วิทยาศาสตร์ ดาราศาสตร์ ฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา >>

อันตรายจากกัมมันตภาพรังสี

การป้องกันรังสี

อันตรายจากกัมมันตภาพรังสีนั้น ขึ้นกับหลายปัจจัย เช่น ปริมาณพลังงานของกัมมันตภาพรังสีต่อมวลที่ถูกรังสี และความสำคัญของอวัยวะ ส่วนที่ถูกกัมมันตภาพรังสี อย่างไรก็ตามถึงแม้กัมมันตภาพรังสีจะมีอันตราย แต่ถ้าถูกนำไปใช้อย่างถูกวิธี ก็จะมีประโยชน์มากมาย ดังนั้น ผู้ที่จะนำกัมมันตภาพรังสีไปใช้ประโยชน์ ไม่ว่าทางการเกษตร การแพทย์หรือทางอุตสาหกรรม ตลอดจนการค้นคว้าทางวิทยาศาสตร์ จะต้องมีความรู้เรื่อง กัมมันตภาพรังสีเป็นอย่างดี คือ รู้จักวิธีใช้อย่างปลอดภัยและวิธีป้องกันอันตรายจากกัมมันตภาพรังสีเหล่านั้นด้วย

หลักการป้องกันอันตรายจากกัมมันตภาพรังสี อาจกล่าวโดยย่อดังนี้

1. เวลาของการเผย (time of exposure) โดยใช้เวลาในการทำงานในบริเวณที่มีรังสีให้สั้นที่สุด เพราะปริมาณกำหนดของรังสีจะแปรตรงกับเวลาของการเผย เช่น ถ้าเดินเข้าไปในบริเวณที่มีกัมมันตภาพรังสีนาน 20 นาที จะได้รับกัมมันตภาพรังสีประมาณ 2 เท่า ของผู้ที่เข้าไปในบริเวณนั้นนานเพียง 10 นาที
   
2. ระยะทาง (distance) การทำงานเกี่ยวกับรังสีควรอยู่ห่างจากแหล่งกำเนิดรังสีมาก ๆ ทั้งนี้เพราะความเข้มของรังสีจะแปรผกผันกับกำลังสองของระยะทาง คือ เมื่อ d คือระยะทาง
   
3. เครื่องกำบัง (shielding) เครื่องกำบังที่วางกั้นระหว่างคนกับแหล่งกำเนิดรังสีจะดูดกลืนบางส่วนของ รังสีหรืออาจจะทั้งหมดเลยก็ได้ ดังนั้นในกรณีที่ต้องทำงานใกล้กับสารกัมมันตรังสีและต้องใช้เวลานานในการ ปฏิบัติงาน เราจำเป็นต้องใช้เครื่องกำบังช่วยเครื่องกำบังที่ดีควรเป็นพวกโลหะหนัก เพราะว่าโลหะ หนักจะมีอิเล็กตรอนอยู่เป็นจำนวนมาก ทำให้รังสีเมื่อวิ่งมาชนกับอิเล็กตรอนแล้วจะสูญเสียพลังงานไปหมด ตัวอย่างของเครื่องกำบังเช่น แผ่นตะกั่ว แผ่นเหล็ก แผ่นคอนกรีต ใช้เป็นเครื่องกำบังพวกรังสีเอ็กซ์และรังสีแกมมา แผ่นลูไซท์ควอทซ์ ใช้เป็นเครื่องกำบังรังสีเบตาได้ อากาศและแผ่นกระดาษ อาจใช้เป็นเครื่องกำบังอนุภาคแอลฟา ส่วนน้ำและพาราฟินใช้เป็นเครื่องกำบังอนุภาคนิวตรอนได้

 

ในการทำงานด้านธาตุกัมมันตรังสีนั้น ถึงแม้ว่าเราจะป้องกันอย่างไร ร่างกายก็ยังได้รับรังสีอยู่ดี แต่จะถึงระดับอันตรายหรือไม่ก็ขึ้นกับปริมาณรังสีที่ได้รับ โดยปกติแล้วผู้ที่ทำงานด้านนี้ จะต้องมีเครื่องมือที่วัดปริมาณรังสีที่ได้รับ และจะต้องมีเครื่องวัดนี้ ติดตัวในขณะทำงานเพื่อเป็นการตรวจสอบปริมาณรังสีที่ร่างกายได้รับ และถ้าพบว่าได้รับรังสีมากเกินไปและไม่ปลอดภัยก็จะได้รีบหาทางแก้ไขได้ทันท่วงที

ในปัจจุบันได้มีกัมมันตภาพรังสีอย่างแพร่หลายและมีแนวโน้มที่จะใช้มากยิ่งขึ้น เราจำเป็นต้องหาทางป้องกัน และศึกษาถึงอันตรายที่จะบังเกิดขึ้นเพื่อนำธาตุกัมมันตภาพรังสีมาใช้ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัยต่อบุคคลทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง

กัมมันตภาพรังสีในธรรมชาติ
อันตรายจากกัมมันตภาพรังสี
สัญลักษณ์เตือนภัยจากรังสี
การป้องกันรังสี