สุขภาพ ความงาม อาหารและยา สมุนไพร สาระน่ารู้ >>

การแพทย์แผนโบราณ

คณาเภสัช

มหาพิกัด

» มหาพิกัดตรี (ยา 3 สิ่ง)
» มหาพิกัดเบญจ (ยา 5 สิ่ง)
» มหาพิกัดทั่วไป (ยา 6 สิ่ง)

มหาพิกัดเบญจ (ยา 5 สิ่ง)

1) มหาพิกัดเบญจกูล
2) อภิญญาณเบญจกูล
3) ทศเบญจกูล
4) โสฬสเบญจกูล
5) ทศเบญขันธ์

1. มหาพิกัดเบญจกูล มีส่วนตัวยาดังนี้
   
   รากเจตมูลเพลิง 4 ส่วน
   เถาสะค้าน 6 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 10 ส่วน
   รากช้าพลู 12 ส่วน
   ดอกดีปลี 20 ส่วน
   สรรพคุณ แก่ธาตุทั้งปวงให้บริบูรณ์
   

2. อภิญญาณเบญจกูล มีส่วนตัวยาดังนี้
   
   ใบ ดอก ราก เจตมูลเพลิง สิ่งละ 4 ส่วน
   ใบ ดอก ราก สะค้าน สิ่งละ 6 ส่วน
   ใบ ดอก ราก ขิงแห้ง สิ่งละ 10 ส่วน
   ใบ ดอก ราก ช้าพลู สิ่งละ 12 ส่วน
   ใบ ดอก ราก ดีปลี สิ่งละ 20 ส่วน
   สรรพคุณ แก้ในกองอภิญญาณธาตุ คือ ธาตุสำแดงให้รู้ดุจผีสิง
   

3. ทศเบญจกูล มีส่วนตัวยาดังนี้
   
   ดอกดีปลี 10 ส่วน
   เถาสะค้าน 10 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 10 ส่วน
   รากช้าพลู 10 ส่วน
   รากเจตมูลเพลิง 10 ส่วน
   สรรพคุณ แก้ในกองธาตุทั้งปวงและสงเคราะห์ไปแก้ในโรคสตรี
   

4. โสฬสเบญจกูล สรรพคุณ แก้ในกองธาตุทั้ง 4 และอากาศธาตุ
   
   1) โสฬสเบญจกูล ถ้าจะแก้ในกองปถวีธาตุ มีส่วนและตัวยาดังนี้
   
   ดอกดีปลี 16 ส่วน
   รากช้าพลู 8 ส่วน
   เถาสะค้าน 6 ส่วน
   รากเจตมูลเพลิง 4 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 2 ส่วน
   
   2) โสฬสเบญจกูล ถ้าจะแก้กองอาโปธาตุ มีส่วนและตัวยาดังนี้
   
   ดอกดีปลี 16 ส่วน
   รากช้าพลู 8 ส่วน
   เถาสะค้าน 6 ส่วน
   รากเจตมูลเพลิง 4 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 2 ส่วน
   3) โสฬสเบญจกูล ถ้าจะแก้ในกองวาโยธาตุ มีส่วนและตัวยาดังนี้
   
   ดอกดีปลี 16 ส่วน
   รากช้าพลู 8 ส่วน
   เถาสะค้าน 6 ส่วน
   รากเจตมูลเพลิง 4 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 2 ส่วน
   
   4) โสฬสเบญจกูล ถ้าจะแก้ในกองเตโชธาตุ มีส่วนและตัวยาดังนี้
   
   ดอกดีปลี 16 ส่วน
   รากช้าพลู 8 ส่วน
   เถาสะค้าน 6 ส่วน
   รากเจตมูลเพลิง 4 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 2 ส่วน
   
   5) โสฬสเบญจกูล ถ้าจะแก้ในกองอากาศธาตุ มีส่วนและตัวยาดังนี้
   
   ดอกดีปลี 16 ส่วน
   รากช้าพลู 8 ส่วน
   เถาสะค้าน 6 ส่วน
   รากเจตมูลเพลิง 4 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 2 ส่วน
   
   รวมกันได้ 36 ส่วนโดยพิกัด แก้ในกองธาตุสมุฏฐาน ขอให้พิจารณาดูว่าโรคจะอยู่ในสมุฏฐานใด แก้ด้วยโสฬสเบญจกูลพิกัดใด จึงจะเหมาะแก่การบำบัดโรคนั้น
   
    
   

5. ทศเบจขันธ์ แก้ในกองอสุรินธัญญาณธาตุ คือ ธาตุสำแดงให้รู้ดุจผีสิง ให้ระส่ำระสายอยู่ในสมุฏฐานใด แก้ด้วยโสฬสเบญจกูลพิกัดใด จึงจะเหมาะแก่การบำบัดโรคนั้น
   
   1) ทศเบญจขันธ์ ถ้าจะแก้ในกองปถวีธาตุ มีส่วนและตัวยาดังนี้
   
   ดอกดีปลี 5 ส่วน
   รากเจตมูลเพลิง 4 ส่วน
   เถาสะค้าน 3 ส่วน
   รากช้าพลู 2 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 1 ส่วน
   
   2) ทศเบญจขันธ์ ถ้าจะแก้ในกองเตโชธาตุ มีส่วนและตัวยาดังนี้
   
   รากเจตมูลเพลิง 5 ส่วน
   เถาสะค้าน 4 ส่วน
   รากช้าพลู 3 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 2 ส่วน
   ดอกดีปลี 1 ส่วน
   
   3) ทศเบญจขันธ์ ถ้าจะแก้ในกองวาโยธาตุ มีส่วนและตัวยาดังนี้
   
   เถาสะค้าน 5 ส่วน
   รากช้าพลู 4 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 3 ส่วน
   ดอกดีปลี 2 ส่วน
   เจตมูลเพลิง 1 ส่วน
   
   4) ทศเบญจขันธ์ ถ้าจะแก้ในกองอาโปธาตุ มีส่วนและตัวยาดังนี้
   
   รากช้าพลู 5 ส่วน
   เหง้าขิงแห้ง 4 ส่วน
   ดอกดีปลี 3 ส่วน
   รากเจตมูลเพลิง 2 ส่วน
   เถาสะค้าน 1 ส่วน
   
   5) ทศเบญจขันธ์ ถ้าจะแก้ในกองอากาศธาตุ มีส่วนและตัวยาดังนี้
   
   เหง้าขิงแห้ง 5 ส่วน
   ดอกดีปลี 4 ส่วน
   
   รากเจตมูลเพลิง 3 ส่วน
   เถาสะค้าน 2 ส่วน
   รากช้าพลู 1 ส่วน

รวมกันได้ 15 ส่วน โดยพิกัด แก้ในกองอสุรินธัญญาณธาตุ

»» จุลพิกัด
»» พิกัด
»» มหาพิกัด