ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>

พุทธจริยศาสตร์กับการศึกษา

ผศ.พูนทรัพย์ เกตุวีระพงศ์ ธศ.เอก, ป.กศ.สูง, คบ. ก.ศม. อาจารย์ประจำ ม.จร. วิทยาเขตแพร่

         บนพื้นฐานแห่งการปฏิบัติในชีวิตประจำวันและเป็นที่ทราบกันดีว่า ประเทศไทยได้รับพระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำชาติในทางพฤตินัยมาตั้งแต่แผ่นดินสมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี และยึดเป็นแก่นของการปฏิบัติโดยได้นำหลักคำสอนของพระพุทธเจ้ามาเป็นรากฐานของการดำรงอยู่ตลอดและถึอเป็นจุดเริ่มต้นทางด้านจารีตประเพณีและวัฒนธรรมที่ดีงาม ปัจจุบันในประเทศไทยมีคนไทยที่นับถือศาสนาพุทธเกินกว่าร้อยละ 96 เปอร์เซ็นต์ และได้รับการยอมรับจากชาวต่างชาติว่าเป็น “ดินแดนแห่งความสงบสุขและเป็นเมืองแห่งผ้าเหลือง” คงจะด้วยเหตุผลสำคัญที่ชาวต่างชาติเหล่านั้นได้มาสัมผัสและประจักษ์กับวิถีชีวิตความเป็นจริงของคนไทยในสังคมไทย ที่มีวัดเป็นศูนย์กลางของการประกอบกิจกรรมต่างๆ และเป็นศูนย์รวมทางด้านจิตใจของประชาชนคนไทยทั้งชาติ ปัจจุบันมีวัดจำนวนมากมายโดยมีพระภิกษุสงฆ์องค์สามเณรตามวัดต่างๆทั่วประเทศไทยเป็นผู้นำทางด้านศาสนาในฐานะที่เป็นผู้สืบทอดและเป็นศาสนทายาทเพื่อเผยแผ่หลักคำสอนของพระพุทธองค์ ภาพสำคัญอีกประการหนึ่งที่เกิดขึ้น คือ ความมีอัธยาศัยไมตรีที่งดงาม มีใบหน้าที่มีรอยยิ้มแจ่มใสอยู่เสมอจนได้รับสมญานามว่า “เป็นสยามเมืองยิ้ม” แสดงให้เห็นถึงภาวะแห่งจิตใจที่ดีงามและงดงามเป็นผลมาจากการได้รับอิทธิพลด้านพระพุทธศาสนาและการได้รับอิทธิพลทางด้านคำสอน ด้านคุณธรรม ด้านพุทธธรรมและด้านจริยธรรม ที่กล่อมเกลาจิตใจคนไทยให้มีความอ่อนโยนเยือกเย็นและเป็นกัลยาณมิตรที่ดีต่อชนทุกชาติทุกภาษาทุกชั้นวรรณะนั่นเอง

หลักพุทธธรรมคำสอน หลักคุณธรรมและหลักจริยธรรมแห่งการปฏิบัติขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าผู้ทรงตรัสรู้ด้วยพระองค์เองโดยดีโดยชอบ และทรงมีพระมหากรุณาธิคุณทรงโปรดสอนแก่ชนนิกรทั่วถ้วนหน้ากัน

 

หลักธรรมคำสอนของพระพุทธองค์ เป็นสิ่งที่ถูกต้อง เป็นหลักธรรมชาติ เป็นวิทยาศาสตร์ สามารถที่จะพิสูจน์ได้ด้วยเหตุผลเป็นสภาวะที่เป็นอมตะ ไม่ประกอบด้วยกาลเวลา มีความทันสมัยอยู่เสมอ โดยเน้นหลักการประพฤติดีและปฏิบัติชอบ หลักพุทธธรรม หลักคุณธรรม หลักจริยธรรมเป็นศาสตร์ที่ให้คุณและรักษาผู้ประพฤติธรรมที่ดีงามโดยสม่ำเสมอ ดังบาลีได้อ้างว่า ธมฺโม หเว รกฺขติ ธมฺมจารํ หมายความว่า ธรรมย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม สำหรับหลักพุทธธรรมที่จะนำไปสู่การปฏิบัติที่ดีงามนั้นมี 3 ระดับ คือ ระดับต้น ระดับกลางและระดับสูง ระดับต้นเป็นธรรมสำหรับสาธุชนคนธรรมดาทั่วไป ระดับกลางเป็นธรรมสำหรับคนทั่วไปที่หวังความก้าวหน้าขึ้นไปสู่ระดับสูง และระดับสูงสำหรับผู้ที่ประสงค์ก้าวไปสู่ความสะอาด สว่าง สงบ พบความสุขที่เป็นอมตะ ได้แก่ การปฏิบัติวิปัสสนากัมมัฏฐานฐานและศึกษาธรรมในเรื่องของจิตมนุษย์เป็นต้น

ประเทศไทยได้นำหลักธรรมคำสอนทางพุทธศาสนาและความเป็นมาของพุทธศาสนาบรรจุไว้ในหลักสูตรทางการศึกษาสำหรับการเรียนรู้ของนักเรียนในสถานศึกษาประกอบด้วยหลักสูตรก่อนวัยเรียน หลักสูตรประถมศึกษา หลักสูตรมัธยมศึกษาและหลักสูตรระดับอุดมศึกษา โดยมีจุดประสงค์เพื่อให้นักเรียนได้นำเอาหลักพุทธธรรมคำสอนไปประพฤติปฏิบัติเพื่อให้เกิดสติปัญญาเกิดความดีงามแก่ตนเองและทำให้สังคมสงบร่มเย็นและเกิดสันติสุขได้

ความหมายของพุทธจริยศาสตร์
พื้นฐานจริยธรรมแบบพุทธจริยศาสตร์
จุดมุ่งหมายของพุทธจริยศาสตร์
หลักธรรมทางพุทธจริยศาสตร์กับการศึกษา
หลักจริยธรรม สำหรับปลูกฝังตัวเอง
การบูรณาการจริยธรรมแบบพุทธจริยศาสตร์กับการศึกษา
การประยุกต์วิธีการสอนแนวไตรสิกขากับการศึกษา
จริยธรรมกับหลักสูตรทางการศึกษา
หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานกับการบูรณาการเนื้อหาจริยธรรม
บรรณานุกรม