแพร่ง ความสงสัย ความไม่สามารถจะถือเอาโดยส่วนเดียวได้
ความคิดส่ายไป ความคิดพร่าไป ความไม่สมารถจะหยั่งลงถือเอาเป็นยุติได้
ความกระด้างแห่งจิต ความลังเลใจ อันใด นี้เรียกว่า วิจิกิจฉา
สมณะพรหามณ์ภายนอกศาสนานี้มีความเห็นว่า ความบริสุทธิ์ย่อมมีได้ด้วยศีล ด้วยวัตร ด้วยศีลและวัตร ดังนี้ ความเห็นไปข้างทิฏฐิ ฯลฯ การถือเอาโดยวิปลาศ อันใด มีลักษณะเช่นนี้ว่า นี้เรียกว่า สีลัพพตปรามาศ