พระไตรปิฎกฉบับประชาชน

พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๕

เล่มที่ ๓๘

๕. สัจจยมก

( ธรรมเป็นคู่คือความจริง )

๑. ปัณณัตติวารวาระว่าด้วยบัญญัติ. อริยสัจจ์มี ๔ คือ

ทุกขสัจจ์ ความจริงคือทุกข์
สมุทยสัจจ์ ความจริงคือเหตุให้ทุกข์เกิด
นิโรธสัจจ์ ความจริงคือความดับทุกข์
มัคคสัจจ์ ความจริงคือหนทางให้ถึงความดับทุกข์

ก. อุทเทสวาร วาระว่าด้วยบทตั้ง ทุกข์ เป็นทุกขสัจจ์ , ทุกขสัจจ์ เป็นทุกข์ ฯลฯ
ข. นิทเทสวาร วาระว่าด้วยคำอธิบาย ทุกข์ เป็นทุกข์สัจจ์ใช่หรือไม่ ? ใช่ ทุกขสัจจ์ เป็นทุกข์ใช่หรือไม่ ? ทุกขสัจจ์ที่เหลือ เว้นแต่ทุกข์ที่เป็นไปทางกาย ทุกที่เป็นไปทางจิต เป็นทุกข์สัจจ์ มิใช่ทุกข์ ; ทุกข์ที่เป็นไปทางกาย ทุกข์ที่เป็นไปทางจิต เป็นทุกข์ด้วย เป็นทุกขสัจจ์ ฯลฯ

๒. ปวัตติวารวาระว่าด้วยความเป็นไป .

อุปปาทวาร ว่าระว่าด้วยความเกิดขึ้น ทุกขสัจจ์เกิดขึ้นแก่ผู้ใด สมุทยสัจจ์ย่อมเกิดขึ้นแก่ผู้นั้นใช่หรือไม่ ? เมื่อเกิดเป็นสัตว์ทุกชนิด ทุกขสัจจ์ย่อมเกิดขึ้น ในขณะแห่งความเกิดขึ้นของจิตที่มิได้ประกอบด้วยตัญหา แต่สมุทยสัจจ์ไม่เกิดขึ้น แต่ในขณะที่ตัญหาเกิดขึ้น ทุกขสัจจ์ย่อมเกิดขึ้นด้วย ทุกขสมุทยสัจจ์ย่อมเกิดขึ้นด้วย อนึ่ง สมุทยสัจจ์เกิดขึ้นแก่ผู้ใด ทุกขสัจจ์ย่อมเกิดขึ้นแก่ผู้นั้นใช่หรือไม่ ? ใช่ ฯลฯนิโรธวาร วาระว่าด้วยคววามดับ ทุกขสัจจ์ของผู้ใดดับ สมุทยสัจจ์ของผู้นั้นย่อมดับใช่หรือไม่ ? เมื่อเคลื่อน ( จุติ ) จากความเป็นสัตว์ทุกชนิด ในขณะแห่งความดับของจิตที่ไม่ประกอบด้วยตัญหา ทุกขสัจจ์ย่อมดับ แต่สมุทยสัจจ์ไม่ดับ แต่ในขณะที่ตัญหาดับ ทุกขสัจจ์ย่อมดับด้วย สมุทยสัจจ์ย่อมดับด้วย อนึ่ง สมุทยสัจจ์ของผู้ใดดับ ทุกขสัจจ์ของผู้นั้นย่อมดับใช่หรือไม่ ? ใช่ ฯลฯ

อุปปาทนิโรธวาร วาระว่าด้วยความเกิดและความดับ ทุกขสัจจ์ของผู้ใดเกิดขึ้น สมุทยสัจจ์ของผู้นั้นย่อมดับใช่หรือไม่ ? ไม่ใช่อนึ่ง สมุทยสัจจ์ของผู้ใดดับ ทุกขสัจจ์ของผู้นั้นย่อมเกิดขึ้นใช่หรือไม่ ? ไม่ใช่ ฯ ล ฯ

๓. ปริญญาวารวาระว่าด้วยการกำหนดรู้ ผู้ใดกำหนดรู้ทุกขสัจจ์ ผู้นั้นย่อมละสมุทยสัจจ์ใช่หรือไม่ ? ใช่.อนึ่ง ผู้ใดละสมุทยสัจจ์ได้ ผู้นั้นย่อมกำหนดรู้ทุกขสัจจ์ใช่หรือไม่ ? ใช่ ฯ ล ฯ

<< ย้อนกลับ || หน้าถัดไป >>

- มูลยมก
- ขันธยมก
- อายตนยมก
- ธาตุนยมก
- สัจจยมก
- สังขารยมก
- อนุสยมก

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๑

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๒

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๓

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๔

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๕

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๖

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๗

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๘

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๙

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๑๐

» พระะอภิธรรมปิฎก เล่ม ๑๑

» พระอภิธรรมปิฎก เล่ม ๑๒