ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>

สารัตถธรรมจากคัมภีร์ปัถเวทน์

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ณกมล ชาวปลายนา

คัมภีร์ปัถเวทน์ เป็นคัมภีร์ที่พูดถึงคำทำนายพระสุบิน(ความฝัน)ของพระเจ้าปเสนทิโกศล 16 ข้อ พระพุทธเจ้าทรงเป็นผู้พยากรณ์ ชาวพุทธจึงรู้จักกันในนาม“พุทธทำนาย” เนื้อหาของคัมภีร์นี้ อยู่ในพระไตรปิฏกคือปรากฏในพระสุตตันตปิฏก(ปัญญาสชาดก) บางทีเรียกว่าพระเจ้า 500 ชาติก็มี เป็นเรื่องที่สอนหลักธรรมที่สำคัญหลายเรื่อง อาทิเช่น ความไม่ประมาท ความกตัญญูกตเวที ความเปลี่ยนแปลงของสรรพสิ่ง นับเป็นวรรณกรรมทางพระพุทธศาสนาที่สำคัญเรื่องหนึ่งที่เดียว

เรื่องราวและนัยที่เกี่ยวกับคำทำนายคัมภีร์ปัถเวทน์เป็นเรื่องที่น่าสนใจเป็นอย่างมาก เป็นความมหัศจรรย์ที่ต่อมาคำทำนายหลายข้อที่ปรากฏอยู่ในคัมภีร์ปัถเวทน์นั้น เกิดปรากฏเป็นความจริงที่ใกล้เคียงกันเหตุการณ์ในปัจจุบันในระนาบที่แทบจะเป็นภาพจำลองที่กล่าวไว้ในคำทำนายนั้นก็ไม่ปาน ปรากฏการณ์เหล่านี้มีความอัศจรรย์เป็นอย่างยิ่ง เป็นความอย่างยิ่งและยิ่งใหญ่ที่แม้แต่ปราชญ์เมธีแห่งยุคสมัยเฉกเช่นพระพุทธทาสภิกขุ แห่งสวนโมกขพลารามก็นำมากล่าวไว้อย่างแยบยล และคำทำนายของปัถเวทน์ล้วนแต่มีคติธรรมที่สำคัญต่อการทำความเข้าใจพุทธธรรมและกฏแห่งสามัญญลักษณ์ ที่อธิบายว่าสรรพสิ่งล้วนเป็นไปตามกฏแห่งธรรมชาติและกระแสการเปลี่ยนแปลงที่เสมอและเหมือนกัน

คำทำนายนี้เป็นที่แพร่หลายในหมู่ชาวพุทธเป็นอย่างมากนับช่วงเวลาได้ราว 1,500 ปี ตามการคำนวณของอายุคัมภีร์ทางพุทธศาสนา ในเรื่องนี้มีบุคคลสำคัญทางพระพุทธศาสนาปรากฏชื่อหลายท่าน ไม่ว่าจะเป็นพระเจ้าปเสนทิโกศลซึ่งเป็นเจ้าของเรื่องอันเป็นมูลเหตุของข้อเขียนนี้ รวมถึงพระเจ้าพันธุละ พระเจ้ามหาลิ พระนางมัลลิกาและพระเจ้าวิฑูฑภะ ผู้สำเร็จโทษราชสกุลศากยะอันเป็นพระราชวงศ์แต่เดิมของพระพุทธเจ้าจนหมดสิ้น ตามประวัติศาสตร์ระบุว่า พระเจ้าวิฑูฑภะให้ประหารทุกคนที่เมื่อทหารถามว่าเป็นเชื้อสายแห่งเจ้าศากยะหรือไม่ หากตอบว่าใช่ก็ให้ประหารเสียให้สิ้น ในคราวนั้นปรากฏว่ามีเจ้าศากยะบางพระองค์รอดชีวิตมาได้ด้วยการพากันหยิบต้นอ้อและต้นหญ้าแล้วกล่าวว่าไม่ใช่เจ้าศากยะ แต่เป็นต้นอ้อ เป็นต้นหญ้า จึงรอดชีวิตมาได้ จนต่อมารู้จักกันในนามกลุ่มเจ้าศากยะอ้อ เจ้าศากยะหญ้า

เรื่องราวในคำทำนายนี้สอนหลักธรรมหลายเรื่องไม่ว่าจะเป็นเรื่องกรรม เรื่องไตรลักษณ์ ความไม่ประมาท การทำบุญทำกุศล การสร้างความดีให้ตัวเองและผู้อื่นเป็นต้น นับได้ว่าเรื่องนี้เป็นสิ่งที่ควรแก่การเพ่งพิจารณาและปัจจเวกขณ์โดยสติปัญญา โดยความเคารพในความไม่ประมาท โดยเฉพาะแล้วเป็นช่วงเทศกาลงานบุญพิธี ตามประเพณีนิยมอาทิเช่นการทอดกฐินในปีนี้อยู่ไม่น้อยทีเดียว

ประวัติพระเจ้าปเสนทิโกศล และความเป็นมาของคำทำนายปัถเวทน์
อ่านคำทำนาย “ปัถเวทน์” แล้วศึกษาหลักธรรม กรณีธรรมะจากไตรลักษณ์
สารัตถธรรมในคัมภีร์ปัถเวทน์กับการนำมาใช้ได้จริง