สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

เศรษฐศาสตร์กำลังคน

กำลังแรงงานและการเข้าร่วมแรงงาน

1. มีคำนิยามเรื่อง "ตลาดแรงงาน" ต่างๆกัน แต่ในที่นี้ จะกำหนดคำจำกัดความ "กำลังแรงงาน" ตามที่สำนักงานสถิติแห่งชาติได้ระบุไว้ว่า กล่าวคือ กำลังแรงงานหมายถึง ประชากรที่มีอายุตั้งแต่ 11 ปีขึ้นไป ทั้งที่เป็นผู้มีงานทำและผู้ไม่มีงานทำแต่ประสงค์จะทำงาน และสามารถทำงานได้ กำลังแรงงานนั้นสามารถวัดขนาดได้โดยใช้วิธีการวัดที่มีแนวคิดแตกต่างกันออกไป ในประเทศไทยได้มีการปรับแนวคิดและนิยามในการวัดขนาดกำลังแรงงานเพื่อให้ทันสมัยอยู่ตลอดเวลา
   
2. การวิเคราะห์โครงสร้างของกำลังแรงงานในระบบเศรษฐกิจใดๆ ก็เพื่อประโยชน์ในการวางแผนกำลังคนของประเทศ เท่าที่นิยมกันมักจะวิเคราะห์โครงสร้างของกำลังแรงงานโดยจำแนกตามสาขาอุตสาหกรรม สาขาเศรษฐกิจ อาชีพ ระดับการศึกษา กลุ่มอายุ และสถานภาพการทำงาน
   
3. อัตราการเข้าร่วมงานหมายถึง สัดส่วนระหว่างจำนวนกำลังแรงงานต่อจำนวนประชากรทั้งหมดในระบบเศรษฐกิจ การวัดอัตราการเข้าร่วมแรงงาน อาจวัดได้หลายระดับแล้วแต่วัตถุประสงค์ของการนำไปใช้ กล่าวคือ อาจจะวัดอัตราการเข้าร่วมแรงงานอย่างหยาบ หรืออาจจะวัดอัตราการเข้าร่วมแรงงานเฉพาะกลุ่มอายุ หรืออาจวัดอัตราการเข้าร่วมแรงงานที่แก้ไขแล้ว หรืออาจจะใช้อัตราการเข้าร่วมแรงงานปรับฐานอายุก็ได้
   
4. นอกจากการเลือกระหว่างความพอใจที่จะได้รายได้จากการทำงานกับการพักผ่อนของแต่ละบุคคลแล้ว ปัจจัยอื่นๆ ที่เป็นตัวกำหนดการเข้าร่วมแรงงานของประชากรที่สำคัญได้แก่ อัตราการว่างงาน ผลของการเปลี่ยนแปลงในทางโครงสร้างทางเศรษฐกิจ ระดับการศึกษา ขนาดของครอบครัว และความหนาแน่นของประชากร
   
5. อัตราการเข้าร่วมแรงงานของประชากรกลุ่มต่างๆ จะเป็นตัวกำหนดโครงสร้างกำลังคนของประเทศ ดังนั้น จำเป็นต้องมีการศึกษาและวิเคราะห์พฤติกรรมการเข้าร่วมแรงงานของประชากรกลุ่มต่างๆ

กำลังแรงงาน

1. สำนักงานสถิติแห่งชาติ ได้นิยามกำลังแรงงานว่า หมายถึงจำนวนประชากรที่มีอายุ 11 ปีขึ้นไป ทั้งที่เป็นผู้มีงานทำและผู้ที่ไม่มีงานทำแต่ประสงค์จะทำงานและสามารถทำงานได้ การวัดกำลังแรงงานมีแนวคิดเช่นเดียวกับการวัดจำนวนทรัพยากรที่ประเทศมีอยู่ และนำมาใช้ได้เท่านั้น
   
2. การพิจารณาโครงสร้างของกำลังแรงงานจะเป็นประโยชน์ต่อการวางแผนกำลังคน และสามารถพิจารณาได้ โดยอาจจำแนกเป็นกลุ่มๆ ตามสาขาอุตสาหกรรม สาขาทางเศรษฐกิจ อาชีพ สถานภาพในการทำงาน ระดับการศึกษา และหมวดอายุ

ความหมายและการวัดกำลังแรงงาน

กำลังแรงงานหมายถึงจำนวนประชากรที่มีอายุ 11 ปีขึ้นไป ทั้งที่เป็นผู้มีงานทำและผู้ที่ไม่มีงานทำ แต่ประสงค์จะทำงานและสามารถทำงานได้ (นี่เป็นนิยามที่สำนักงานสถิติแห่งชาติ และสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ใช้สำหรับการสำรวจแรงงาน อาจจะเลือกตอบจากคำนิยามที่องค์การสหประชาชาติกำหนดไว้ก็ได้ )

โครงสร้างของกำลังแรงงาน

โดยทั่วไปมักนิยมศึกษาโครงสร้างของกำลังแรงงานตามสาขาอุตสาหกรรม สาขาเศรษฐกิจ อาชีพ สภาพการทำงาน เพศ ระดับการศึกษา และกลุ่มอายุ

การเข้าร่วมแรงงาน

1. อัตราการเข้าร่วมแรงงานหมายถึง อัตราส่วนของจำนวนประชากรที่อยู่ในกำลังแรงงานต่อจำนวนประชากรทั้งหมดในระบบเศรษฐกิจคิดเป็นร้อยละ การวัดอัตราการเข้าร่วมแรงงานอาจจะวัดด้วย
   (1) อัตราการเข้าร่วมแรงงานเฉพาะกลุ่ม
   (2) อัตราการเข้าร่วมแรงงานที่แก้ไขแล้ว และ
   (3) อัตราการเข้าร่วมแรงงานปรับฐานอายุ
   
2. ปัจจัยกำหนดการเข้าร่วมแรงงานที่สำคัญๆ ได้แก่ การเลือกระดับความพอใจระหว่างรายได้แท้จริงกับการพักผ่อนของแต่ละบุคคล อัตราการว่างงาน ผลของการเปลี่ยนแปลงในโครงสร้างทางเศรษฐกิจ ระดับการศึกษา ขนาดครอบครัว และความหนาแน่นของประชากร
   
3. การวิเคราะห์การเข้าร่วมแรงงานของประชากรกลุ่มต่างๆ จะมีประโยชน์ต่อการดำเนินนโยบายกำลังคนของรัฐ เพราะอัตราการเข้าร่วมแรงงานจะแสดงให้เห็นแนวโน้มของอุปทานกำลังคนในระยะยาวของประเทศ และการทราบปัจจัยกำหนดอัตราการเข้าร่วมแรงงานจะช่วยให้รัฐบาลสามารถกำหนดนโยบายที่มีผลต่อขนาดของอุปทานกำลังคนได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

 

ความหมายและการวัดอัตราการเข้าร่วมแรงงาน

ค่าอัตราส่วนของประชากรที่อยู่ในกำลังแรงงาน ต่อ จำนวนประชากรทั้งหมดในระบบเศรษฐกิจใดๆ เป็นอัตราการเข้าร่วมแรงงานอย่างหยาบ เพราะอัตราส่วนดังกล่าวเป็นการบอกเพียงเบื้องต้นว่า ประเทศมีจำนวนแรงงานทำงานจริงมากน้อยเพียงใด เมื่อเทียบกับจำนวนประชากรทั้งหมด

อัตราการเข้าร่วมแรงงานอย่างหยาบ Crude Activity Rate หรือ C.A.R. = (จำนวนกำลังแรงงาน) / (จำนวนประชากรทั้งหมด)

ปัจจัยกำหนดการเข้าร่วมแรงงาน

อัตราการเข้าร่วมแรงงานอาจจะถูกกำหนดโดยอัตราการว่างงาน ผลการเปลี่ยนแปลงในโครงสร้างทางเศรษฐกิจ ระดับการศึกษา ขนาดครอบครัว และความหนาแน่นของประชากร

การเข้าร่วมแรงงานของประชากรกลุ่มต่างๆ

1. หญิงผู้เป็นภรรยาจะเข้าร่วมแรงงานเมื่อ รายได้ของสามีต่ำกว่าระดับรายจ่ายที่พอยังชีพได้ของครอบครัว (Threshold level) แต่ถ้ารายได้ของสามีสูงกว่าระดับรายจ่ายที่พอยังชีพได้ของครอบครัว ภรรยาอาจจะทำงานมากขึ้น หรือน้อยลงก็ได้เมื่ออัตราค่าจ้างสูงขึ้น
   
2. การที่ประเทศไทยมีจำนวนแรงงานเด็กเป็นเปอร์เซ็นต์สูงๆ จะมีผล
   (1) ผลโดยตรงต่อตลาดแรงงาน
   (2) ผลต่อเด็กเอง
   (3) ผลทางด้านสังคม

กำลังคนกับการพัฒนาเศรษฐกิจ
หลักและแนวคิดเกี่ยวกับทุนมนุษย์
การลงทุนในทุนมนุษย์
กำลังคนกับการศึกษา
การฝึกอบรม
การลงทุนในสุขภาพอนามัย
เศรษฐศาสตร์ว่าด้วยการเคลื่อนย้ายกำลังคน
กำลังคนกับตลาดแรงงาน
กำลังแรงงานและการเข้าร่วมแรงงาน
ผลิตภาพของแรงงาน
การมีงานทำ
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการวางแผนกำลังคน
เทคนิคการวางแผนกำลังคน
การวางแผนและนโยบายกำลังคนในประเทศไทย